Ailen "vô tội" trong việc Apple dùng thủ thuật né thuế

Ailen khẳng định không có lỗi trong chuyện Apple đóng thuế quá thấp cho Mỹ và Ailen cũng không hề có thoả thuận đặc biệt gì với Apple sau khi Thượng viện Mỹ nói Apple đóng rất ít hoặc hầu như không hề đóng thuế với hàng chục tỷ USD lợi nhuận cất giấu trong các công ty con ở Ailen.

Apple Operations International, một công ty con của Apple, tại Hollyhill, Cork, phía Nam Ailen

Theo hãng tin Reuters, Ailen rất thu hút các công ty đa quốc gia của Mỹ vì có chính sách đóng thuế thấp và đó là một phần chính trong các chính sách kinh tế của Ailen từ những năm 1960. Chính phủ Ailen nói hệ thống chính sách của họ rất minh bạch và các quốc gia khác phải chịu trách nhiệm nếu mức thuế Apple đóng quá thấp.

"Đó là những vấn đề nảy sinh từ hệ thống thuế của các quốc gia khác, và vấn đề đó phải được giải quyết đầu tiên tại những nước này", Phó thủ tướng Ailen Eamon Gilmore nói.

Trong một bản ghi nhớ mà Tổng Giám đốc Tim Cook của Apple đưa ra trước Quốc hội Mỹ, một tiểu ban Thượng viện đã phát hiện ra 3 công ty con của Apple không hề phải đóng một đồng tiền thuế nào ở Ailen – nơi những công ty này thành lập – cũng như không hề đóng thuế tại Mỹ - nơi những công ty này được quản lý.

Trong đó có một công ty con bao gồm các gian hàng bán lẻ của Apple ở châu Âu, đã không hề đóng thuế doanh nghiệp trong 5 năm qua.

Sự sắp xếp khéo léo của Apple đã cho phép họ chỉ đóng mức thuế 1,9% trên tổng số 37 tỷ USD lợi nhuận nước ngoài trong năm 2012, mặc dù thực tế tỷ suất thuế trung bình ở các nước thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), các thị trường chính của Apple, là 24% trong năm 2012.

Báo cáo còn nói "Ailen chính là thiên đường về thuế của Apple".

Phó thủ tưởng Ailen Gilmore nói Ailen đang nghiên cứu "rất kỹ" vấn đề tránh thuế quốc tế tại Liên minh châu Âu và OECD. Vấn đề này sẽ được thảo luận tại một cuộc họp với các quan chức của Liên minh châu Âu.

Báo cáo của Thượng viện Mỹ nói một công ty con của Apple có địa chỉ tại Cork, thành phố lớn thứ hai của Ailen, đã nhận 29,9 tỷ USD cổ tức từ những chi nhánh ở nước ngoài suốt từ năm 2009 đến 2012, chiếm 30% lợi nhuận toàn cầu của Apple.

Apple đã khai thác triệt để sự khác nhau giữa các quy định đóng thuế của Ailen và Mỹ.

Ailen không hề có thoả thuận thuế suất đặc biệt nào với các công ty

Trong khi đó, Apple nói họ không hề dùng "các thủ thuật trốn thuế". Sự tồn tại của chi nhánh Apple Operations International ở Ailen không làm giảm nghĩa vụ đóng thuế của Apple tại Mỹ và công ty sẽ trả hơn 7 tỷ USD thuế tại Mỹ trong năm tài chính 2013.

Một số công ty đa quốc gia của Mỹ, bao gồm hãng tìm kiếm hàng đầu thế giới là Google, hãng bán lẻ trực tuyến Amazon và hãng cà phê Starburks đều bị chỉ trích vì cố tình sắp xếp các hoạt động kinh doanh theo cách để họ có thể đóng mức thuế thấp cho hàng tỷ USD doanh thu ở nước ngoài.

Hãng kiểm toán của Apple là Ernst & Young và cũng là hãng kiểm toán của Google và Amazon.com, từ chối bình luận về sự việc này.

Theo báo cáo của quốc hội, Trưởng ban thuế vụ của Apple là Phillip Bullock đã nói với tiểu ban rằng công ty đã đạt được một tỷ suất thuế thấp thông qua các thoả thuận với chính phủ Ailen, để đóng mức thuế thấp hơn mức thuế tiêu chuẩn vốn đã rất thấp là 12,5%. Apple nói nhờ đó họ được quyền đóng thuế chỉ 2% hoặc thấp hơn trong 10 năm qua.

Trong khi đó, Thủ tướng Enda Kenny của Ailen lại phủ nhận hoàn toàn, và cho rằng Ailen không hề có thoả thuận thuế suất đặc biệt nào với Apple.

"Ailen không hề, tôi sẽ nhắc lại, là Ailen không hề có thoả thuận thuế suất đặc biệt nào với các công ty; chúng tôi không có bất kỳ tỷ suất thuế doanh nghiệp nào đặc biệt thấp với các công ty đa quốc gia".

Một phát ngôn viên của Bộ Tài chính Ailen nói rằng hệ thống thuế của Ailen là dựa vào luật pháp, vì thế "không thể có thoả thuật tỷ suất thuế đặc biệt cá nhân nào dành cho các công ty".

Một nữ phát ngôn viên của Văn phòng Cơ quan Thuế Ailen cho biết bà không bình luận về các trường hợp cá nhân bởi sẽ vi phạm quy định giữ bí mật đối với người nộp thuế, nhưng bà cũng phủ nhận việc cơ quan thuế có những thoả thuận đóng thuế suất thấp đặc biệt với các công ty đa quốc gia.

"Tất cả các công ty ở Ailen đều trả mức thuế suất 12,5% cho những lợi nhuận thương mại đạt được tại Ailen, và họ trả mức thuế doanh nghiệp 25% đối với những thu nhập phi thương mại ở Ailen", bà nói.

Tom Falvey, 55 tuổi, một người dân đang thất nghiệp ở Cork, nói rằng những người thất nghiệp ở Ailen sẽ phải trả giá cho bất kỳ sự tăng thuế nào. Tom Falvey cũng như nhiều người dân Ailen khác, cho rằng chính phủ đã bất lực trong việc thu thêm thuế của Apple. "Chúng tôi chỉ là một quốc gia nhỏ và cảm thấy chúng tôi không thể nói không. Chúng tôi biết các công ty sẽ chuyển đến một quốc gia châu Á khác là xong... Họ chính là những người làm luật cho chính bản thân họ", một người dân nói.

Ailen là "thiên đường thuế" với các công ty

Apple nói trong năm ngoái hãng đã tuyển thêm 500 người vào lực lượng nhân viên 2.800 người ở cơ sở tại Cork.

Cơ chế đóng thuế có lợi cho các doanh nghiệp tại Ailen đã thu hút các công ty đa quốc gia ở Mỹ như Google, Microsoft và Facebook, những công ty có nhu cầu tuyển dụng lớn này đã giúp giảm bớt tỷ lệ thất nghiệp luôn ở mức trên 14%. Tuy nhiên, thuế suất doanh nghiệp thấp chỉ 12,5% của Ailen đã bị chỉ trích nhiều tại châu Âu.

Chính phủ Ailen thường xuyên xem thành công trong việc thu hút đầu tư quốc tế là một trong những thành tựu chính của họ, và các công ty đa quốc gia sử dụng gần 10 phần trăm lực lượng lao động của Ailen. Theo Phòng Thương mại Mỹ, trong năm ngoái, các công ty Mỹ đầu từ 30 tỷ USD vào Ailen, nhiều hơn ở Trung Quốc và nhiều hơn cả phần đầu tư tại những nước châu Á mới nổi khác cộng lại.

Trong những năm 1960, Ailen đã cải tổ nền kinh tế của họ bằng cách thu hút doanh nghiệp nước ngoài với những ưu đãi về thuế. Sau khi gia nhập Liên minh châu Âu, Ailen không còn được phép làm điều này nữa, thay vào đó họ chuyển sang hệ thống thuế suất thấp – mức hiện tại là 12,5% - và một biện pháp quản lý thuế nhẹ nhàng hơn, cho phép các công ty giảm các chi phí thấp hơn. Hàng loạt công ty Mỹ đã tận dụng cơ chế thuế này của Ailen để giảm thiểu hoá đơn tiền thuế.

Cơ sở tại Ailen của Microsoft, cùng với nhiều hoạt động khác tại Singapore (nơi cũng có mức thuế suất thấp), đã giúp Microsoft trả mức thuế chỉ 9,4% với 21 tỷ USD lợi nhuận ngoài nước Mỹ trong năm ngoái. Google cũng chuyển hầu hết lợi nhuận nước ngoài của họ qua Ailen, một động thái cho phép họ trả mức thuế chỉ 2,6% với 6 tỷ USD lợi nhuận nước ngoài trong năm 2012.

Hoàng Lan