Đưa xác suất, thống kê vào chương trình Toán lớp 2 có cần thiết?

Thông tin học sinh lớp 2 sẽ bắt đầu học xác suất, thống kê trong chương trình giáo dục phổ thông mới đang khiến rất nhiều bậc phụ huynh đang hoặc chuẩn bị có con học tiểu học quan tâm.

Học sinh lớp 2 sẽ học xác suất, thống kê như thế nào?

Theo những thông tin mới nhất, môn toán ở chương trình phổ thông mới sẽ được tổ chức lại thành 3 mạch kiến thức chính gồm:

- Đại số và một số yếu tố giải tích;

- Hình học và đo lường;

- Thống kê và xác suất (đặc biệt chú trọng nội dung thống kê).

Một điểm đáng chú ý khác là xác suất và thống kê sẽ được đưa vào giảng dạy từ lớp 2 cho đến lớp 12. Tức là trong 11 năm học sinh sẽ học những kiến thức về nội dung này với chương trình mang tính đồng tâm và nâng cao dần.

Ngay sau khi thông tin này được đưa ra, rất nhiều vị phụ huynh có con đang hoặc chuẩn bị học tiểu học đã rất quan tâm và băn khoăn. Nhiều ý kiến cho rằng chương trình học của cấp tiểu học đang khá năng, thêm vớixác suất thống kê thực sự rất khó, mang xuống dạy cho học sinh lớp 2 vốn chưa hoàn thiện khả năng ngôn ngữ thì quá sức với các em.

Tuy nhiên, theo PGS.TS Ngô Hoàng Long giảng viên cốt cán được tập huấn chương trình giáo dục phổ thông mới thì các nội dung về thống kê (thu thập, phân tích và xử lý số liệu; các loại bảng và biểu đồ; các số đặc trưng của mẫu) ở chương trình mới về cơ bản không nhiều thay đổi. Chỉ có một lượng ít kiến thức mới chủ yếu nằm ở lớp 12. Như vậy, việc tăng về mặt kiến thức là không đáng kể mà chủ yếu ở thời lượng, để học sinh có thời gian xây dựng những kỹ năng giải quyết các bài toán thống kê.

Trên thực tế, chương trình giáo dục hiện tại ở Việt Nam cũng đã dạy thống kê từ năm lớp 4 và 5. Tại một số nước có nền giáo dục phát triển trên thế giới như Anh hay Đức thì việc dạy xác suất thống kê cũng được đưa vào chương trình tiểu học. Tại những nước đó, yêu cầu sau khi kết thúc môn học ở bậc tiểu học là học sinh có thể hiểu được các khả năng xảy ra sự kiện, có thể đọc và hiểu được số liệu trong một số dạng biểu đồ...

Theo các thông tin được tiết lộ, chương trình xác suất, thống kê ở bậc tiểu học là giúp học sinh có những kiến thức và kỹ năng cơ bản ban đầu, thiết yếu về thống kê và xác suất như biết mội số yếu tố thống kê và xác suất đơn giản; giải quyết một số vấn đề thực tiễn đơn giản gắn với một số yếu tố thống kê và xác suất. Như vậy, chương trình phổ thông mới sẽ chỉ có yêu cầu học sinh tiểu học sở hữu kiến thức rất cơ bản về xác suất và thống kê. Cụ thể với yêu cầu cần đạt ở bộ môn này dành cho học sinh lớp 2 như sau:

Với thống kê:

- Làm quen với việc thu thập, phân loại, kiểm đếm các đối tượng thống kê.

- Đọc và mô tả được các số liệu ở dạng biểu đồ tranh.

- Nêu được một số nhận xét đơn giản từ biểu đồ tranh.

Với xác suất:

- Làm quen với việc mô tả những hiện tượng liên quan tới các thuật ngữ, có thể, chắc chắn, không thể, thông qua một vài thí nghiệm, trò chơi hoặc xuất phát từ thực tiễn.

Ở lớp 2, nhà trường sẽ tổ chức cho học sinh một số hoạt động thực hành ứng dụng các kiến thức toán học vào thực tiễn, chẳng hạn như thực hành thu thập, phân loại, ghi chép, kiểm đếm một số đối tượng thống kê trong trường, lớp.

GS Đỗ Đức Thái, tổng chủ biên Chương trình môn Toán trong chương trình giáo dục phổ thông mới trả lời trên báo Tuổi Trẻ cho biết các bài học liên quan đến xác suất, thống kê ở lớp 2, lớp 3 sẽ được thiết kế với chuỗi hoạt động rất đơn giản. Ví dụ như hoạt động cho các quả bóng màu xanh và đỏ vào hộp kín và thỏ tay lấy bóng ra, có thể sẽ lấy vào quả xanh, nhưng có thể lấy quả đỏ. Như vậy, việc dạy xác suất thống kê ở bậc tiểu học sẽ rất đơn giản, nhẹ nhàng.

Xác suất, thống kê từ lớp 2 có cần thiết?

Các chuyên gia trong ngành đều cho rằng việc dạy xác suất thống kê trong chương trình phổ thông là rất cần thiết nhưng thời điểm để học sinh tiếp nhận những kiến thức này lại khá khác nhau. Thầy Lê Đức Vĩnh - nguyên Tổ trưởng tổ Toán, Học viện Nông nghiệp Việt Nam trả lời trên báo Dân Việt cho rằng việc tiếp cận với xác suất, thống kê là rất cần thiết với học sinh. Ông cho biết: 'Trong bộ môn Toán nói chung thì xác suất - thống kê có ứng dụng nhiều nhất trong thực tiễn. Các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội đều sử dụng kiến thức của môn học này'.

Tuy nhiên, thầy Vĩnh cho rằng thời điểm dạy xác suất, thống kê nên xem xét lại bởi từ lớp 2 là quá sớm với học sinh. ''Ở;lứa tuổi này, khả năng ngôn ngữ của các em chưa hoàn thiện, việc đưa các câu hỏi như tung một đồng xu thì sẽ có khả năng rơi ra mặt nào… thì tôi cho là hơi khiên cưỡng đối với khả năng của các em học sinh lớp 2. Theo tôi, tốt nhất nên để học sinh lớp 7, lớp 8, các em thạo về ngôn ngữ mới bắt đầu tiếp xúc với bộ môn này sẽ chuẩn hơn'', thầy Vĩnh nhận định.

GS Đỗ Đức Thái có quan điểm khác với thầy Vĩnh khi cho rằng việc đưa xác suất, thống kê vào chương trình phổ thông mới từ lớp 2 là cần thiết. Vấn đề là mức độ và cách triển khai hoạt động học như thế nào cho phù hợp. Có thể khái niệm ở khía cạnh khoa học có vẻ rất to tát nhưng thực chất lại hết sức đơn giản.

Cùng quan điểm này, TS Nguyễn Đức Hoàng, hiệu trưởng trường THPT chuyên ĐHSP Hà Nội cho biết ông đã nghiên cứu một số sách giáo khoa toán viết theo chương trình mới thì quả thực nội dung được cho là 'xác suất, thống kê' không hề ghê gớm như nhiều người nghĩ. Ở bậc tiểu học, chương trình mới ở môn xác suất thống kê chỉ là những yêu cầu rất đơn giản có trong cuộc sống hàng ngày mà trẻ tiếp thu được nhằm hình thành khái niệm ban đầu, khả năng quan sát, kiểm đếm và những nhận xét về quy luật tự nhiên trong cuộc sống.

T.T