Khoảng 1 thập kỷ vừa qua, chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của Disney tại phòng vé. Như 1 thế lực thống trị, năm nào công ty cũng có những bom tấn đứng top doanh thu, thậm chí các hãng phim khác còn phải né tránh Disney khi xếp lịch phát hành. Trong tay họ là những franchise đình đám tới từ dàn studio hàng đầu như Pixar, Marvel Studios, Lucasfilm,...
Tiếp theo, bản remake bộ phim hoạt hình kinh điển The Little Mermaid năm 1989 dưới dạng live-action đã không thành công. Ban đầu, họ nhắm tới mốc doanh thu 1 tỷ USD và đầu tư chiến dịch quảng bá hoành tráng 150 triệu USD. Thế nhưng, doanh thu hiện tại mới chỉ là 527 triệu USD và chắc chắn gây thua lỗ.
Thời gian gần đây, phim do Disney đầu tư liên tiếp thua lỗ
Thất bại tiếp theo là Elemental của Pixar. Với kịch bản gốc, câu chuyện về nàng lửa và chàng nước mới toanh đã không thể tạo nên phép màu tại phòng vé. Phim thất bại trong việc thu hút khán giả và đối mặt với với khoản thâm hụt cả trăm triệu USD, khi doanh thu hiện tại mới chỉ đạt 193 triệu USD.
Cuối cùng, dự án bom tấn thứ 4 của Disney “ngã dúi dụi” ở phòng vé là Indiana Jones 5. Được rót số vốn khủng lên tới 300 triệu USD, tác phẩm không thể lấp đầy các ghế trong rạp và cũng không thể làm sống dậy thương hiệu hành động, phiêu lưu đã 40 năm tuổi. Theo dự đoán, phim có thể gây lỗ nặng nề nhất trong năm.
Ngoại trừ Guardians of the Galaxy Vol. 3, hãng vẫn chưa có dự án nào được coi là thành công tại phòng vé năm 2023. Đây là năm đầu tiên kể từ 2014, Disney dường như sẽ không có phim nào cán được mốc 1 tỷ USD. Tất nhiên 2 năm COVID xảy ra đã bị loại. Đây rõ ràng là 1 bước lùi. Trừ khi tính thêm các phim của 20th Century Studios cho Disney để bổ sung Avatar 2 (2,3 tỷ USD), vì họ có bộ phận phát hành riêng.
Phim có doanh thu cao nhất năm nay của hãng thậm chí còn chưa qua được mốc 1 tỷ USD
Song, tiêu chuẩn bom tấn đó lại gây áp lực hòa vốn lên những dự án này nhiều hơn so với đối thủ. Với tổng mức đầu tư 300 triệu USD, họ cần khoảng 1 tỷ USD ở phòng vé để đảm bảo chiến thắng. Nhưng bối cảnh ngày nay không còn thuận lợi như thế: khán giả Trung Quốc không còn “cuồng” phim Hollywood, thị trường lớn Nga đã bị rút khỏi bản đồ kinh doanh, kinh tế suy thoái khiến 1 bộ phận phải thắt chặt chi tiêu.
Hậu quả, doanh thu phòng vé từ những thị trường quốc tế đã giảm mạnh, có những phim phải phụ thuộc vào khu vực Bắc Mỹ để gồng gánh. Cuối cùng, lợi nhuận từ mỗi dự án điện ảnh bị bào mòn hết sạch, để lại hậu quả kinh tế nặng nề cho tập đoàn truyền thông. Nhà phân tích Jeff Bock cho biết: “Giờ đây, việc phát hành 1 bộ phim toàn cầu trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Môi trường làm ăn đã thay đổi”.
Phim hoạt hình của Sony và Universal chỉ tốn 100 triệu USD sản xuất nhưng thu về gấp nhiều lần kinh phí
Nhìn sang các đối thủ năm nay, Universal, Sony và Lionsgate đều giành chiến thắng với những phim có quy mô sản xuất chỉ 100 triệu USD.
Hiện tại, 3 phim có hệ số doanh thu cao nhất năm 2023 lần lượt là The Super Mario Bros. Movie (x13,5 lần kinh phí), Spider-Man: Across the Spider-Verse (x6 lần kinh phí) và John Wick 4 (x4,3 lần kinh phí). Còn Guardians of the Galaxy Vol. 3 là phim Disney doanh thu cao nhất chỉ kiếm được gấp 3,3 lần kinh phí sản xuất. Hiệu suất kém xa đối thủ.
Paul Verna, nhà phân tích tại Insider Intelligence, cho biết: “Phải mất một thời gian dài để một con tàu lớn như Disney thay đổi hướng đi.” Một dự án cần ít nhất 3-4 năm phát triển, sản xuất và phân phối. Ngay cả khi họ “thắt lưng buộc bụng” từ bây giờ thì cũng không kịp. Có lẽ phải tới năm 2026 hoặc 2027, những sự thay đổi nhằm tối ưu chi phí đầu tư mới bắt đầu xuất hiện.
Nhiều khán giả cảm thấy ngán ngẩm vì Disney cứ mải mê remake các phim hoạt hình kinh điển thành live-action
Bên cạnh nguyên nhân môi trường kinh doanh thay đổi, một lí do nữa khiến hãng phim thất bại là thiếu hụt những ý tưởng sáng tạo và quá mải mê với streaming video. Nhiều nhà phân tích cho rằng, chính đại dịch và Disney+ đã thay đổi thị hiếu khán giả. Giờ đây, 1 số chọn cách tiết kiệm bằng việc ngồi chờ ở nhà, khi phim có trên Disney+ thì xem thay vì ra rạp. Và họ có thể xem bao nhiêu tùy thích, xem vào bất kì khoảng thời gian nào, tạm dừng rồi xem tiếp vào lúc khác nếu muốn.
Pixar là cái tên chịu thiệt hại nhiều nhất vì sự thay đổi thị hiếu này. Viên ngọc quý của đế chế Disney đã phải gửi nhiều tác phẩm lên Disney+ và vô tình đào tạo khán giả với cách thưởng thức mới. Người ta không còn sốt sắng bàn tán về phim Pixar như trước, cũng không mong đợi để được xem đầu tiên tại rạp. Hãng phim quảng cáo Disney+ sẽ là điểm hội tụ của mọi phim Pixar - vậy cần gì phải mua vé?
Thời gian gần đây, trong khi phép màu Pixar mờ nhạt dần, phòng vé lại bị xâm chiếm bởi những bộ phim hoạt hình chất lượng từ các đối thủ. Illumination (The Super Mario Bros. Movie, Minions: The Rise of Gru), DreamWorks (Puss in Boots: The Last Wish) và Sony Pictures Animation (Spider-Man: Across the Spider-Verse) đều chỉ tiêu tốn 100 triệu USD sản xuất. Song chúng đều kiếm về nhiều lần số đó, trái ngược hoàn toàn với Elemental. Bộ phim được rót 200 triệu USD mà thu về chưa bằng số tiền đó cho đến nay.
Disney được dự đoán lỗ nặng với "Elemental"
Pixar đang trở thành 1 thương hiệu thiếu sức sống. Đã qua rồi cái thời thương hiệu Pixar có thể lôi khán giả ra rạp với bất kì thứ gì chiếu tại rạp.
Không chỉ thế, Star Wars của Lucasfilm cũng đang bấp bênh. Họ đạt được thành công với loạt phim trên Disney+ như The Mandalorian và Andor. Đó là sự phục hồi sau thất bại The Rise of Skywalker năm 2019, xưởng phim tìm cách phục hồi sự nổi tiếng của Star Wars nhưng bộ ba phim phát hành đã bị chê bai rất nhiều. Disney đang cố gắng thay đổi bằng 1 trilogy mới, ra rạp năm 2026 và 2027.
Theo 1 nhà phân tích, cạn kiệt sáng tạo hay chi tiêu quá trớn mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Có nhiều vấn đề hơn phải đối mặt. Đó là dịch vụ Disney+ không đáp ứng được kì vọng của phố Wall, họ đang phải bù lỗ nhiều hơn dự đoán ban đầu. Thị trường phim chiếu rạp ngày càng khắc nghiệt, trong khi dòng phim siêu anh hùng bão hòa nhanh hơn mọi người nghĩ. Công việc kinh doanh công viên giải trí cũng chưa hoàn toàn hồi phục sau đại dịch.
CEo Bob Iger rõ ràng cần phải làm nhiều hơn nếu muốn đưa đế chế Disney ổn định trở lại.
>>> Phim hoạt hình thống trị phòng vé trong năm 2023.
Loạt phim bom tấn thua lỗ
Nhưng năm nay, gã khổng lồ chứng kiến sự rạn nứt trên ngai vàng phòng vé. Có tới 4 dự án bom tấn của hãng chứng kiến thất bại nặng nề. Đầu tiên, Ant-Man 3 là 1 thất bại đầy bất ngờ tới từ Marvel Studios. Thật khó tin 1 tác phẩm thuộc Vũ trụ Điện ảnh Marvel lại có đối mặt với nguy cơ thua lỗ hàng chục triệu USD ở rạp.Tiếp theo, bản remake bộ phim hoạt hình kinh điển The Little Mermaid năm 1989 dưới dạng live-action đã không thành công. Ban đầu, họ nhắm tới mốc doanh thu 1 tỷ USD và đầu tư chiến dịch quảng bá hoành tráng 150 triệu USD. Thế nhưng, doanh thu hiện tại mới chỉ là 527 triệu USD và chắc chắn gây thua lỗ.
Thất bại tiếp theo là Elemental của Pixar. Với kịch bản gốc, câu chuyện về nàng lửa và chàng nước mới toanh đã không thể tạo nên phép màu tại phòng vé. Phim thất bại trong việc thu hút khán giả và đối mặt với với khoản thâm hụt cả trăm triệu USD, khi doanh thu hiện tại mới chỉ đạt 193 triệu USD.
Cuối cùng, dự án bom tấn thứ 4 của Disney “ngã dúi dụi” ở phòng vé là Indiana Jones 5. Được rót số vốn khủng lên tới 300 triệu USD, tác phẩm không thể lấp đầy các ghế trong rạp và cũng không thể làm sống dậy thương hiệu hành động, phiêu lưu đã 40 năm tuổi. Theo dự đoán, phim có thể gây lỗ nặng nề nhất trong năm.
Ngoại trừ Guardians of the Galaxy Vol. 3, hãng vẫn chưa có dự án nào được coi là thành công tại phòng vé năm 2023. Đây là năm đầu tiên kể từ 2014, Disney dường như sẽ không có phim nào cán được mốc 1 tỷ USD. Tất nhiên 2 năm COVID xảy ra đã bị loại. Đây rõ ràng là 1 bước lùi. Trừ khi tính thêm các phim của 20th Century Studios cho Disney để bổ sung Avatar 2 (2,3 tỷ USD), vì họ có bộ phận phát hành riêng.
Chi phí sản xuất tốn kém
Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất đang xảy ra với công ty là ngân sách. Họ thường đưa ra con số 200 triệu USD để sản xuất và 100 triệu USD cho chiến dịch markeing. Disney muốn tạo ra những bom tấn giải trí tầm cỡ, thu hút khán giả toàn cầu và gây tiếng vang ở phòng vé. Như vậy sẽ khuếch đại sức mạnh thương hiệu truyền thông của họ và mang về nhiều nguồn thu khác sau khi phát hành phim - đồ chơi, quần áo, phụ kiện, công viên chủ đề,...Song, tiêu chuẩn bom tấn đó lại gây áp lực hòa vốn lên những dự án này nhiều hơn so với đối thủ. Với tổng mức đầu tư 300 triệu USD, họ cần khoảng 1 tỷ USD ở phòng vé để đảm bảo chiến thắng. Nhưng bối cảnh ngày nay không còn thuận lợi như thế: khán giả Trung Quốc không còn “cuồng” phim Hollywood, thị trường lớn Nga đã bị rút khỏi bản đồ kinh doanh, kinh tế suy thoái khiến 1 bộ phận phải thắt chặt chi tiêu.
Hậu quả, doanh thu phòng vé từ những thị trường quốc tế đã giảm mạnh, có những phim phải phụ thuộc vào khu vực Bắc Mỹ để gồng gánh. Cuối cùng, lợi nhuận từ mỗi dự án điện ảnh bị bào mòn hết sạch, để lại hậu quả kinh tế nặng nề cho tập đoàn truyền thông. Nhà phân tích Jeff Bock cho biết: “Giờ đây, việc phát hành 1 bộ phim toàn cầu trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Môi trường làm ăn đã thay đổi”.
Nhìn sang các đối thủ năm nay, Universal, Sony và Lionsgate đều giành chiến thắng với những phim có quy mô sản xuất chỉ 100 triệu USD.
Hiện tại, 3 phim có hệ số doanh thu cao nhất năm 2023 lần lượt là The Super Mario Bros. Movie (x13,5 lần kinh phí), Spider-Man: Across the Spider-Verse (x6 lần kinh phí) và John Wick 4 (x4,3 lần kinh phí). Còn Guardians of the Galaxy Vol. 3 là phim Disney doanh thu cao nhất chỉ kiếm được gấp 3,3 lần kinh phí sản xuất. Hiệu suất kém xa đối thủ.
Paul Verna, nhà phân tích tại Insider Intelligence, cho biết: “Phải mất một thời gian dài để một con tàu lớn như Disney thay đổi hướng đi.” Một dự án cần ít nhất 3-4 năm phát triển, sản xuất và phân phối. Ngay cả khi họ “thắt lưng buộc bụng” từ bây giờ thì cũng không kịp. Có lẽ phải tới năm 2026 hoặc 2027, những sự thay đổi nhằm tối ưu chi phí đầu tư mới bắt đầu xuất hiện.
Thiếu hụt ý tưởng mới
Bên cạnh đó, 1 câu hỏi khác là hãng phim sẽ tiết kiệm như thế nào? Cắt giảm chi phí thực hiện VFX hay thu hẹp quy mô tiếp thị? Hay hạn chế ghi hình ngoài thực địa? Nhà phân tích Brandon Nispel cho biết: “Nếu giảm chi phí thì liệu có làm ảnh hưởng tới chất lượng tác phẩm hay không?” Đây có lẽ cũng là 1 nỗi lo sợ của Disney khi vốn bạo chi cho những bom tấn điện ảnh hoành tráng, nay lại phải thực hiện tiết kiệm chi phí.
Bên cạnh nguyên nhân môi trường kinh doanh thay đổi, một lí do nữa khiến hãng phim thất bại là thiếu hụt những ý tưởng sáng tạo và quá mải mê với streaming video. Nhiều nhà phân tích cho rằng, chính đại dịch và Disney+ đã thay đổi thị hiếu khán giả. Giờ đây, 1 số chọn cách tiết kiệm bằng việc ngồi chờ ở nhà, khi phim có trên Disney+ thì xem thay vì ra rạp. Và họ có thể xem bao nhiêu tùy thích, xem vào bất kì khoảng thời gian nào, tạm dừng rồi xem tiếp vào lúc khác nếu muốn.
Pixar là cái tên chịu thiệt hại nhiều nhất vì sự thay đổi thị hiếu này. Viên ngọc quý của đế chế Disney đã phải gửi nhiều tác phẩm lên Disney+ và vô tình đào tạo khán giả với cách thưởng thức mới. Người ta không còn sốt sắng bàn tán về phim Pixar như trước, cũng không mong đợi để được xem đầu tiên tại rạp. Hãng phim quảng cáo Disney+ sẽ là điểm hội tụ của mọi phim Pixar - vậy cần gì phải mua vé?
Thời gian gần đây, trong khi phép màu Pixar mờ nhạt dần, phòng vé lại bị xâm chiếm bởi những bộ phim hoạt hình chất lượng từ các đối thủ. Illumination (The Super Mario Bros. Movie, Minions: The Rise of Gru), DreamWorks (Puss in Boots: The Last Wish) và Sony Pictures Animation (Spider-Man: Across the Spider-Verse) đều chỉ tiêu tốn 100 triệu USD sản xuất. Song chúng đều kiếm về nhiều lần số đó, trái ngược hoàn toàn với Elemental. Bộ phim được rót 200 triệu USD mà thu về chưa bằng số tiền đó cho đến nay.
Pixar đang trở thành 1 thương hiệu thiếu sức sống. Đã qua rồi cái thời thương hiệu Pixar có thể lôi khán giả ra rạp với bất kì thứ gì chiếu tại rạp.
Không chỉ thế, Star Wars của Lucasfilm cũng đang bấp bênh. Họ đạt được thành công với loạt phim trên Disney+ như The Mandalorian và Andor. Đó là sự phục hồi sau thất bại The Rise of Skywalker năm 2019, xưởng phim tìm cách phục hồi sự nổi tiếng của Star Wars nhưng bộ ba phim phát hành đã bị chê bai rất nhiều. Disney đang cố gắng thay đổi bằng 1 trilogy mới, ra rạp năm 2026 và 2027.
Theo 1 nhà phân tích, cạn kiệt sáng tạo hay chi tiêu quá trớn mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Có nhiều vấn đề hơn phải đối mặt. Đó là dịch vụ Disney+ không đáp ứng được kì vọng của phố Wall, họ đang phải bù lỗ nhiều hơn dự đoán ban đầu. Thị trường phim chiếu rạp ngày càng khắc nghiệt, trong khi dòng phim siêu anh hùng bão hòa nhanh hơn mọi người nghĩ. Công việc kinh doanh công viên giải trí cũng chưa hoàn toàn hồi phục sau đại dịch.
CEo Bob Iger rõ ràng cần phải làm nhiều hơn nếu muốn đưa đế chế Disney ổn định trở lại.
>>> Phim hoạt hình thống trị phòng vé trong năm 2023.
