Kể từ khi Steve Jobs lôi chiếc MacBook Air đầu tiên ra khỏi bao thư cứng tại MacWorld Expo năm 2008, ngành công nghiệp laptop đã "điên cuồng" theo đuổi thiết kể mỏng nhất và nhẹ nhất. Và dẫu MacBook Air tiếp tục là một sản phẩm khó bị đánh bại, thị trường laptop Windows lại có một lựa chọn gần như dễ nhận biến đó là Dell XPS 13.
Nhưng Dell XPS 13 (9315) mới là một sự thay đổi mạnh mẽ so với những thế hệ đàn anh. Dẫu những chiếc ultrabook XPS 13 đầu tiên xuất hiện từ năm 2012, nhưng mãi đến 2015, hầu hết chúng ta mới nhớ đến nó khi đây là lần đầu tiên công ty thêm màn hình "InfinityEdge" cho XPS 13, thu gọn viền màn hình. Nhờ có vỏ kim loại chắc chắn và bàn phím khá thoải mái, chiếc laptop này đã trở thành biểu tượng.
Khi các nhà sản xuất laptop khác theo đuổi MacBook Air, họ cũng đang muốn thách thức XPS 13. Và thú vị thay, XPS 13 đã trở nên mỏng đến mức người dùng gần như hoàn toàn không thể tự sửa chữa hoặc nâng cấp.
Dell XPS 13 (9315) vẫn giữ các viền màn hình mỏng nhưng Dell đã loại bỏ sàn bàn phím bằng sợi carbon và hầu hết cảc cổng kết nối nhằm đảm bảo một thiết kế mỏng hơn, di động hơn với độ dày chỉ 1,4cm. Chiếc ultrabook này sử dụng những bộ xử lý U-series thế hệ 12 của Intel ớ mức công suất 9W (có thể lên đến 12W tùy thuộc vào trường hợp sử dụng), trong khi những bộ xử lý P-series mạnh mẽ hơn lại được đưa lên XPS 13 Plus.
Nhưng có lẽ quan trọng nhất, nó có bo mạch chủ nhỏ nhất từ trước đến nay của Dell, khoảng 180,15 x 38,34 mm. Điều này cho phép công ty nhồi nhét viên pin mỏng và lớn hơn nhưng vẫn giữ chiếc laptop gọn gàng và có thời lượng pin lâu dài. Cỗ máy vay mượn từ điện thoại thông minh cho cả bo mạch chủ lẫn RAM: hàn chết bộ nhớ, bộ xử lý trên bo mạch chủ.
Ổ SSD NVMe PCIe Gen 4 của thiết bị này có kích thước 11,5 x 13 mm và Dell tuyên bố đây là kích thước nhỏ nhất trong ngành. Nó nằm trong BGA (Ball Grid Array), vốn sử dụng chất hàn để cố định các thành phần vĩnh viễn. Bạn sẽ không thể thay thế nếu nó gặp lỗi hoặc hoàn đổi bằng thứ gì đó lớn hơn hoặc nhanh hơn. Hơn nữa, viên pin cũng được tích hợp, thế nên, việc thay thế nó sẽ khá vấn vả nếu có thể tự mình thực hiện tất cả.
Elizabeth Chamberlain, giám đốc phụ trách tính bền vững của iFixit, xác nhận có rất nhiều chiếc laptop XPS 13 hàn chết RAM được vứt trong công ty. Cô bày tỏ hi vọng Dell sẽ khắc phục điều đó trong những phiên bản tương lai.
Chamberlain cho biết: “Chúng tôi có khá nhiều XPS 13 được sửa chữa tại iFixit và chúng tôi đã gặp vấn đề về độ tin cậy với các máy XPS 13 có RAM hàn chết bên trong bị lỗi. Khi điều đó xảy ra, chúng tôi phải thay thế toàn bộ bo mạch chính đắt tiền chứ không phải hoán đổi RAM như có thể làm trên XPS 15. Thay vì sửa chữa sai lầm thiết kế đó, Dell dường như lại tiếp tục thực hiện mạnh mẽ hơn.”
Về độ mỏng, đây là một điều kỳ diệu về mặt kỹ thuật. Nhưng có lẽ Dell đã đuổi theo Apple hơi quá xa.
Thực tế, Apple đã đánh bại Dell về mặt này. Dẫu MacBook Air ban đầu có ổ cứng có thể thay thế, RAM của nó đã bị hàn chết (MacBook Pro tiếp nối điều đó vào năm 2013). Nhưng với việc chueyẻn sang Apple Silicon, tất cả bộ nhớ cũng đã được hàn chết. Chắc chắn, bạn có thể thay pin, nhưng việc sửa chữa khác phần lớn nằm ngoài khả năng của bạn. Tuy vậy, việc không thể thay thế RAM của Apple lại đến từ thực tế RAM là một phần của SoC.
Nhưng ở một khía cạnh nào đó, Dell đã đi xa hơn. Chẳng hạn, không có lý do kỹ thuật nào ngoại trừ độ mỏng dẫn đến việc Dell hàn chết RAM. Không giống như Apple Silicon, chip Alder Lake của Intel không có bộ nhớ tích hợp. Điều đó cũng vậy đối với SSD.
Đại diện của Dell cho biết: “Dẫu chúng tôi cố gắng tạo ra các thiết bị có thể tháo rời, sửa chữa, tân trang và cuối cùng là tái chế, mong muốn của khách hàng về các thiết bị nhỏ hơn, mỏng hơn, có khả năng hơn có thể khiến điều này trở thành một nhiệm vụ khó khăn. Và trong trường hợp của laptop XPS 13, kích thước hợp lý buộc giảm sử dụng vật liệu trong khi tăng hiệu quả, nhưng hạn chế một số khả năng sửa chữa. Mỗi sản phẩm là một chuỗi các quyết định dựa trên những gì khách hàng cần, muốn và sẽ đánh giá cao. Với chiếc laptop XPS 13 mới nhất của mình, chúng tôi đang đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về tính di động và chức năng."
Nhưng một số khách hàng lại muốn điều đó xen lẫn với khả năng sửa chữa. Chamberlain cho biết rằng dẫu iFixit sẽ phải tự giải quyết những vấn đề đó, thế nhưng, “từ thông số kỹ thuật, iFixit sẽ không giới thiệu chiếc máy tính bị khóa chặt này cho đội ngũ của mình như đã từng làm trong lịch sử.”
Thực tế, Dell không đơn độc trong việc này. Chỉ gần đây, Microsoft mới bắt đầu thêm khả năng thay thế SSD cho những thiết bị của mình, và thậm chí là giới hạn chỉ một vài thiết bị. Đã có rất nhiều chiếc laptop từ hầu hết mọi OEM đang chuyển sang RAM hàn chết để giảm đi vài mm độ dày, dù ổ cứng lưu trữ thường có thể tiếp cận được.
Dẫu thế, Dell đã đi xa hơn với XPS 13 mới của mình khi loại bỏ jack cắm tai nghe. Đại diện của Dell thẳng thắn thừa nhận: “Chúng tôi không thể lắp jack cắm tai nghe vào khung máy dựa trên mục tiêu thiết kế tích cực và tính di động và chúng tôi theo đuổi cho XPS 13.”
Nhưng ngay cả Apple, công ty kiếm tiền từ AirPods, vẫn chưa loại bỏ jack cắm tai nghe 3,5 mm khỏi chiếc của mình. Chẳng ai tuyên bố rằng MacBook Air không đủ di động. Ngay cả MacBook 12 inch cũng có jack cắm tai nghe. Rõ ràng, chẳng mấy ai có một tai nghe USB Type-C trong trường hợp bộ tai nghe không dây hết pin.
Tuy nhiên, tương lai với những chiếc máy tính xách tay siêu mỏng mà người bình thường không thể sửa chữa được có thể là điều không thể tránh khỏi, khi các công ty đang dần chuyển sang dạng mới cũng như những con chip dựa trên ARM đang ngày càng trở nên phổ biến hơn.
Anshel Sag, nhà phân tích chính về PC tại Moor Insights & Strategy, cho biết: “Tôi nghĩ đây là một xu hướng sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai, đặc biệt khi chúng ta thấy nhiều PC áp dụng công nghệ ARM hơn. Tôi tin rằng các công ty như Qualcomm sẽ thúc đẩy xu hướng này về phía trước với những PCB thậm chí còn nhỏ hơn và tích hợp những thành phần sâu hơn vào SoC.”
Dẫu sao đi chăng nữa, khá chính đáng khi mọi người đều có nhu cầu thay đổi và khả năng nâng cấp, đề phòng trường hợp hỏng hóc, đặc biệt là khi hầu hết các công ty tính phí cao hơn nhiều cho một ổ cứng lớn hơn hoặc nhanh hơn so với giá thực tế.
Vẫn sẽ có nhiều người chọn mua XPS 13 vì những lý tưởng mà Dell đã xây dựng: một chiếc laptop đẹp, nhẹ với viền màn hình mỏng hơn. Có lẽ, họ ít quan tâm đến việc sửa chữa và chọn một cấu hình duy nhất, sử dụng nó cho đến khi nâng cấp một thiết bị khác. Nếu hài lòng với nó, đó chắc chắn là một món hàng đáng giá đối với họh.
Đã có nhiều chiếc laptop không thể nâng cấp trước đây, nhưng XPS 13 bị xưởng tên bởi nó chính là chiếc ultrabook Windows mang tính biểu tượng nhất trong thập kỉ qua. Rõ ràng, có vô số reviewer lấy nó ra làm ví dụ điển hình cho việc một chiếc laptop Windows di động nên như thế nào trong nhiều qua. Appel đã đi theo hướng không có phép nâng cấp RAM và SSD, nhưng ít nhất nó vẫn giữ các cổng chính, và trên MacBook Pro, Apple thực sự đã tăng độ dày để mang lại một số tính năng cũ.
Các mẫu ultrabook không nên chỉ nhẹ và mỏng. Trong thế giới lý tưởng, khi tính bền vững trở thành trọng tâm lớn hơn, chức năng và khả năng sửa chữa cũng nên được ưu tiên hơn. Dell sản xuất rất nhiều chiếc laptop có thể nâng cấp. Thậm chí, họ còn có một dự án được gọi là Concept Luna, tập trung vào việc tái sử dụng các thành phần một cách dễ dàng.
Nhưng các nhà lãnh đạo dẫn đầu đi đến đâu thì người dùng buộc phải dõi theo đến đó. Chắc chắn, những chiếc laptop chơi game có thể luôn được nâng cấp, cũng như các máy trạm. Nhưng nếu XPS 13 thành công, chúng ta có thể thấy một thế giới mà hiếm có chiếc máy tính xách tay mỏng manh nào có khả năng sửa chữa năng nâng cấp. Đối với một số người, đó chắc chắn là một đánh đổi đáng để thực hiện.
Thế nhưng, hi vọng, các phù thủy nghiên cứu tại Dell, cũng như những nhà sản xuất laptop khác, đừng nghĩ rằng độ mỏng tuyệt đối là đặc điểm quan trọng duy nhất của các chiếc máy tính siêu di động cao cấp. Khả năng sửa chữa và nâng cấp laptop đôi khi lại là điều quan trọng đối với nhiều người tiêu dùng trong ngắn hạn và đối với hành tinh của chúng ta về lâu về dài. Và dẫu cho nhiệm vụ mỏng nhất và nhẹ nhất vẫn sẽ tiếp tục, nhưng cũng đừng quên rằng người dùng cũng cần đến các cổng kết nối, thế nên, các “phù thủy” thiết kế xin đừng loại bỏ hoặc cắt giảm chúng, buộc người dùng phải sử dụng những bộ chuyển đối không đáng có.
>>> Sai lầm khi đầu tư laptop gaming.
Nguồn: Tom’s Hardware
Nhưng Dell XPS 13 (9315) mới là một sự thay đổi mạnh mẽ so với những thế hệ đàn anh. Dẫu những chiếc ultrabook XPS 13 đầu tiên xuất hiện từ năm 2012, nhưng mãi đến 2015, hầu hết chúng ta mới nhớ đến nó khi đây là lần đầu tiên công ty thêm màn hình "InfinityEdge" cho XPS 13, thu gọn viền màn hình. Nhờ có vỏ kim loại chắc chắn và bàn phím khá thoải mái, chiếc laptop này đã trở thành biểu tượng.
Khi các nhà sản xuất laptop khác theo đuổi MacBook Air, họ cũng đang muốn thách thức XPS 13. Và thú vị thay, XPS 13 đã trở nên mỏng đến mức người dùng gần như hoàn toàn không thể tự sửa chữa hoặc nâng cấp.
Nhưng có lẽ quan trọng nhất, nó có bo mạch chủ nhỏ nhất từ trước đến nay của Dell, khoảng 180,15 x 38,34 mm. Điều này cho phép công ty nhồi nhét viên pin mỏng và lớn hơn nhưng vẫn giữ chiếc laptop gọn gàng và có thời lượng pin lâu dài. Cỗ máy vay mượn từ điện thoại thông minh cho cả bo mạch chủ lẫn RAM: hàn chết bộ nhớ, bộ xử lý trên bo mạch chủ.
Ổ SSD NVMe PCIe Gen 4 của thiết bị này có kích thước 11,5 x 13 mm và Dell tuyên bố đây là kích thước nhỏ nhất trong ngành. Nó nằm trong BGA (Ball Grid Array), vốn sử dụng chất hàn để cố định các thành phần vĩnh viễn. Bạn sẽ không thể thay thế nếu nó gặp lỗi hoặc hoàn đổi bằng thứ gì đó lớn hơn hoặc nhanh hơn. Hơn nữa, viên pin cũng được tích hợp, thế nên, việc thay thế nó sẽ khá vấn vả nếu có thể tự mình thực hiện tất cả.
Elizabeth Chamberlain, giám đốc phụ trách tính bền vững của iFixit, xác nhận có rất nhiều chiếc laptop XPS 13 hàn chết RAM được vứt trong công ty. Cô bày tỏ hi vọng Dell sẽ khắc phục điều đó trong những phiên bản tương lai.
Chamberlain cho biết: “Chúng tôi có khá nhiều XPS 13 được sửa chữa tại iFixit và chúng tôi đã gặp vấn đề về độ tin cậy với các máy XPS 13 có RAM hàn chết bên trong bị lỗi. Khi điều đó xảy ra, chúng tôi phải thay thế toàn bộ bo mạch chính đắt tiền chứ không phải hoán đổi RAM như có thể làm trên XPS 15. Thay vì sửa chữa sai lầm thiết kế đó, Dell dường như lại tiếp tục thực hiện mạnh mẽ hơn.”
Thực tế, Apple đã đánh bại Dell về mặt này. Dẫu MacBook Air ban đầu có ổ cứng có thể thay thế, RAM của nó đã bị hàn chết (MacBook Pro tiếp nối điều đó vào năm 2013). Nhưng với việc chueyẻn sang Apple Silicon, tất cả bộ nhớ cũng đã được hàn chết. Chắc chắn, bạn có thể thay pin, nhưng việc sửa chữa khác phần lớn nằm ngoài khả năng của bạn. Tuy vậy, việc không thể thay thế RAM của Apple lại đến từ thực tế RAM là một phần của SoC.
Nhưng ở một khía cạnh nào đó, Dell đã đi xa hơn. Chẳng hạn, không có lý do kỹ thuật nào ngoại trừ độ mỏng dẫn đến việc Dell hàn chết RAM. Không giống như Apple Silicon, chip Alder Lake của Intel không có bộ nhớ tích hợp. Điều đó cũng vậy đối với SSD.
Đại diện của Dell cho biết: “Dẫu chúng tôi cố gắng tạo ra các thiết bị có thể tháo rời, sửa chữa, tân trang và cuối cùng là tái chế, mong muốn của khách hàng về các thiết bị nhỏ hơn, mỏng hơn, có khả năng hơn có thể khiến điều này trở thành một nhiệm vụ khó khăn. Và trong trường hợp của laptop XPS 13, kích thước hợp lý buộc giảm sử dụng vật liệu trong khi tăng hiệu quả, nhưng hạn chế một số khả năng sửa chữa. Mỗi sản phẩm là một chuỗi các quyết định dựa trên những gì khách hàng cần, muốn và sẽ đánh giá cao. Với chiếc laptop XPS 13 mới nhất của mình, chúng tôi đang đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về tính di động và chức năng."
Thực tế, Dell không đơn độc trong việc này. Chỉ gần đây, Microsoft mới bắt đầu thêm khả năng thay thế SSD cho những thiết bị của mình, và thậm chí là giới hạn chỉ một vài thiết bị. Đã có rất nhiều chiếc laptop từ hầu hết mọi OEM đang chuyển sang RAM hàn chết để giảm đi vài mm độ dày, dù ổ cứng lưu trữ thường có thể tiếp cận được.
Dẫu thế, Dell đã đi xa hơn với XPS 13 mới của mình khi loại bỏ jack cắm tai nghe. Đại diện của Dell thẳng thắn thừa nhận: “Chúng tôi không thể lắp jack cắm tai nghe vào khung máy dựa trên mục tiêu thiết kế tích cực và tính di động và chúng tôi theo đuổi cho XPS 13.”
Nhưng ngay cả Apple, công ty kiếm tiền từ AirPods, vẫn chưa loại bỏ jack cắm tai nghe 3,5 mm khỏi chiếc của mình. Chẳng ai tuyên bố rằng MacBook Air không đủ di động. Ngay cả MacBook 12 inch cũng có jack cắm tai nghe. Rõ ràng, chẳng mấy ai có một tai nghe USB Type-C trong trường hợp bộ tai nghe không dây hết pin.
Tuy nhiên, tương lai với những chiếc máy tính xách tay siêu mỏng mà người bình thường không thể sửa chữa được có thể là điều không thể tránh khỏi, khi các công ty đang dần chuyển sang dạng mới cũng như những con chip dựa trên ARM đang ngày càng trở nên phổ biến hơn.
Dẫu sao đi chăng nữa, khá chính đáng khi mọi người đều có nhu cầu thay đổi và khả năng nâng cấp, đề phòng trường hợp hỏng hóc, đặc biệt là khi hầu hết các công ty tính phí cao hơn nhiều cho một ổ cứng lớn hơn hoặc nhanh hơn so với giá thực tế.
Vẫn sẽ có nhiều người chọn mua XPS 13 vì những lý tưởng mà Dell đã xây dựng: một chiếc laptop đẹp, nhẹ với viền màn hình mỏng hơn. Có lẽ, họ ít quan tâm đến việc sửa chữa và chọn một cấu hình duy nhất, sử dụng nó cho đến khi nâng cấp một thiết bị khác. Nếu hài lòng với nó, đó chắc chắn là một món hàng đáng giá đối với họh.
Đã có nhiều chiếc laptop không thể nâng cấp trước đây, nhưng XPS 13 bị xưởng tên bởi nó chính là chiếc ultrabook Windows mang tính biểu tượng nhất trong thập kỉ qua. Rõ ràng, có vô số reviewer lấy nó ra làm ví dụ điển hình cho việc một chiếc laptop Windows di động nên như thế nào trong nhiều qua. Appel đã đi theo hướng không có phép nâng cấp RAM và SSD, nhưng ít nhất nó vẫn giữ các cổng chính, và trên MacBook Pro, Apple thực sự đã tăng độ dày để mang lại một số tính năng cũ.
Nhưng các nhà lãnh đạo dẫn đầu đi đến đâu thì người dùng buộc phải dõi theo đến đó. Chắc chắn, những chiếc laptop chơi game có thể luôn được nâng cấp, cũng như các máy trạm. Nhưng nếu XPS 13 thành công, chúng ta có thể thấy một thế giới mà hiếm có chiếc máy tính xách tay mỏng manh nào có khả năng sửa chữa năng nâng cấp. Đối với một số người, đó chắc chắn là một đánh đổi đáng để thực hiện.
Thế nhưng, hi vọng, các phù thủy nghiên cứu tại Dell, cũng như những nhà sản xuất laptop khác, đừng nghĩ rằng độ mỏng tuyệt đối là đặc điểm quan trọng duy nhất của các chiếc máy tính siêu di động cao cấp. Khả năng sửa chữa và nâng cấp laptop đôi khi lại là điều quan trọng đối với nhiều người tiêu dùng trong ngắn hạn và đối với hành tinh của chúng ta về lâu về dài. Và dẫu cho nhiệm vụ mỏng nhất và nhẹ nhất vẫn sẽ tiếp tục, nhưng cũng đừng quên rằng người dùng cũng cần đến các cổng kết nối, thế nên, các “phù thủy” thiết kế xin đừng loại bỏ hoặc cắt giảm chúng, buộc người dùng phải sử dụng những bộ chuyển đối không đáng có.
>>> Sai lầm khi đầu tư laptop gaming.
Nguồn: Tom’s Hardware
