Mẫu đất từ tàu vũ trụ Hằng Nga 6 (Chang'e-6) của Trung Quốc vừa tiết lộ thông tin đầu tiên về cổ từ trường ở phía xa Mặt Trăng.
Ngày 20 tháng 12, tạp chí Nature đã công bố kết quả nghiên cứu quan trọng của một nhóm khoa học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc. Dựa trên các mẫu đất từ phía xa của Mặt Trăng do tàu Chang'e-6 thu thập, các nhà nghiên cứu lần đầu tiên khám phá thông tin về cổ từ trường của Mặt Trăng.
Bằng cách phân tích dữ liệu từ trường được lưu giữ trong các mẫu đất có niên đại khoảng 2,8 tỷ năm, nhóm nghiên cứu phát hiện rằng cường độ từ trường của Mặt Trăng có thể đã phục hồi trong thời kỳ này. Điều này trái ngược với nhận định trước đây rằng từ trường của Mặt Trăng đã suy giảm mạnh khoảng 3,1 tỷ năm trước và sau đó duy trì ở mức năng lượng thấp. Thành tựu này cung cấp manh mối quan trọng để hiểu quá trình tiến hóa của từ trường Mặt Trăng và những cơ chế vận hành của "máy phát từ trường" trên thiên thể này.
Từ trường và vai trò của nó đối với sự sống
Trái Đất sở hữu một từ trường mạnh nhờ sự chuyển động của vật chất dẫn điện trong lõi ngoài lỏng, hoạt động như một "máy phát điện khổng lồ". Từ trường này bao bọc hành tinh như một lớp lá chắn, bảo vệ khí quyển và nguồn nước khỏi bức xạ vũ trụ, tạo môi trường thuận lợi cho sự sống. Tương tự, Mặt Trăng từng có một "máy phát từ trường" giống như Trái Đất. Do đó, việc nghiên cứu quá trình tiến hóa của máy phát này giúp làm sáng tỏ cấu trúc bên trong, lịch sử nhiệt và môi trường bề mặt của Mặt Trăng.
Phát hiện mới từ sứ mệnh Chang'e-6
Trước đây, dữ liệu từ các mẫu thu thập bởi tàu Apollo cho thấy từ trường mạnh của Mặt Trăng từng tồn tại từ 4,2–3,5 tỷ năm trước, với cường độ có thể đạt hàng chục microtesla (μT), tương đương với từ trường hiện tại của Trái Đất. Tuy nhiên, khoảng 3,1 tỷ năm trước, từ trường này giảm mạnh và duy trì ở mức thấp. Cuối cùng, nó biến mất hoàn toàn khoảng 1 tỷ năm trước.
Mặc dù vậy, hầu hết dữ liệu trước đây chỉ tập trung vào các mẫu từ mặt gần của Mặt Trăng, khiến thông tin về cổ từ trường ở phía xa Mặt Trăng gần như không có. Đây là khoảng trống lớn trong việc hiểu sự tiến hóa của từ trường thiên thể này.
Sứ mệnh Chang'e-6 đã thu thập các mẫu đá bazan từ miệng núi lửa Apollo ở lưu vực Nam Cực – Aitken, thuộc phía xa Mặt Trăng. Những mẫu này có niên đại khoảng 2,8 tỷ năm, cung cấp cơ hội quý giá để nghiên cứu sự tiến hóa của máy phát từ trường Mặt Trăng trong giai đoạn trung và cuối.
Phân tích và phát hiện quan trọng
Nhóm nghiên cứu đã phân tích từ tính trên các mẫu vụn đá bazan kích thước 4 mm. Đây là loại mẫu lý tưởng vì chúng ghi lại thông tin từ trường trong quá trình nguội đi. Kết quả cho thấy cường độ từ trường của Mặt Trăng vào thời điểm đó dao động từ 5–21 μT, với giá trị trung bình khoảng 13 μT. Điều này chứng minh rằng, sau khi suy giảm mạnh 3,1 tỷ năm trước, từ trường của Mặt Trăng có thể đã phục hồi vào khoảng 2,8 tỷ năm trước.
Nguyên nhân của sự phục hồi này có thể liên quan đến sự thay đổi nguồn năng lượng hoặc cơ chế truyền động mới của máy phát từ trường. Kết quả cũng phù hợp với các giả thuyết về tác động của các đại dương magma tầng hầm, mặc dù các yếu tố khác như kết tinh lõi hoặc hiệu ứng tiên động vẫn cần được xem xét thêm.
Các nhà phê bình từ Nature nhận định rằng đây là một nghiên cứu đột phá. Lần đầu tiên, thông tin về cổ từ trường từ phía xa của Mặt Trăng được ghi nhận, lấp đầy khoảng trống dữ liệu kéo dài hàng tỷ năm. Nghiên cứu này không chỉ nâng cao hiểu biết về lịch sử từ trường của Mặt Trăng mà còn mở ra hướng đi mới trong việc nghiên cứu các cơ chế vận hành bên trong các thiên thể.
Ngày 20 tháng 12, tạp chí Nature đã công bố kết quả nghiên cứu quan trọng của một nhóm khoa học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc. Dựa trên các mẫu đất từ phía xa của Mặt Trăng do tàu Chang'e-6 thu thập, các nhà nghiên cứu lần đầu tiên khám phá thông tin về cổ từ trường của Mặt Trăng.
Bằng cách phân tích dữ liệu từ trường được lưu giữ trong các mẫu đất có niên đại khoảng 2,8 tỷ năm, nhóm nghiên cứu phát hiện rằng cường độ từ trường của Mặt Trăng có thể đã phục hồi trong thời kỳ này. Điều này trái ngược với nhận định trước đây rằng từ trường của Mặt Trăng đã suy giảm mạnh khoảng 3,1 tỷ năm trước và sau đó duy trì ở mức năng lượng thấp. Thành tựu này cung cấp manh mối quan trọng để hiểu quá trình tiến hóa của từ trường Mặt Trăng và những cơ chế vận hành của "máy phát từ trường" trên thiên thể này.
Từ trường và vai trò của nó đối với sự sống
Trái Đất sở hữu một từ trường mạnh nhờ sự chuyển động của vật chất dẫn điện trong lõi ngoài lỏng, hoạt động như một "máy phát điện khổng lồ". Từ trường này bao bọc hành tinh như một lớp lá chắn, bảo vệ khí quyển và nguồn nước khỏi bức xạ vũ trụ, tạo môi trường thuận lợi cho sự sống. Tương tự, Mặt Trăng từng có một "máy phát từ trường" giống như Trái Đất. Do đó, việc nghiên cứu quá trình tiến hóa của máy phát này giúp làm sáng tỏ cấu trúc bên trong, lịch sử nhiệt và môi trường bề mặt của Mặt Trăng.
Phát hiện mới từ sứ mệnh Chang'e-6
Trước đây, dữ liệu từ các mẫu thu thập bởi tàu Apollo cho thấy từ trường mạnh của Mặt Trăng từng tồn tại từ 4,2–3,5 tỷ năm trước, với cường độ có thể đạt hàng chục microtesla (μT), tương đương với từ trường hiện tại của Trái Đất. Tuy nhiên, khoảng 3,1 tỷ năm trước, từ trường này giảm mạnh và duy trì ở mức thấp. Cuối cùng, nó biến mất hoàn toàn khoảng 1 tỷ năm trước.
Mặc dù vậy, hầu hết dữ liệu trước đây chỉ tập trung vào các mẫu từ mặt gần của Mặt Trăng, khiến thông tin về cổ từ trường ở phía xa Mặt Trăng gần như không có. Đây là khoảng trống lớn trong việc hiểu sự tiến hóa của từ trường thiên thể này.
Sứ mệnh Chang'e-6 đã thu thập các mẫu đá bazan từ miệng núi lửa Apollo ở lưu vực Nam Cực – Aitken, thuộc phía xa Mặt Trăng. Những mẫu này có niên đại khoảng 2,8 tỷ năm, cung cấp cơ hội quý giá để nghiên cứu sự tiến hóa của máy phát từ trường Mặt Trăng trong giai đoạn trung và cuối.
Phân tích và phát hiện quan trọng
Nhóm nghiên cứu đã phân tích từ tính trên các mẫu vụn đá bazan kích thước 4 mm. Đây là loại mẫu lý tưởng vì chúng ghi lại thông tin từ trường trong quá trình nguội đi. Kết quả cho thấy cường độ từ trường của Mặt Trăng vào thời điểm đó dao động từ 5–21 μT, với giá trị trung bình khoảng 13 μT. Điều này chứng minh rằng, sau khi suy giảm mạnh 3,1 tỷ năm trước, từ trường của Mặt Trăng có thể đã phục hồi vào khoảng 2,8 tỷ năm trước.
Nguyên nhân của sự phục hồi này có thể liên quan đến sự thay đổi nguồn năng lượng hoặc cơ chế truyền động mới của máy phát từ trường. Kết quả cũng phù hợp với các giả thuyết về tác động của các đại dương magma tầng hầm, mặc dù các yếu tố khác như kết tinh lõi hoặc hiệu ứng tiên động vẫn cần được xem xét thêm.
Các nhà phê bình từ Nature nhận định rằng đây là một nghiên cứu đột phá. Lần đầu tiên, thông tin về cổ từ trường từ phía xa của Mặt Trăng được ghi nhận, lấp đầy khoảng trống dữ liệu kéo dài hàng tỷ năm. Nghiên cứu này không chỉ nâng cao hiểu biết về lịch sử từ trường của Mặt Trăng mà còn mở ra hướng đi mới trong việc nghiên cứu các cơ chế vận hành bên trong các thiên thể.
