Chỉ một bức ảnh đủ nói lên sự thay đổi của công nghiệp sản xuất Trung Quốc

[Sasha]

Miêu tả những hàng dài công nhân mặc đồng phục, những hình ảnh mang tính biểu tượng của nhiếp ảnh gia Edward Burtynsky về các nhà máy Trung Quốc vào giữa những năm 2000 đã nói lên sức lao động dường như vô tận của con người đằng sau phép màu kinh tế của Trung Quốc. Chỉ hai thập kỷ sau, cái nhìn thoáng qua của nhiếp ảnh gia này bên trong một nhà máy sản xuất ô tô điện gần Thượng Hải lại cho thấy hiện tượng ngược lại: hoàn toàn không có con người.

Bức ảnh "Cơ sở sản xuất BYD số 1" của Edward Burtynsky được chụp tại một trong những nhà máy của hãng xe hơi khổng lồ BYD tại Thường Châu, tỉnh Giang Tô.​

“Đây là một nhà máy do con người xây dựng nhưng lại do robot điều hành”, Edward Burtynsky nói về cơ sở này, thuộc sở hữu của hãng sản xuất ô tô hàng đầu Trung Quốc BYD. “Tôi nghĩ đây là điềm báo trước về tương lai của chúng ta”.

BYD đang đi đầu trong một cuộc cách mạng công nghệ. Năm ngoái, doanh thu hàng năm của công ty đã vượt qua đối thủ Tesla của Mỹ lần đầu tiên khi giao 4,27 triệu xe (1,76 triệu xe điện mà công ty sản xuất vào năm 2024 chỉ kém 1,79 triệu xe của Tesla, nhưng công ty Trung Quốc này cũng đã giao khoảng 2,5 triệu xe hybrid). Thành công của BYD một phần là nhờ giá cả: Mẫu xe cơ bản của BYD, Seagull, có giá khởi điểm khoảng 10.000 USD tại Trung Quốc, chỉ bằng một phần nhỏ so với mức giá 32.000 USD mà Tesla tính cho mẫu xe rẻ nhất của hãng, Model 3. Và mức giá phải chăng này một phần là nhờ vào quy trình sản xuất tự động hóa cao.

Năm 2023, Edward Burtynsky được quyền tiếp cận hiếm hoi vào một nhà máy của BYD tại Thường Châu, một thành phố cách Thượng Hải khoảng hai giờ lái xe. Ông đã xin được phép thông qua các mối quan hệ cá nhân của kiến trúc sư người Anh Sir Norman Foster.

Edward Burtynsky cho biết gã khổng lồ ô tô này "rất nhạy cảm" về những gì ông được phép ghi lại. Nhưng ông tin rằng mình là nhiếp ảnh gia độc lập đầu tiên được quyền tiếp cận một trong những nhà máy của công ty.

“Con người thực sự chỉ ở đó để bảo trì robot và giữ cho các chương trình chạy sạch sẽ”, ông nói về nhà máy của BYD. “Đó là nơi không có công đoàn, không có tiền lương khi ốm và miễn là có điện cung cấp cho (các máy móc), chúng có thể làm việc 24/7”.

Toàn cầu hóa mới

Hình ảnh nổi bật trong chuyến thăm của Edward Burtynsky, có tiêu đề đơn giản là “Cơ sở sản xuất BYD số 1”, vẽ nên một bức tranh phức tạp không chỉ về sự thay đổi nhanh chóng ở Trung Quốc mà còn về những hiệu ứng lan tỏa đang được cảm nhận trong chuỗi cung ứng và thị trường lao động trên toàn thế giới.

“Nhân vật trung tâm” của hình ảnh là một chiếc xe chưa hoàn thiện trên dây chuyền sản xuất. Các cột và dầm xung quanh nó lặp lại và lùi dần đến một điểm biến mất, tạo nên sự đối xứng mê hoặc. Ông cho biết nhà máy sở hữu chất lượng “giống như nhà thờ lớn”.

Theo một nghĩa nào đó, bức ảnh là chương cuối cùng trong một câu chuyện diễn ra cách xa hàng nghìn dặm.

​

Bức ảnh trên của Edward Burtynsky là một phần của tác phẩm ảnh lớn hơn có tên là "Trung Quốc ở Châu Phi", khám phá những gì Edward Burtynsky coi là "giai đoạn tiếp theo của toàn cầu hóa". Bức ảnh này đang được trưng bày tại phòng trưng bày Flowers Gallery của Hồng Kông, là sự tương phản giữa nhà máy sạch sẽ của BYD với các đường ray xe lửa, nhà kho và nhà máy may mặc do Trung Quốc sở hữu ở các quốc gia Châu Phi.

Tổng hợp lại, chúng mô tả những gì nhiếp ảnh gia gọi là "sự tích hợp theo chiều dọc hoàn chỉnh, từ chuỗi cung ứng đến thành phẩm" của Trung Quốc.

Sự tương phản trong việc sản xuất giữa Trung Quốc (ảnh trái) và châu Phi (ảnh bên phải).​

Nói cách khác, sức lao động của con người mà ông nhìn thấy vào giữa những năm 2000 vẫn chưa biến mất, mà nó đã được chuyển ra nước ngoài. Và BYD, được cho là đã mua các mỏ lithium (để sản xuất pin) và quyền khai thác khoáng sản ở các quốc gia như Brazil, là điển hình cho mô hình này, ông nói.

"Họ đã thực sự bảo đảm toàn bộ chuỗi cung ứng của mình", ông nói.

Nguồn: CNN​