The Storm Riders
Writer
CEO Jensen Huang của Nvidia đã khiến cả giới công nghệ xôn xao khi gọi các lệnh cấm xuất khẩu chip AI của Mỹ sang Trung Quốc là một “thất bại” trong cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh tháng 5/2025. Theo Financial Times, Huang nhấn mạnh: “Mỹ đã sai lầm khi giả định rằng Trung Quốc không thể tự chế tạo chip AI. Sự phát triển AI của họ sẽ tiếp tục, bất kể có chip Mỹ hay không”. Ông chỉ ra các hạn chế này không chỉ làm tổn hại doanh thu của Nvidia mà còn thúc đẩy các công ty Trung Quốc như Huawei tăng tốc phát triển công nghệ nội địa, làm gia tăng cạnh tranh địa chính trị trong lĩnh vực AI và khoáng sản hiếm.
Huang cho biết Nvidia đã mất gần một nửa thị phần tại Trung Quốc, từ 95% vào năm 2021 xuống còn 50% vào năm 2025, do các lệnh cấm bắt đầu từ thời chính quyền Biden và được chính quyền Trump siết chặt. Theo The New York Times, Nvidia phải hủy đơn hàng trị giá 8 tỷ USD cho chip H20 – phiên bản giảm hiệu năng thiết kế riêng cho Trung Quốc – sau khi Trump thắt chặt giấy phép xuất khẩu vào tháng 4/2025. Điều này đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong lập trường của Huang, người từng được Trump gọi là “bạn thân” và tham gia các sự kiện chung như chuyến đi Trung Đông tháng 5/2025.
Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ để bắt kịp và vượt qua Mỹ trong lĩnh vực AI. Theo báo cáo của Morgan Stanley, các quỹ đầu tư được chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn đã rót 184 tỷ USD vào các startup AI từ năm 2000 đến 2023. Dự báo giá trị ngành AI Trung Quốc cùng với cơ sở hạ tầng và linh kiện có thể đạt 1,4 nghìn tỷ USD vào năm 2030. Hiện tại, Trung Quốc có khoảng 4.300 công ty AI, 6 cái tên dẫn đầu là Stepfun, Zhipu AI, Minimax, Moonshot AI, 01.AI và Baichuan Intelligent Technology, theo Reuters.
Startup DeepSeek đã gây sốc khi chứng minh vào tháng 1/2025 rằng mô hình AI hiệu suất cao có thể được phát triển với chi phí chỉ 5,6 triệu USD, thấp hơn hàng trăm lần so với các công ty như OpenAI vốn tiêu tốn hàng tỷ USD. Theo The Guardian, DeepSeek sử dụng chip Nvidia H20 để đạt chất lượng tương đương ChatGPT với tốc độ nhanh gấp đôi. Trên bảng xếp hạng Chatbot Arena, DeepSeek và Qwen của Alibaba dẫn đầu các mô hình ngôn ngữ mở. Trung Quốc cũng vượt Mỹ về số lượng bằng sáng chế, bài báo nghiên cứu, trích dẫn liên quan đến AI, theo thống kê từ Đại học Stanford.
Tuy nhiên, Mỹ vẫn giữ lợi thế với 690 công ty công nghệ tư nhân trị giá trên 1 tỷ USD, tổng vốn hóa 2,53 nghìn tỷ USD, so với 162 công ty Trung Quốc trị giá 702,46 tỷ USD. Chủ tịch Alphabet Ruth Porat nhận định vào tháng 1/2025 rằng Mỹ dẫn trước Trung Quốc khoảng 1 năm về chất lượng mô hình AI. Nhưng CEO JPMorgan Chase Jamie Dimon cảnh báo sau chuyến thăm Trung Quốc: “Họ không hề sợ hãi với 100.000 kỹ sư tham gia cuộc đua này”.Khoảng cách đang thu hẹp nhanh chóng, đặc biệt trong giáo dục, sản xuất chính xác, năng lực công nghệ.
Chính sách cấm xuất khẩu chip AI của Mỹ bắt đầu từ năm 2022 dưới thời Biden và được Trump mở rộng, nhằm ngăn Trung Quốc sử dụng công nghệ Mỹ để phát triển AI quân sự và duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ. Tuy nhiên, Huang và nhiều chuyên gia cho rằng các biện pháp này phản tác dụng. Theo The Economist, các lệnh cấm đã thúc đẩy Trung Quốc tự phát triển hệ sinh thái công nghệ song song, các công ty như Huawei, Tencent, Alibaba chuyển sang dùng chip nội địa, nhận được hỗ trợ tài chính lớn từ chính phủ. Huawei đang phát triển chip AI cạnh tranh với Nvidia.
Nvidia chịu thiệt hại nặng nề. Công ty ghi nhận khoản lỗ 5,5 tỷ USD trong quý 1/2025 do lệnh cấm bán chip H20, dự kiến mất thêm 8 tỷ USD doanh thu trong quý 2. Các công ty Mỹ khác như Qualcomm, Intel và Broadcom vốn phụ thuộc 40% doanh thu vào Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng. Thị trường bán dẫn Trung Quốc dự kiến đạt 204,03 tỷ USD trong năm 2025, tốc độ tăng trưởng 8,24% mỗi năm.
The Wall Street Journal nhận định rằng các biện pháp trừng phạt thương mại hiếm khi đạt mục tiêu mà thường tạo ra hậu quả không lường trước. Các lệnh cấm chip đã khuyến khích Trung Quốc đầu tư mạnh vào tự cung tự cấp, làm suy yếu vị thế của Mỹ trong thị trường AI toàn cầu. Paul Triolo, chuyên gia tại DGA Group, nói với CNBC: “Cấm vận vừa giảm khả năng tiếp cận thị trường Trung Quốc của Mỹ, vừa thúc đẩy ngành công nghiệp nội địa của họ”.
Lời chỉ trích của Huang gây tranh cãi lớn. Theo CNBC, một số ý kiến cho rằng ông đang bảo vệ lợi ích kinh doanh của Nvidia, mất hàng tỷ USD doanh thu từ Trung Quốc. Sriram Krishnan phản bác Huang, nhấn mạnh chip AI có thể bị sử dụng cho mục đích quân sự, đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Huang vẫn cố gắng duy trì quan hệ với cả Mỹ và Trung Quốc. Theo South China Morning Post, ông đến Bắc Kinh vào tháng 4/2025, gặp quan chức Trung Quốc và nhà sáng lập DeepSeek Liang Wenfeng để thảo luận về chip mới tuân thủ lệnh cấm. Huang nhấn mạnh Trung Quốc là “thị trường then chốt”. Đồng thời, ông ủng hộ kế hoạch sản xuất chip tại Mỹ, hợp tác với TSMC và Foxconn, cam kết đầu tư 500 tỷ USD vào hạ tầng AI Mỹ trong 5 năm.
Tuy nhiên, một số nhà lập pháp Mỹ như Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren yêu cầu siết chặt hơn các lệnh cấm, đặc biệt sau khi DeepSeek sử dụng chip H20 để phát triển AI mạnh mẽ. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng ngay cả chip giảm hiệu năng cũng có thể giúp Trung Quốc đạt bước tiến công nghệ. Cuộc đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn là cạnh tranh địa chính trị. Mỹ vẫn dẫn đầu với hệ sinh thái startup mạnh mẽ và các công ty như Nvidia, OpenAI, nhưng Trung Quốc đang thu hẹp khoảng cách nhờ đầu tư khổng lồ và lực lượng nghiên cứu đông đảo (50% nhà nghiên cứu AI toàn cầu, theo Huang). Theo Fortune, chính sách cấm vận của Mỹ lộ ra nhiều mâu thuẫn: vừa muốn kìm hãm Trung Quốc, vừa cần thị trường này để duy trì lợi thế kinh tế.
Huang đề xuất Mỹ nên tập trung vào việc đẩy nhanh phát triển công nghệ và thu hút nhân tài toàn cầu, thay vì dựng rào cản. Ông nói với CNBC: “Nền tảng AI thắng thế là nền tảng có nhiều nhà phát triển nhất. Trung Quốc có nửa số nhà phát triển AI thế giới, chúng ta cần họ dùng công nghệ Mỹ”. Nếu Mỹ tiếp tục cấm vận, các công ty Trung Quốc có thể xây dựng nền tảng riêng, đe dọa vị thế Mỹ như dự đoán của Huang tại Computex 2025.
Trung Quốc với sự hỗ trợ từ chính phủ đang xây dựng hệ sinh thái AI độc lập. Theo UnHerd, các lệnh cấm của Mỹ vô tình giúp Trung Quốc tăng cường ngành công nghiệp nội địa như Huawei phát triển chip AI. Trong khi đó, Nvidia vẫn đạt tăng trưởng mạnh, doanh thu mảng trung tâm dữ liệu tăng 73% lên 39,1 tỷ USD trong quý gần nhất, nhờ nhu cầu từ Mỹ, châu Âu và các nước vùng Vịnh. Nhưng nếu mất hẳn thị trường Trung Quốc, Nvidia và các công ty Mỹ khác có thể đối mặt với thách thức dài hạn.
#cuộcchiếnAI
Huang cho biết Nvidia đã mất gần một nửa thị phần tại Trung Quốc, từ 95% vào năm 2021 xuống còn 50% vào năm 2025, do các lệnh cấm bắt đầu từ thời chính quyền Biden và được chính quyền Trump siết chặt. Theo The New York Times, Nvidia phải hủy đơn hàng trị giá 8 tỷ USD cho chip H20 – phiên bản giảm hiệu năng thiết kế riêng cho Trung Quốc – sau khi Trump thắt chặt giấy phép xuất khẩu vào tháng 4/2025. Điều này đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong lập trường của Huang, người từng được Trump gọi là “bạn thân” và tham gia các sự kiện chung như chuyến đi Trung Đông tháng 5/2025.
Trung Quốc đang đầu tư mạnh mẽ để bắt kịp và vượt qua Mỹ trong lĩnh vực AI. Theo báo cáo của Morgan Stanley, các quỹ đầu tư được chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn đã rót 184 tỷ USD vào các startup AI từ năm 2000 đến 2023. Dự báo giá trị ngành AI Trung Quốc cùng với cơ sở hạ tầng và linh kiện có thể đạt 1,4 nghìn tỷ USD vào năm 2030. Hiện tại, Trung Quốc có khoảng 4.300 công ty AI, 6 cái tên dẫn đầu là Stepfun, Zhipu AI, Minimax, Moonshot AI, 01.AI và Baichuan Intelligent Technology, theo Reuters.
Startup DeepSeek đã gây sốc khi chứng minh vào tháng 1/2025 rằng mô hình AI hiệu suất cao có thể được phát triển với chi phí chỉ 5,6 triệu USD, thấp hơn hàng trăm lần so với các công ty như OpenAI vốn tiêu tốn hàng tỷ USD. Theo The Guardian, DeepSeek sử dụng chip Nvidia H20 để đạt chất lượng tương đương ChatGPT với tốc độ nhanh gấp đôi. Trên bảng xếp hạng Chatbot Arena, DeepSeek và Qwen của Alibaba dẫn đầu các mô hình ngôn ngữ mở. Trung Quốc cũng vượt Mỹ về số lượng bằng sáng chế, bài báo nghiên cứu, trích dẫn liên quan đến AI, theo thống kê từ Đại học Stanford.
Tuy nhiên, Mỹ vẫn giữ lợi thế với 690 công ty công nghệ tư nhân trị giá trên 1 tỷ USD, tổng vốn hóa 2,53 nghìn tỷ USD, so với 162 công ty Trung Quốc trị giá 702,46 tỷ USD. Chủ tịch Alphabet Ruth Porat nhận định vào tháng 1/2025 rằng Mỹ dẫn trước Trung Quốc khoảng 1 năm về chất lượng mô hình AI. Nhưng CEO JPMorgan Chase Jamie Dimon cảnh báo sau chuyến thăm Trung Quốc: “Họ không hề sợ hãi với 100.000 kỹ sư tham gia cuộc đua này”.Khoảng cách đang thu hẹp nhanh chóng, đặc biệt trong giáo dục, sản xuất chính xác, năng lực công nghệ.
Chính sách cấm xuất khẩu chip AI của Mỹ bắt đầu từ năm 2022 dưới thời Biden và được Trump mở rộng, nhằm ngăn Trung Quốc sử dụng công nghệ Mỹ để phát triển AI quân sự và duy trì vị thế dẫn đầu của Mỹ. Tuy nhiên, Huang và nhiều chuyên gia cho rằng các biện pháp này phản tác dụng. Theo The Economist, các lệnh cấm đã thúc đẩy Trung Quốc tự phát triển hệ sinh thái công nghệ song song, các công ty như Huawei, Tencent, Alibaba chuyển sang dùng chip nội địa, nhận được hỗ trợ tài chính lớn từ chính phủ. Huawei đang phát triển chip AI cạnh tranh với Nvidia.
Nvidia chịu thiệt hại nặng nề. Công ty ghi nhận khoản lỗ 5,5 tỷ USD trong quý 1/2025 do lệnh cấm bán chip H20, dự kiến mất thêm 8 tỷ USD doanh thu trong quý 2. Các công ty Mỹ khác như Qualcomm, Intel và Broadcom vốn phụ thuộc 40% doanh thu vào Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng. Thị trường bán dẫn Trung Quốc dự kiến đạt 204,03 tỷ USD trong năm 2025, tốc độ tăng trưởng 8,24% mỗi năm.
The Wall Street Journal nhận định rằng các biện pháp trừng phạt thương mại hiếm khi đạt mục tiêu mà thường tạo ra hậu quả không lường trước. Các lệnh cấm chip đã khuyến khích Trung Quốc đầu tư mạnh vào tự cung tự cấp, làm suy yếu vị thế của Mỹ trong thị trường AI toàn cầu. Paul Triolo, chuyên gia tại DGA Group, nói với CNBC: “Cấm vận vừa giảm khả năng tiếp cận thị trường Trung Quốc của Mỹ, vừa thúc đẩy ngành công nghiệp nội địa của họ”.
Lời chỉ trích của Huang gây tranh cãi lớn. Theo CNBC, một số ý kiến cho rằng ông đang bảo vệ lợi ích kinh doanh của Nvidia, mất hàng tỷ USD doanh thu từ Trung Quốc. Sriram Krishnan phản bác Huang, nhấn mạnh chip AI có thể bị sử dụng cho mục đích quân sự, đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Huang vẫn cố gắng duy trì quan hệ với cả Mỹ và Trung Quốc. Theo South China Morning Post, ông đến Bắc Kinh vào tháng 4/2025, gặp quan chức Trung Quốc và nhà sáng lập DeepSeek Liang Wenfeng để thảo luận về chip mới tuân thủ lệnh cấm. Huang nhấn mạnh Trung Quốc là “thị trường then chốt”. Đồng thời, ông ủng hộ kế hoạch sản xuất chip tại Mỹ, hợp tác với TSMC và Foxconn, cam kết đầu tư 500 tỷ USD vào hạ tầng AI Mỹ trong 5 năm.
Tuy nhiên, một số nhà lập pháp Mỹ như Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren yêu cầu siết chặt hơn các lệnh cấm, đặc biệt sau khi DeepSeek sử dụng chip H20 để phát triển AI mạnh mẽ. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng ngay cả chip giảm hiệu năng cũng có thể giúp Trung Quốc đạt bước tiến công nghệ. Cuộc đua AI giữa Mỹ và Trung Quốc không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn là cạnh tranh địa chính trị. Mỹ vẫn dẫn đầu với hệ sinh thái startup mạnh mẽ và các công ty như Nvidia, OpenAI, nhưng Trung Quốc đang thu hẹp khoảng cách nhờ đầu tư khổng lồ và lực lượng nghiên cứu đông đảo (50% nhà nghiên cứu AI toàn cầu, theo Huang). Theo Fortune, chính sách cấm vận của Mỹ lộ ra nhiều mâu thuẫn: vừa muốn kìm hãm Trung Quốc, vừa cần thị trường này để duy trì lợi thế kinh tế.
Huang đề xuất Mỹ nên tập trung vào việc đẩy nhanh phát triển công nghệ và thu hút nhân tài toàn cầu, thay vì dựng rào cản. Ông nói với CNBC: “Nền tảng AI thắng thế là nền tảng có nhiều nhà phát triển nhất. Trung Quốc có nửa số nhà phát triển AI thế giới, chúng ta cần họ dùng công nghệ Mỹ”. Nếu Mỹ tiếp tục cấm vận, các công ty Trung Quốc có thể xây dựng nền tảng riêng, đe dọa vị thế Mỹ như dự đoán của Huang tại Computex 2025.
Trung Quốc với sự hỗ trợ từ chính phủ đang xây dựng hệ sinh thái AI độc lập. Theo UnHerd, các lệnh cấm của Mỹ vô tình giúp Trung Quốc tăng cường ngành công nghiệp nội địa như Huawei phát triển chip AI. Trong khi đó, Nvidia vẫn đạt tăng trưởng mạnh, doanh thu mảng trung tâm dữ liệu tăng 73% lên 39,1 tỷ USD trong quý gần nhất, nhờ nhu cầu từ Mỹ, châu Âu và các nước vùng Vịnh. Nhưng nếu mất hẳn thị trường Trung Quốc, Nvidia và các công ty Mỹ khác có thể đối mặt với thách thức dài hạn.
#cuộcchiếnAI
