The Storm Riders
Writer
Vào ngày 3/7/2025, một hình ảnh ngoạn mục đã được ghi lại từ Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), khi phi hành gia NASA Nichole “Vapor” Ayers chụp được hiện tượng phát sáng đỏ rực hiếm gặp được gọi là sprite trên bầu trời Bắc Mỹ. Hiện tượng này, trông giống như một “con sứa khổng lồ” lơ lửng trên không trung, xuất hiện phía trên các đám mây giông ở độ cao khoảng 80 km trong tầng bình lưu, khi ISS đi qua khu vực Mexico và miền nam nước Mỹ, bao gồm California và Texas.
Sprite hay còn gọi là red sprite là một loại hiện tượng phóng điện trong tầng trung gian khí quyển, xảy ra phía trên các đám mây giông (thunderclouds) ở độ cao từ 50-90 km. Không giống như tia sét thông thường, sprite là một dạng plasma lạnh, xuất hiện dưới dạng các tia sáng đỏ hoặc cam, kéo dài chỉ vài mili giây và thường rất khó quan sát từ mặt đất do bị che khuất bởi mây. Hình dạng của sprite rất đa dạng, từ dạng “con sứa” với các tua sáng phân nhánh, đến dạng “cà rốt", tạo nên một cảnh tượng kỳ ảo như trong các bộ phim khoa học viễn tưởng.
Theo NASA, màu đỏ đặc trưng của sprite đến từ sự tương tác giữa các phân tử nitơ trong tầng khí quyển cao với năng lượng phóng điện. Những sprite lớn có thể trải dài hàng chục kilômét, thậm chí chạm tới rìa tầng bình lưu. Dù đã được ghi nhận từ những năm 1950 bởi các hành khách trên máy bay, sprite chỉ được chụp ảnh lần đầu vào năm 1989 bởi các nhà khoa học từ Đại học Minnesota, đánh dấu bước ngoặt trong nghiên cứu về TLE. Kể từ đó, hiện tượng này đã được ghi lại hàng nghìn lần qua video, nhưng những bức ảnh chất lượng cao từ vũ trụ, như của Nichole Ayers, vẫn cực kỳ hiếm.
Phi hành gia Nichole Ayers đã chia sẻ cảm xúc của mình trên X (trước đây là Twitter): “Chỉ một từ: Wow. Sáng nay, khi bay qua Mexico và Mỹ, tôi đã chụp được sprite này. Sprite là TLE, xảy ra phía trên mây và được kích hoạt bởi hoạt động điện mạnh trong các cơn giông bên dưới. Chúng tôi có góc nhìn tuyệt vời từ trên cao, nên…”. Bức ảnh của cô, với ánh sáng đỏ rực nổi bật trên nền mây giông, không chỉ gây ấn tượng về mặt thị giác mà còn cung cấp dữ liệu quý giá để nghiên cứu cơ chế hình thành sprite.
Bức ảnh được chụp khi ISS bay qua khu vực Mexico và miền nam nước Mỹ, bao gồm California và Texas, vào sáng ngày 3/7/2025. Từ độ cao khoảng 400 km, phi hành gia Nichole Ayers đã sử dụng máy ảnh của ISS để ghi lại khoảnh khắc hiếm có này. Theo Nazology, sprite chỉ kéo dài vài mili giây, khiến việc chụp được hình ảnh rõ nét như thế này là một thành tựu đáng kể. Ayers, với biệt danh “Vapor”, đã thể hiện sự kinh ngạc và đam mê của mình khi chứng kiến hiện tượng này, nhấn mạnh rằng góc nhìn từ ISS là lý tưởng để quan sát sprite, vốn khó thấy từ mặt đất do mây che khuất
Đây không phải lần đầu tiên sprite được chụp từ ISS. Trước đó, vào ngày 9/9/2021, phi hành gia người Pháp Thomas Pesquet đã chụp được sprite trên bầu trời châu Âu, mô tả nó là một “sự kiện cực kỳ hiếm”. Gần đây hơn, vào tháng 6/2024, một hiện tượng tương tự gọi là giant jet (tia sét khổng lồ) kèm theo sprite đã được ghi lại trên bầu trời New Orleans.
Sprite hay còn gọi là red sprite là một loại hiện tượng phóng điện trong tầng trung gian khí quyển, xảy ra phía trên các đám mây giông (thunderclouds) ở độ cao từ 50-90 km. Không giống như tia sét thông thường, sprite là một dạng plasma lạnh, xuất hiện dưới dạng các tia sáng đỏ hoặc cam, kéo dài chỉ vài mili giây và thường rất khó quan sát từ mặt đất do bị che khuất bởi mây. Hình dạng của sprite rất đa dạng, từ dạng “con sứa” với các tua sáng phân nhánh, đến dạng “cà rốt", tạo nên một cảnh tượng kỳ ảo như trong các bộ phim khoa học viễn tưởng.
Theo NASA, màu đỏ đặc trưng của sprite đến từ sự tương tác giữa các phân tử nitơ trong tầng khí quyển cao với năng lượng phóng điện. Những sprite lớn có thể trải dài hàng chục kilômét, thậm chí chạm tới rìa tầng bình lưu. Dù đã được ghi nhận từ những năm 1950 bởi các hành khách trên máy bay, sprite chỉ được chụp ảnh lần đầu vào năm 1989 bởi các nhà khoa học từ Đại học Minnesota, đánh dấu bước ngoặt trong nghiên cứu về TLE. Kể từ đó, hiện tượng này đã được ghi lại hàng nghìn lần qua video, nhưng những bức ảnh chất lượng cao từ vũ trụ, như của Nichole Ayers, vẫn cực kỳ hiếm.
Phi hành gia Nichole Ayers đã chia sẻ cảm xúc của mình trên X (trước đây là Twitter): “Chỉ một từ: Wow. Sáng nay, khi bay qua Mexico và Mỹ, tôi đã chụp được sprite này. Sprite là TLE, xảy ra phía trên mây và được kích hoạt bởi hoạt động điện mạnh trong các cơn giông bên dưới. Chúng tôi có góc nhìn tuyệt vời từ trên cao, nên…”. Bức ảnh của cô, với ánh sáng đỏ rực nổi bật trên nền mây giông, không chỉ gây ấn tượng về mặt thị giác mà còn cung cấp dữ liệu quý giá để nghiên cứu cơ chế hình thành sprite.
Bức ảnh được chụp khi ISS bay qua khu vực Mexico và miền nam nước Mỹ, bao gồm California và Texas, vào sáng ngày 3/7/2025. Từ độ cao khoảng 400 km, phi hành gia Nichole Ayers đã sử dụng máy ảnh của ISS để ghi lại khoảnh khắc hiếm có này. Theo Nazology, sprite chỉ kéo dài vài mili giây, khiến việc chụp được hình ảnh rõ nét như thế này là một thành tựu đáng kể. Ayers, với biệt danh “Vapor”, đã thể hiện sự kinh ngạc và đam mê của mình khi chứng kiến hiện tượng này, nhấn mạnh rằng góc nhìn từ ISS là lý tưởng để quan sát sprite, vốn khó thấy từ mặt đất do mây che khuất
Đây không phải lần đầu tiên sprite được chụp từ ISS. Trước đó, vào ngày 9/9/2021, phi hành gia người Pháp Thomas Pesquet đã chụp được sprite trên bầu trời châu Âu, mô tả nó là một “sự kiện cực kỳ hiếm”. Gần đây hơn, vào tháng 6/2024, một hiện tượng tương tự gọi là giant jet (tia sét khổng lồ) kèm theo sprite đã được ghi lại trên bầu trời New Orleans.
