The Storm Riders
Writer
Google đang đối mặt với cơn bão pháp lý sau khi thua hai vụ kiện chống độc quyền lớn trong năm qua, đe dọa mảng tìm kiếm cốt lõi và khiến cổ phiếu sụt 9% từ đầu 2025. Các công tố viên liên bang muốn chia tách Google, nhắm đến Chrome, quảng cáo trực tuyến, thậm chí cả Android. Nhưng thay vì chống cự, nhà phân tích Gil Luria từ D.A. Davidson đề xuất Google tự chia tách, biến mỗi mảng kinh doanh thành công ty độc lập – một nước đi đậm chất Thung lũng Silicon.
Google đang ở ngã tư đường. Bộ Tư pháp Mỹ muốn công ty thoái vốn Chrome, mạng quảng cáo và có thể cả Android để giải quyết độc quyền, theo Reuters. Nhưng Luria từ quỹ đầu tư 6 tỷ USD nghĩ lớn hơn: Google đã thành tập đoàn đa ngành với tìm kiếm, YouTube, Waymo (taxi tự lái), đám mây và vô số mảng khác nhưng giá trị thực bị che lấp. Báo cáo của ông ước tính nếu chia tách, các bộ phận này có thể đạt tổng giá trị 3,7 nghìn tỷ USD, gần gấp đôi vốn hóa 2 nghìn tỷ USD hiện tại. Waymo có thể sánh ngang Tesla (1 nghìn tỷ USD), còn YouTube vượt Netflix.
Mảng tìm kiếm đóng góp hơn nửa doanh thu từ quảng cáo, đang bị đe dọa khi AI trả lời truy vấn nhanh hơn. Tháng 4/2025, lượng tìm kiếm Google qua Safari của Apple giảm lần đầu góp phần kéo cổ phiếu xuống. Nhưng các mảng khác như YouTube (nền tảng phát trực tuyến số một, theo Nielsen) hay Waymo chưa được định giá đúng. Luria cho rằng chia tách không chỉ tăng giá trị cổ đông mà còn thúc đẩy cạnh tranh, giải phóng kỹ sư để sáng tạo như thời Google ra mắt tìm kiếm cách đây 25 năm, theo Forbes. Gene Munster từ Deepwater Asset Management đồng tình, gọi đây là ngoại lệ hiếm hoi khi chia tách thực sự mở khóa giá trị, khác với nhiều vụ thất bại.
Thời điểm của Luria trùng hợp: Google đang tranh luận với thẩm phán Amit Mehta tại Tòa án Quận liên bang Washington về hình phạt cho độc quyền tìm kiếm. Phiên tranh tụng kết thúc ngày 30/5/2025, phán quyết dự kiến vào mùa hè, nhưng Google sẽ kháng cáo, có thể kéo dài hàng năm, theo NYT. Vụ kiện quảng cáo thua hồi tháng 4/202 cũng chờ phán quyết phạt, càng thêm áp lực. Luria thừa nhận ban giám đốc Google chỉ có dưới 10% khả năng đồng ý, nhưng tỷ lệ này tăng mỗi ngày.
Lịch sử cho thấy chia tách tự nguyện hiếm xảy ra. AT&T năm 1982 tự chia thành bảy công ty khu vực trước khi thua kiện, thúc đẩy cạnh tranh viễn thông. Nhưng các công ty thành công như Google ít làm vậy. General Electric (2024) và Hewlett-Packard (2015) chỉ chia tách khi suy thoái, theo Fortune. Microsoft thắng kiện chống độc quyền năm 2000 sau kháng cáo là bài học: chống đến cùng giúp họ sống sót nhưng đánh mất cơ hội ở di động và đám mây, khiến cổ phiếu trì trệ cả thập kỷ.
Chia tách mang lợi ích kép: khách hàng quảng cáo được giá thấp hơn, nhân viên ở công ty nhỏ dễ thăng tiến. Nhưng Adam Kovacevich từ Chamber of Progress phản đối: Google cần quy mô “du thuyền” để đấu Apple, Meta, Amazon và dẫn đầu AI. Chia thành “bốn du thuyền nhỏ” có thể làm yếu vị thế. Google cũng phản bác trên blog, cho rằng tách Chrome hay Android sẽ phá hủy mô hình miễn phí hiện tại, tổn hại doanh nghiệp phụ thuộc, giảm bớt an ninh và bảo mật.
Google đang ở ngã tư đường. Bộ Tư pháp Mỹ muốn công ty thoái vốn Chrome, mạng quảng cáo và có thể cả Android để giải quyết độc quyền, theo Reuters. Nhưng Luria từ quỹ đầu tư 6 tỷ USD nghĩ lớn hơn: Google đã thành tập đoàn đa ngành với tìm kiếm, YouTube, Waymo (taxi tự lái), đám mây và vô số mảng khác nhưng giá trị thực bị che lấp. Báo cáo của ông ước tính nếu chia tách, các bộ phận này có thể đạt tổng giá trị 3,7 nghìn tỷ USD, gần gấp đôi vốn hóa 2 nghìn tỷ USD hiện tại. Waymo có thể sánh ngang Tesla (1 nghìn tỷ USD), còn YouTube vượt Netflix.
Mảng tìm kiếm đóng góp hơn nửa doanh thu từ quảng cáo, đang bị đe dọa khi AI trả lời truy vấn nhanh hơn. Tháng 4/2025, lượng tìm kiếm Google qua Safari của Apple giảm lần đầu góp phần kéo cổ phiếu xuống. Nhưng các mảng khác như YouTube (nền tảng phát trực tuyến số một, theo Nielsen) hay Waymo chưa được định giá đúng. Luria cho rằng chia tách không chỉ tăng giá trị cổ đông mà còn thúc đẩy cạnh tranh, giải phóng kỹ sư để sáng tạo như thời Google ra mắt tìm kiếm cách đây 25 năm, theo Forbes. Gene Munster từ Deepwater Asset Management đồng tình, gọi đây là ngoại lệ hiếm hoi khi chia tách thực sự mở khóa giá trị, khác với nhiều vụ thất bại.
Thời điểm của Luria trùng hợp: Google đang tranh luận với thẩm phán Amit Mehta tại Tòa án Quận liên bang Washington về hình phạt cho độc quyền tìm kiếm. Phiên tranh tụng kết thúc ngày 30/5/2025, phán quyết dự kiến vào mùa hè, nhưng Google sẽ kháng cáo, có thể kéo dài hàng năm, theo NYT. Vụ kiện quảng cáo thua hồi tháng 4/202 cũng chờ phán quyết phạt, càng thêm áp lực. Luria thừa nhận ban giám đốc Google chỉ có dưới 10% khả năng đồng ý, nhưng tỷ lệ này tăng mỗi ngày.
Lịch sử cho thấy chia tách tự nguyện hiếm xảy ra. AT&T năm 1982 tự chia thành bảy công ty khu vực trước khi thua kiện, thúc đẩy cạnh tranh viễn thông. Nhưng các công ty thành công như Google ít làm vậy. General Electric (2024) và Hewlett-Packard (2015) chỉ chia tách khi suy thoái, theo Fortune. Microsoft thắng kiện chống độc quyền năm 2000 sau kháng cáo là bài học: chống đến cùng giúp họ sống sót nhưng đánh mất cơ hội ở di động và đám mây, khiến cổ phiếu trì trệ cả thập kỷ.
Chia tách mang lợi ích kép: khách hàng quảng cáo được giá thấp hơn, nhân viên ở công ty nhỏ dễ thăng tiến. Nhưng Adam Kovacevich từ Chamber of Progress phản đối: Google cần quy mô “du thuyền” để đấu Apple, Meta, Amazon và dẫn đầu AI. Chia thành “bốn du thuyền nhỏ” có thể làm yếu vị thế. Google cũng phản bác trên blog, cho rằng tách Chrome hay Android sẽ phá hủy mô hình miễn phí hiện tại, tổn hại doanh nghiệp phụ thuộc, giảm bớt an ninh và bảo mật.
