Nguyễn Hoàng
Intern Writer
Bạn từng nghĩ hệ Mặt trời chỉ có tám hành tinh là hết đất diễn chưa? Đây mới là hành tinh thứ 9. Hành tinh Y có thể làm lại sách giáo khoa thiên văn chăng?
Manh mối xuất phát từ 50 vật thể trong Vành đai Kuiper, nơi tập hợp các thiên thể băng giá nằm ngoài Sao Hải Vương. Những vật thể này có quỹ đạo nghiêng bất thường và khó giải thích nếu không có một lực hấp dẫn đủ lớn tác động từ bên ngoài. Tiến sĩ Amir Siraj, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết nhóm đã xem xét nhiều khả năng nhưng cuối cùng chỉ còn lại giả thuyết có một hành tinh đá đang âm thầm chi phối quỹ đạo các vật thể đó.
Nghiên cứu không khẳng định Hành tinh Y đã được phát hiện, mà chỉ chỉ ra một câu đố chưa lời giải. Và lời giải hợp lý nhất hiện tại là có một hành tinh chưa từng được ghi nhận.
Trong khi đó, Hành tinh Y – nếu có thật – sẽ nhỏ hơn nhiều, nằm giữa kích thước Sao Thủy và Trái Đất. Nó quay quanh Mặt trời ở khoảng cách 100 đến 200 lần so với khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời. Đây là vị trí gần hơn đáng kể so với khoảng cách giả định của Hành tinh X, nhưng vẫn xa đến mức gần như vô hình dưới các kính thiên văn thông thường.
Quỹ đạo của Hành tinh Y cũng có thể nghiêng khoảng 10 độ so với mặt phẳng quỹ đạo chung, khiến việc phát hiện nó càng khó khăn. Đáng chú ý, giả thuyết này không loại trừ Hành tinh X. Nghĩa là số lượng hành tinh thật sự trong hệ Mặt trời có thể không phải tám, mà chín, thậm chí mười.
Một số nghiên cứu trước đây còn gợi ý có thể tồn tại tối đa năm hành tinh đá chưa được phát hiện ở khu vực xa xôi này. Điều đó đồng nghĩa khu vực “ngoại vi” quanh chúng ta có thể đông đúc hơn tưởng tượng.
Trong giai đoạn hoạt động sắp tới, mỗi đêm thiết bị này sẽ chụp ảnh liên tục trong 8 đến 12 giờ, cứ 40 giây một lần, và quét gần như toàn bộ bầu trời trong thập kỷ tới. Các nhà khoa học kỳ vọng nếu Hành tinh X hoặc Y thực sự tồn tại, chúng sẽ sớm lộ diện.
Tiến sĩ Siraj dự đoán chỉ cần hai đến ba năm đầu quan sát, kết quả sẽ đủ rõ để xác nhận hoặc bác bỏ giả thuyết về Hành tinh Y. Nếu nó đang nằm trong vùng nhìn thấy của kính thiên văn này, khả năng phát hiện là hoàn toàn thực tế.
Câu chuyện về hành tinh ngoài cùng từng bị xem như kịch bản viễn tưởng, nhưng lần đầu tiên nó được dẫn dắt bởi dữ liệu quỹ đạo và các mô hình lực hấp dẫn thay vì trí tưởng tượng. Vậy nếu hệ Mặt trời của chúng ta đông hơn những gì từng nghĩ, điều gì sẽ thay đổi trong cách con người nhìn về vị trí của mình?
Nguồn: dailymail.co.uk
Có thể chúng ta không cô đơn trong “sân sau” của mình
Việc sao Diêm Vương bị loại khỏi danh sách hành tinh từng khiến nhiều người tiếc nuối, nhưng hóa ra chuyện chưa dừng ở đó. Một nhóm nhà nghiên cứu tại Đại học Princeton cho rằng có thể tồn tại thêm một hành tinh nữa, kích thước tương đương Trái Đất, đang ẩn mình ở vùng rìa hệ Mặt trời. Họ tạm gọi nó là Hành tinh Y.Manh mối xuất phát từ 50 vật thể trong Vành đai Kuiper, nơi tập hợp các thiên thể băng giá nằm ngoài Sao Hải Vương. Những vật thể này có quỹ đạo nghiêng bất thường và khó giải thích nếu không có một lực hấp dẫn đủ lớn tác động từ bên ngoài. Tiến sĩ Amir Siraj, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết nhóm đã xem xét nhiều khả năng nhưng cuối cùng chỉ còn lại giả thuyết có một hành tinh đá đang âm thầm chi phối quỹ đạo các vật thể đó.
Nghiên cứu không khẳng định Hành tinh Y đã được phát hiện, mà chỉ chỉ ra một câu đố chưa lời giải. Và lời giải hợp lý nhất hiện tại là có một hành tinh chưa từng được ghi nhận.
Khác gì Hành tinh X trước đây?
Năm 2016, hai nhà thiên văn học Mike Brown và Konstantin Batygin của Caltech từng đưa ra giả thuyết về một hành tinh xa xôi hơn, gọi là Hành tinh X. Họ cho rằng chuyển động kỳ lạ của nhiều vật thể băng giá chỉ có thể được giải thích nếu tồn tại một hành tinh khổng lồ cách Mặt trời khoảng 400 đơn vị thiên văn, với khối lượng gấp Trái đất ít nhất 10 lần.
Trong khi đó, Hành tinh Y – nếu có thật – sẽ nhỏ hơn nhiều, nằm giữa kích thước Sao Thủy và Trái Đất. Nó quay quanh Mặt trời ở khoảng cách 100 đến 200 lần so với khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời. Đây là vị trí gần hơn đáng kể so với khoảng cách giả định của Hành tinh X, nhưng vẫn xa đến mức gần như vô hình dưới các kính thiên văn thông thường.
Quỹ đạo của Hành tinh Y cũng có thể nghiêng khoảng 10 độ so với mặt phẳng quỹ đạo chung, khiến việc phát hiện nó càng khó khăn. Đáng chú ý, giả thuyết này không loại trừ Hành tinh X. Nghĩa là số lượng hành tinh thật sự trong hệ Mặt trời có thể không phải tám, mà chín, thậm chí mười.
Một số nghiên cứu trước đây còn gợi ý có thể tồn tại tối đa năm hành tinh đá chưa được phát hiện ở khu vực xa xôi này. Điều đó đồng nghĩa khu vực “ngoại vi” quanh chúng ta có thể đông đúc hơn tưởng tượng.
Bao giờ mới biết chắc?
Không phải ai cũng bị thuyết phục. Một số nhà thiên văn học cho rằng hiện tại chưa có bằng chứng quan sát đủ mạnh để xác nhận giả thuyết. Nhưng mọi thứ có thể thay đổi rất sớm nhờ Đài quan sát Vera Rubin. Đây là nơi sở hữu máy ảnh kỹ thuật số lớn nhất thế giới và đã bắt đầu chụp bầu trời.Trong giai đoạn hoạt động sắp tới, mỗi đêm thiết bị này sẽ chụp ảnh liên tục trong 8 đến 12 giờ, cứ 40 giây một lần, và quét gần như toàn bộ bầu trời trong thập kỷ tới. Các nhà khoa học kỳ vọng nếu Hành tinh X hoặc Y thực sự tồn tại, chúng sẽ sớm lộ diện.
Tiến sĩ Siraj dự đoán chỉ cần hai đến ba năm đầu quan sát, kết quả sẽ đủ rõ để xác nhận hoặc bác bỏ giả thuyết về Hành tinh Y. Nếu nó đang nằm trong vùng nhìn thấy của kính thiên văn này, khả năng phát hiện là hoàn toàn thực tế.
Câu chuyện về hành tinh ngoài cùng từng bị xem như kịch bản viễn tưởng, nhưng lần đầu tiên nó được dẫn dắt bởi dữ liệu quỹ đạo và các mô hình lực hấp dẫn thay vì trí tưởng tượng. Vậy nếu hệ Mặt trời của chúng ta đông hơn những gì từng nghĩ, điều gì sẽ thay đổi trong cách con người nhìn về vị trí của mình?
Nguồn: dailymail.co.uk
