Có thể dùng vũ khí laser để bắn hạ tên lửa hay không?

[Hail the Judge]

Trong những năm gần đây, Bộ Quốc phòng và Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã liên tục phát triển hệ thống laser công suất cao cho mục đích chống máy bay không người lái (drone). Dù đã có những tiến bộ đáng kể như công bố hệ thống gắn trên xe vào năm ngoái, một thông tin mới đây đã hé lộ tham vọng còn lớn hơn nhiều: nghiên cứu vũ khí laser có khả năng đánh chặn các loại tên lửa lớn.

Vào ngày 29 tháng 8, Bộ Quốc phòng Nhật Bản đã công bố "Tổng quan về Yêu cầu Ngân sách Sơ bộ cho Năm tài chính thứ 8 của triều đại Reiwa". Trong đó, bên cạnh các kế hoạch mua sắm trang bị mới như máy bay chiến đấu và tàu chiến, có một mục đáng chú ý là "Nghiên cứu về Hệ thống Laser Chống Tên lửa". Nội dung của mục này nêu rõ: "Để đối phó với tên lửa với chi phí thấp, nghiên cứu các công nghệ cần thiết để hiện thực hóa hệ thống laser cấp megawatt có công suất cao hơn gấp 10 lần so với các hệ thống laser chống drone, được trang bị công nghệ hội tụ chùm tia hiệu quả cao và công nghệ theo dõi mục tiêu tiên tiến."

Hiện tại, Nhật Bản đang phát triển hai loại hệ thống laser: một loại 10 kilowatt gắn trên xe để đối phó với các drone dân dụng nhỏ, một loại 100 kilowatt gắn trên tàu để đối phó với cả các drone ****** cấp quân sự. Vậy, "laser cấp megawatt" có nghĩa là gì?

Theo tài liệu của Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, "loại 100 kilowatt có thể đối phó với các hệ thống máy bay không người lái (drone), tàu nhỏ, rocket và đạn pháo. Loại 300 kilowatt có thể đối phó với cả tên lửa hành trình. Và loại 1 megawatt có khả năng vô hiệu hóa cả tên lửa đạn đạo và vũ khí siêu vượt âm." Điều này có nghĩa là "Hệ thống Laser Chống Tên lửa" trong yêu cầu ngân sách của Nhật Bản có khả năng là một vũ khí chống lại tên lửa đạn đạo và vũ khí siêu vượt âm.

Trong bối cảnh các mối đe dọa từ tên lửa đạn đạo và vũ khí siêu vượt âm do Triều Tiên và Trung Quốc phát triển ngày càng gia tăng, Nhật Bản đang tìm cách xây dựng một hệ thống phòng thủ nhiều lớp, trong đó laser đóng một vai trò quan trọng bên cạnh việc phát triển các tên lửa đánh chặn mới.

Vũ khí laser có nhiều ưu điểm trong việc đối phó với các mối đe dọa này. Đầu tiên, vì laser di chuyển với tốc độ ánh sáng, nó không cần các phép tính dẫn đường chính xác và phức tạp như tên lửa đánh chặn. Thứ hai, chỉ cần có nguồn cung cấp điện, nó có thể bắn liên tục mà về lý thuyết là không bao giờ hết đạn. Và cuối cùng, chi phí cho mỗi lần bắn rẻ hơn rất nhiều so với một quả tên lửa đánh chặn phức tạp.

Tuy nhiên, vũ khí laser cũng phải đối mặt với không ít thách thức. Sức mạnh của tia laser bị suy giảm bởi các yếu tố trong khí quyển như hơi nước hay bụi, khiến tầm bắn của nó bị ảnh hưởng bởi thời tiết. Ngoài ra, việc chiếu tia laser liên tục vào một hướng có thể làm nóng không khí và gây ra hiện tượng "nở nhiệt" (thermal blooming), làm méo tiêu điểm của tia laser. Vấn đề này càng trở nên nghiêm trọng hơn với các hệ thống có công suất lớn. Và bản thân việc phát triển một hệ thống laser cấp megawatt đã là một bài toán cực kỳ phức tạp.

Ngay cả tài liệu của Bộ Quốc phòng Mỹ cũng ghi chú rằng việc đánh chặn tên lửa đạn đạo bằng laser chỉ có thể thực hiện được "với công nghệ tiên tiến hơn". Đối với Nhật Bản, dự án này có lẽ vẫn đang trong giai đoạn xem xét, xác minh kỹ thuật (ngân sách được đề xuất lần này cũng chỉ là 1 tỷ Yên). Dù vậy, đây vẫn là bước đi đầy hứa hẹn, những diễn biến trong tương lai của dự án này rất đáng để mong đợi.