Nguyễn Tiến Đạt
Writer
Công nghệ nhận dạng người nói tự động vượt trội hơn người nghe trong phòng xử án
Một câu hỏi quan trọng trong các vụ án là liệu giọng nói trong bản ghi âm có thuộc về một người cụ thể hay không. Ở nhiều quốc gia nói tiếng Anh, lời khai chuyên gia chỉ được chấp nhận tại tòa nếu hỗ trợ được thẩm phán hoặc bồi thẩm đoàn trong việc đưa ra quyết định. Nếu khả năng nhận dạng người nói của họ vượt trội hơn hoặc tương đương với chuyên gia pháp y, lời khai từ chuyên gia sẽ không được xem là cần thiết.
Một nghiên cứu được công bố trên Forensic Science International đã kiểm tra độ chính xác của thẩm phán và bồi thẩm đoàn so với hệ thống nhận dạng giọng nói pháp y hiện đại. Các bản ghi âm được sử dụng phản ánh điều kiện thực tế của các vụ án: giọng nói bị nghi vấn được ghi lại từ một cuộc gọi điện thoại có tiếng ồn văn phòng, trong khi giọng nói được biết đến là từ một cuộc phỏng vấn cảnh sát trong môi trường có tiếng vang và tiếng quạt thông gió.
Kết quả cho thấy hệ thống nhận dạng giọng nói pháp y vượt trội hơn tất cả 226 người nghe được thử nghiệm.
Tiến sĩ Geoffrey Stewart Morrison, thuộc Đại học Aston, chia sẻ rằng câu hỏi của một luật sư trong một vụ án trước đây đã khơi nguồn cho nghiên cứu này. "Tôi đã kỳ vọng công nghệ của chúng tôi hoạt động tốt hơn đa số người nghe, nhưng thật bất ngờ khi nó vượt qua tất cả họ. Điều này mang lại một câu trả lời rõ ràng cho những nghi ngờ trước đây."
Tiến sĩ Kristy A Martire, Đại học New South Wales, bổ sung: "Kinh nghiệm nhận dạng giọng nói quen thuộc, như của bạn bè hoặc gia đình, dễ khiến chúng ta lầm tưởng rằng mình giỏi hơn trong việc nhận dạng giọng nói lạ. Tuy nhiên, nghiên cứu chứng minh khả năng nhận dạng giọng nói lạ của con người kém hơn hệ thống pháp y hiện đại."
Giáo sư Gary Edmond từ Đại học New South Wales nhấn mạnh: "Người nghe thường đánh giá quá cao khả năng nhận dạng giọng nói lạ, điều này dẫn đến các lỗi không đáng có. Thay vì dựa vào phán đoán cá nhân của thẩm phán và bồi thẩm đoàn, chúng ta cần sử dụng các chuyên gia pháp y với công nghệ đã được chứng minh độ tin cậy."
Nghiên cứu này làm nổi bật vai trò quan trọng của công nghệ trong việc hỗ trợ hệ thống tư pháp và đưa ra khuyến nghị rõ ràng: các quyết định nhận dạng người nói nên dựa vào chuyên gia và công nghệ pháp y, thay vì phán đoán cảm tính.
Một câu hỏi quan trọng trong các vụ án là liệu giọng nói trong bản ghi âm có thuộc về một người cụ thể hay không. Ở nhiều quốc gia nói tiếng Anh, lời khai chuyên gia chỉ được chấp nhận tại tòa nếu hỗ trợ được thẩm phán hoặc bồi thẩm đoàn trong việc đưa ra quyết định. Nếu khả năng nhận dạng người nói của họ vượt trội hơn hoặc tương đương với chuyên gia pháp y, lời khai từ chuyên gia sẽ không được xem là cần thiết.
Một nghiên cứu được công bố trên Forensic Science International đã kiểm tra độ chính xác của thẩm phán và bồi thẩm đoàn so với hệ thống nhận dạng giọng nói pháp y hiện đại. Các bản ghi âm được sử dụng phản ánh điều kiện thực tế của các vụ án: giọng nói bị nghi vấn được ghi lại từ một cuộc gọi điện thoại có tiếng ồn văn phòng, trong khi giọng nói được biết đến là từ một cuộc phỏng vấn cảnh sát trong môi trường có tiếng vang và tiếng quạt thông gió.
Kết quả cho thấy hệ thống nhận dạng giọng nói pháp y vượt trội hơn tất cả 226 người nghe được thử nghiệm.
Tiến sĩ Geoffrey Stewart Morrison, thuộc Đại học Aston, chia sẻ rằng câu hỏi của một luật sư trong một vụ án trước đây đã khơi nguồn cho nghiên cứu này. "Tôi đã kỳ vọng công nghệ của chúng tôi hoạt động tốt hơn đa số người nghe, nhưng thật bất ngờ khi nó vượt qua tất cả họ. Điều này mang lại một câu trả lời rõ ràng cho những nghi ngờ trước đây."
Tiến sĩ Kristy A Martire, Đại học New South Wales, bổ sung: "Kinh nghiệm nhận dạng giọng nói quen thuộc, như của bạn bè hoặc gia đình, dễ khiến chúng ta lầm tưởng rằng mình giỏi hơn trong việc nhận dạng giọng nói lạ. Tuy nhiên, nghiên cứu chứng minh khả năng nhận dạng giọng nói lạ của con người kém hơn hệ thống pháp y hiện đại."
Giáo sư Gary Edmond từ Đại học New South Wales nhấn mạnh: "Người nghe thường đánh giá quá cao khả năng nhận dạng giọng nói lạ, điều này dẫn đến các lỗi không đáng có. Thay vì dựa vào phán đoán cá nhân của thẩm phán và bồi thẩm đoàn, chúng ta cần sử dụng các chuyên gia pháp y với công nghệ đã được chứng minh độ tin cậy."
Nghiên cứu này làm nổi bật vai trò quan trọng của công nghệ trong việc hỗ trợ hệ thống tư pháp và đưa ra khuyến nghị rõ ràng: các quyết định nhận dạng người nói nên dựa vào chuyên gia và công nghệ pháp y, thay vì phán đoán cảm tính.
