Con voi còi
Writer
Mới đây, một chủ đề đang thu hút sự chú ý trên mạng xã hội Trung Quốc: “Tại sao nhiều người bán hàng trên TikTok không có đơn?”. Trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ và TikTok trở thành nền tảng bán hàng phổ biến, hiện tượng này khiến không ít người ngạc nhiên. Nhiều nhà sáng tạo nội dung đầu tư rất nhiều công sức để làm video, livestream hàng giờ liền mỗi ngày, nhưng kết quả lại không như mong đợi – đơn hàng lèo tèo, doanh thu gần như bằng không.
Điều đáng nói là những trường hợp này không hề hiếm. Có người livestream suốt 6 tháng mà không có đơn nào, khiến họ dần dần mất tinh thần, buộc phải bỏ cuộc. Có người thậm chí livestream 5 tiếng mỗi ngày, liên tục trong nhiều tháng trời, cuối cùng chỉ bán được… một đơn duy nhất. Những nỗ lực đó không được đền đáp, và phần lớn đều kết thúc bằng sự hụt hẫng, hoang mang, thậm chí tổn thất tài chính.
Điều này đặt ra câu hỏi: Tại sao lại có nghịch lý như vậy trong khi có những người khác vẫn kiếm bộn tiền từ TikTok? Theo phân tích từ cộng đồng bán hàng tại Trung Quốc, nguyên nhân có thể đến từ nhiều yếu tố: không hiểu cách xây dựng nội dung bán hàng phù hợp, không nắm rõ cách hoạt động của thuật toán, sản phẩm không đủ thu hút, hoặc thiếu chiến lược chuyển đổi hiệu quả từ lượt xem sang đơn hàng thực tế.
Theo chia sẻ từ cộng đồng người bán ở Trung Quốc, một trong những lý do khiến nhiều người "chạy đơn TikTok" mà không ra đơn lại nằm ở việc họ chưa thật sự hiểu cách tạo nội dung bán hàng phù hợp. Nhiều người mới làm nghĩ rằng chỉ cần đưa sản phẩm ra quay clip, giới thiệu tính năng là được. Nhưng TikTok không phải một nơi dành cho quảng cáo đơn thuần. Nội dung bán hàng ở đây cần được kể dưới dạng câu chuyện, có yếu tố giải trí, tạo cảm giác gần gũi, thậm chí là "mượn trend" để thu hút lượt xem. Ví dụ, thay vì quay cảnh cầm chiếc máy lọc không khí và giới thiệu công dụng, một số nhà bán hàng thành công lại chọn cách dàn dựng một tình huống giả lập — như “con nhỏ ho mãi không khỏi, cuối cùng tìm ra thủ phạm là không khí trong phòng” — từ đó lồng ghép sản phẩm vào một cách tự nhiên và hấp dẫn hơn. Khi người xem cảm thấy “à, cái này có ích thật”, họ mới bắt đầu quan tâm.
Tiếp theo là vấn đề không hiểu cách thuật toán TikTok phân phối nội dung. Có người làm video công phu, nội dung hay, nhưng vẫn chỉ vài trăm lượt xem. Lý do là vì họ không tối ưu hóa video để “thuận” với thuật toán. TikTok ưu tiên những video có tỉ lệ giữ chân cao, người xem ở lại càng lâu càng tốt, cộng thêm các tương tác như thả tim, bình luận, chia sẻ. Nếu video mở đầu quá chậm, chưa gì đã quảng cáo sản phẩm ngay, hoặc không tạo được cảm giác tò mò thì người xem sẽ lướt qua chỉ sau vài giây. Một ví dụ điển hình là các video kiểu “đập hộp” hay “biến hóa” sản phẩm – người bán khéo léo kéo dài sự tò mò trong 5–10 giây đầu tiên trước khi tiết lộ nội dung chính, khiến người xem không thể rời mắt, nhờ đó video được đề xuất mạnh hơn.
Một nguyên nhân nữa là sản phẩm không đủ hấp dẫn hoặc quá phổ biến, không tạo được cảm giác cần thiết. Ví dụ, một người bán khăn giấy ướt loại bình dân, không có mùi đặc biệt, không khác gì sản phẩm ngoài siêu thị. Trong khi đó, một người khác bán đúng khăn ướt, nhưng chọn loại có thành phần tự nhiên, gắn thương hiệu “cho mẹ và bé” và trình bày như một giải pháp an toàn cho gia đình – thì sẽ thu hút hơn rất nhiều. Trên TikTok, sản phẩm không chỉ cần tốt, mà còn cần có một câu chuyện để khiến người ta dừng lại và nhớ đến nó.
Cuối cùng, vấn đề phổ biến nhất là không có chiến lược chuyển đổi từ người xem sang khách mua thực sự. Có những video đạt cả triệu view, nhưng không ra đơn vì người làm không kêu gọi người xem hành động (mua, bấm link, nhắn tin), hoặc quy trình mua quá khó hiểu. Chẳng hạn, có người chỉ ghi "inbox nếu quan tâm", nhưng lại không có link mua hàng, không có giá rõ ràng, không có thông tin gì thêm, khiến khách lười hỏi. Trong khi đó, những người làm tốt thường gắn ngay link mua trong bio, nhắc nhẹ trong video kiểu “link ở trên trang cá nhân nhé”, hoặc tạo cảm giác khẩn cấp bằng các câu như “chỉ còn 20 cái nữa là hết hàng”.
Mặc dù đây là hiện tượng xảy ra tại Trung Quốc, nhưng nó hoàn toàn có thể xem là bài học tham khảo quý giá cho những người đang hoặc sắp bán hàng trên TikTok tại Việt Nam. Bởi ở Việt Nam hiện nay, xu hướng kinh doanh trên nền tảng này cũng đang nở rộ, thu hút cả cá nhân nhỏ lẻ lẫn doanh nghiệp đầu tư chuyên nghiệp. Việc nhìn vào những thất bại và khó khăn mà người bán ở Trung Quốc gặp phải có thể giúp người bán Việt Nam nhận thức rõ hơn về tính khắc nghiệt của môi trường này, từ đó chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về mặt chiến lược nội dung, sản phẩm và vận hành.
TikTok có thể là mảnh đất màu mỡ cho thương mại, nhưng không phải ai gieo hạt cũng sẽ gặt hái được quả ngọt. Muốn thành công, cần nhiều hơn là sự chăm chỉ – đó còn là sự hiểu biết đúng về nền tảng, người tiêu dùng và cả những thách thức rất thật phía sau những con số tưởng chừng hào nhoáng.
Điều đáng nói là những trường hợp này không hề hiếm. Có người livestream suốt 6 tháng mà không có đơn nào, khiến họ dần dần mất tinh thần, buộc phải bỏ cuộc. Có người thậm chí livestream 5 tiếng mỗi ngày, liên tục trong nhiều tháng trời, cuối cùng chỉ bán được… một đơn duy nhất. Những nỗ lực đó không được đền đáp, và phần lớn đều kết thúc bằng sự hụt hẫng, hoang mang, thậm chí tổn thất tài chính.
Điều này đặt ra câu hỏi: Tại sao lại có nghịch lý như vậy trong khi có những người khác vẫn kiếm bộn tiền từ TikTok? Theo phân tích từ cộng đồng bán hàng tại Trung Quốc, nguyên nhân có thể đến từ nhiều yếu tố: không hiểu cách xây dựng nội dung bán hàng phù hợp, không nắm rõ cách hoạt động của thuật toán, sản phẩm không đủ thu hút, hoặc thiếu chiến lược chuyển đổi hiệu quả từ lượt xem sang đơn hàng thực tế.
Theo chia sẻ từ cộng đồng người bán ở Trung Quốc, một trong những lý do khiến nhiều người "chạy đơn TikTok" mà không ra đơn lại nằm ở việc họ chưa thật sự hiểu cách tạo nội dung bán hàng phù hợp. Nhiều người mới làm nghĩ rằng chỉ cần đưa sản phẩm ra quay clip, giới thiệu tính năng là được. Nhưng TikTok không phải một nơi dành cho quảng cáo đơn thuần. Nội dung bán hàng ở đây cần được kể dưới dạng câu chuyện, có yếu tố giải trí, tạo cảm giác gần gũi, thậm chí là "mượn trend" để thu hút lượt xem. Ví dụ, thay vì quay cảnh cầm chiếc máy lọc không khí và giới thiệu công dụng, một số nhà bán hàng thành công lại chọn cách dàn dựng một tình huống giả lập — như “con nhỏ ho mãi không khỏi, cuối cùng tìm ra thủ phạm là không khí trong phòng” — từ đó lồng ghép sản phẩm vào một cách tự nhiên và hấp dẫn hơn. Khi người xem cảm thấy “à, cái này có ích thật”, họ mới bắt đầu quan tâm.
Tiếp theo là vấn đề không hiểu cách thuật toán TikTok phân phối nội dung. Có người làm video công phu, nội dung hay, nhưng vẫn chỉ vài trăm lượt xem. Lý do là vì họ không tối ưu hóa video để “thuận” với thuật toán. TikTok ưu tiên những video có tỉ lệ giữ chân cao, người xem ở lại càng lâu càng tốt, cộng thêm các tương tác như thả tim, bình luận, chia sẻ. Nếu video mở đầu quá chậm, chưa gì đã quảng cáo sản phẩm ngay, hoặc không tạo được cảm giác tò mò thì người xem sẽ lướt qua chỉ sau vài giây. Một ví dụ điển hình là các video kiểu “đập hộp” hay “biến hóa” sản phẩm – người bán khéo léo kéo dài sự tò mò trong 5–10 giây đầu tiên trước khi tiết lộ nội dung chính, khiến người xem không thể rời mắt, nhờ đó video được đề xuất mạnh hơn.
Một nguyên nhân nữa là sản phẩm không đủ hấp dẫn hoặc quá phổ biến, không tạo được cảm giác cần thiết. Ví dụ, một người bán khăn giấy ướt loại bình dân, không có mùi đặc biệt, không khác gì sản phẩm ngoài siêu thị. Trong khi đó, một người khác bán đúng khăn ướt, nhưng chọn loại có thành phần tự nhiên, gắn thương hiệu “cho mẹ và bé” và trình bày như một giải pháp an toàn cho gia đình – thì sẽ thu hút hơn rất nhiều. Trên TikTok, sản phẩm không chỉ cần tốt, mà còn cần có một câu chuyện để khiến người ta dừng lại và nhớ đến nó.
Cuối cùng, vấn đề phổ biến nhất là không có chiến lược chuyển đổi từ người xem sang khách mua thực sự. Có những video đạt cả triệu view, nhưng không ra đơn vì người làm không kêu gọi người xem hành động (mua, bấm link, nhắn tin), hoặc quy trình mua quá khó hiểu. Chẳng hạn, có người chỉ ghi "inbox nếu quan tâm", nhưng lại không có link mua hàng, không có giá rõ ràng, không có thông tin gì thêm, khiến khách lười hỏi. Trong khi đó, những người làm tốt thường gắn ngay link mua trong bio, nhắc nhẹ trong video kiểu “link ở trên trang cá nhân nhé”, hoặc tạo cảm giác khẩn cấp bằng các câu như “chỉ còn 20 cái nữa là hết hàng”.
Mặc dù đây là hiện tượng xảy ra tại Trung Quốc, nhưng nó hoàn toàn có thể xem là bài học tham khảo quý giá cho những người đang hoặc sắp bán hàng trên TikTok tại Việt Nam. Bởi ở Việt Nam hiện nay, xu hướng kinh doanh trên nền tảng này cũng đang nở rộ, thu hút cả cá nhân nhỏ lẻ lẫn doanh nghiệp đầu tư chuyên nghiệp. Việc nhìn vào những thất bại và khó khăn mà người bán ở Trung Quốc gặp phải có thể giúp người bán Việt Nam nhận thức rõ hơn về tính khắc nghiệt của môi trường này, từ đó chuẩn bị kỹ lưỡng hơn về mặt chiến lược nội dung, sản phẩm và vận hành.
TikTok có thể là mảnh đất màu mỡ cho thương mại, nhưng không phải ai gieo hạt cũng sẽ gặt hái được quả ngọt. Muốn thành công, cần nhiều hơn là sự chăm chỉ – đó còn là sự hiểu biết đúng về nền tảng, người tiêu dùng và cả những thách thức rất thật phía sau những con số tưởng chừng hào nhoáng.
