A-Train The Seven
...'cause for once, I didn't hate myself.
Cuộc cạnh tranh trong ngành công nghiệp anime Nhật Bản đang ngày càng nóng lên khi các công ty lớn chạy đua giành thị phần trên toàn cầu. Mặc dù thương vụ mua lại Kadokawa của Sony đã không thành hiện thực, nhưng trong bối cảnh ảnh hưởng của các nền tảng phát trực tuyến như Netflix giảm sút, đài truyền hình và CyberAgent đang đẩy mạnh đầu tư vào lĩnh vực anime.
Năm 2024 là một năm đầy biến động đối với ngành công nghiệp anime Nhật Bản, với hàng loạt thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A) diễn ra giữa các công ty lớn nhằm mở rộng quy mô hoạt động. Đặc biệt nổi bật là những thương vụ mua lại studio anime. Vào tháng 3/2024, Bandai Namco Filmworks (thuộc Bandai Namco Holdings) đã mua lại 8-Bit, studio đứng sau bộ anime ăn khách Blue Lock. Tháng 5/2024, Toho mua lại Science SARU, studio thực hiện Dandadan. Tháng 7/2024, Kadokawa mua lại Douga Kobo đã sản xuất Oshi no Ko.
Các thương vụ M&A cũng mở rộng ra quốc tế. Toho đã gây bất ngờ khi mua lại nhà phân phối phim hoạt hình Mỹ GKIDS, đặt nền móng cho việc kinh doanh anime tại Bắc Mỹ. Vào cuối năm 2024, thông tin Sony Group đang xem xét mua lại Kadokawa đã gây xôn xao dư luận. Nếu thương vụ này thành công, sự kết hợp giữa Sony, công ty sở hữu mảng kinh doanh anime lớn nhất thế giới, và Kadokawa, công ty sản xuất hơn 40 tựa anime mỗi năm, sẽ tạo ra một gã khổng lồ thống trị ngành công nghiệp anime.
Mặc dù cuối cùng Sony chỉ tăng tỷ lệ sở hữu trong Kadokawa lên khoảng 10%, trở thành cổ đông lớn nhất, nhưng sự kiện này cho thấy rõ sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành công nghiệp anime hiện nay.
Nguyên nhân đằng sau những biến động này là sự tăng trưởng không ngừng của thị trường anime Nhật Bản. Thị trường anime toàn cầu đã tăng từ 1.476,9 tỷ yên vào năm 2013 lên 3.346,5 tỷ yên vào năm 2023. Đặc biệt, thị trường nước ngoài tăng trưởng mạnh mẽ, từ 247,7 tỷ yên lên 1.722,2 tỷ yên, gấp 6 lần trong 10 năm. Các công ty đang tích cực mở rộng hoạt động để giành thị phần trong thị trường đang phát triển này.
Tuy nhiên, chi phí sản xuất anime cũng ngày càng tăng.
Khoảng 10 năm trước, kinh phí cho một tập phim truyền hình 30 phút thường khoảng 10 triệu yên, 20 triệu yên đã được coi là rất lớn. Tuy nhiên, hiện nay chi phí tối thiểu là 25 triệu yên, có thể lên tới 50 triệu yên, thậm chí 100 triệu yên cho các dự án lớn. Điều này có nghĩa là một mùa anime 13 tập có thể tốn hơn 1 tỷ yên.
Ngay cả khi chia sẻ rủi ro thông qua mô hình ủy ban sản xuất, chỉ một số ít công ty có thể sản xuất nhiều tựa anime lớn cùng lúc. Do đó, các dự án lớn thường tập trung vào các công ty lớn như Sony, Bandai Namco Holdings (công ty đồ chơi có vốn hóa thị trường lớn nhất thế giới) và Toho (1 hãng phim lớn của Nhật Bản). Những công ty này sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp anime năm 2025. Bên cạnh đó, các công ty mới cũng sẽ tham gia vào thị trường đang phát triển này, làm gia tăng cạnh tranh và thúc đẩy sự thay đổi của ngành. Năm 2025, bên cạnh các công ty lớn, các công ty mới nổi cũng sẽ là những cái tên đáng chú ý.
Trước đây, các nền tảng phát trực tuyến toàn cầu như Netflix và Walt Disney được coi là mối đe dọa đối với ngành công nghiệp anime Nhật Bản, do nguồn lực tài chính dồi dào và hệ thống phân phối toàn cầu. Thậm chí, có những lo ngại rằng ngành công nghiệp anime Nhật Bản có thể bị "thâu tóm". Tuy nhiên, hiện nay, các nền tảng này đã giảm bớt sự nhiệt tình trong việc đầu tư vào anime gốc của Nhật Bản, do các dự án độc quyền không đạt được kết quả như mong đợi.
Anime Nhật Bản vẫn được ưa chuộng, nhưng chủ yếu là các tựa phim lớn có sẵn trên nhiều nền tảng, như One Piece, Naruto và Attack on Titan. Thay vì đầu tư lớn để mua bản quyền độc quyền, các nền tảng này chỉ mua bản quyền phát sóng các tác phẩm nổi tiếng. Kết quả là ủy ban sản xuất vẫn giữ vai trò trung tâm trong việc lập kế hoạch và sản xuất anime, sau đó bán bản quyền cho các nhà phân phối trong và ngoài nước.
Một đối thủ đáng gờm khác là các đài truyền hình. Mặc dù tầm ảnh hưởng của truyền hình đã giảm sút do sự phổ biến của các dịch vụ phát trực tuyến, nhưng ít ai biết rằng các đài truyền hình đang tích cực đầu tư vào anime. Ví dụ tiêu biểu là việc Nippon TV mua lại Studio Ghibli với giá hơn 10 tỷ yên vào cuối năm 2023.
Các đài truyền hình đang thiết lập các khung giờ phát sóng anime mới, chủ yếu vào tối cuối tuần, với các tác phẩm nổi tiếng như The Apothecary Diaries (Nippon TV), SPY x FAMILY (TV Tokyo) và Babbling Vamping (TV Asahi). Từ tháng 4 năm nay, One Piece của Fuji TV cũng được chuyển sang khung giờ 11 giờ tối thứ Sáu. Điểm chung của những bộ anime này là đều được đầu tư bởi các đài truyền hình. Mục tiêu của họ không chỉ là tăng tỷ lệ người xem mà còn là nâng cao nhận thức về tác phẩm và mở rộng sang các hình thức kinh doanh khác.
Trước đây, vai trò của các đài truyền hình trong kinh doanh anime khá hạn chế. Mặc dù phát sóng nhiều chương trình anime, nhưng họ ít khi đầu tư vào sản xuất, chủ yếu tập trung vào bán quảng cáo và khung giờ phát sóng. Nói cách khác, họ đã bỏ lỡ cơ hội từ sự phát triển của thị trường anime. Ngoại lệ là TV Tokyo, đài đã đầu tư vào các anime thiếu nhi nổi tiếng như Pokémon, Naruto và Yu-Gi-Oh!, đạt được thành công lớn nhờ bán bản quyền ra nước ngoài. Mô hình này đã trở thành hình mẫu cho các đài truyền hình khác, khi họ coi anime là chìa khóa để tăng doanh thu ngoài quảng cáo.
Các đài truyền hình có lợi thế trong việc quảng bá anime nhờ tầm ảnh hưởng của truyền hình và kinh nghiệm lâu năm trong kinh doanh quốc tế thông qua bán chương trình.
Ngoài ra, các nền tảng phát trực tuyến trong nước như U-NEXT, Hulu và AbemaTV (được đầu tư bởi TBS, Nippon TV và TV Asahi) cũng có ảnh hưởng lớn. TVer, nền tảng xem phim miễn phí có quảng cáo đang phát triển nhanh chóng, cũng là công ty được thành lập bởi liên minh các đài truyền hình tư nhân. Sự tham gia của các đài truyền hình, với kinh nghiệm sản xuất chương trình và mối quan hệ với các nhà sản xuất, vào thị trường anime từ năm 2025 trở đi là một yếu tố đáng chú ý.
Hai công ty khác sở hữu nền tảng phát trực tuyến và đang tích cực đầu tư vào anime là DMM và CyberAgent. Cả hai đều công khai bày tỏ tham vọng mở rộng mảng kinh doanh anime trong những năm gần đây. Cả DMM và CyberAgent đều có thế mạnh về công nghệ thông tin (IT). Hoạt động của người hâm mộ anime, từ xem phim, cập nhật thông tin đến giao tiếp, hiện nay chủ yếu diễn ra trên internet.
Nếu xu hướng này tiếp tục, DMM và CyberAgent, với kiến thức chuyên môn về IT và hiểu biết sâu sắc về hành vi người dùng, sẽ có lợi thế lớn. Quan trọng hơn, họ có nguồn lực tài chính dồi dào để đầu tư vào các dự án lớn. CyberAgent đã chi 16,9 tỷ yên để mua lại công ty game Nitroplus vào tháng 7 năm ngoái. Nitroplus là công ty tham gia sản xuất nhiều anime nổi tiếng như Touken Ranbu, Puella Magi Madoka Magica và Fate/Zero.
CyberAgent không chỉ đầu tư vào ủy ban sản xuất mà còn phát triển các dự án gốc, quản lý bản quyền và hướng đến thị trường quốc tế. Họ cũng có thế mạnh về truyền thông đa phương tiện, bao gồm cả game, và đang tích cực mua lại IP để mở rộng mảng kinh doanh anime. Đặc biệt đáng chú ý là việc DMM và CyberAgent mở rộng sang lĩnh vực sản xuất anime.
DMM thành lập CUE vào năm 2023, và CyberAgent thành lập CA SOA vào tháng 1 năm nay. Việc thành lập studio anime không chỉ đòi hỏi nguồn lực tài chính mà còn cần đội ngũ sản xuất và các dự án chất lượng. Trong bối cảnh ngành công nghiệp anime đang thiếu hụt nhân sự trầm trọng, việc các công ty ngoài ngành tham gia là một thách thức lớn.
Để giải quyết vấn đề này, DMM đã mời một nhà sản xuất kỳ cựu từ studio lâu đời Production I.G về làm giám đốc CUE. CyberAgent cũng đã mời một nhà sản xuất giàu kinh nghiệm từ Bandai Namco Filmworks về lãnh đạo CA SOA. Với việc nhanh chóng xây dựng hệ thống sản xuất anime hoàn chỉnh, DMM và CyberAgent dự kiến sẽ ngày càng có ảnh hưởng lớn trong ngành.
Năm 2024 là một năm đầy biến động đối với ngành công nghiệp anime Nhật Bản, với hàng loạt thương vụ mua bán và sáp nhập (M&A) diễn ra giữa các công ty lớn nhằm mở rộng quy mô hoạt động. Đặc biệt nổi bật là những thương vụ mua lại studio anime. Vào tháng 3/2024, Bandai Namco Filmworks (thuộc Bandai Namco Holdings) đã mua lại 8-Bit, studio đứng sau bộ anime ăn khách Blue Lock. Tháng 5/2024, Toho mua lại Science SARU, studio thực hiện Dandadan. Tháng 7/2024, Kadokawa mua lại Douga Kobo đã sản xuất Oshi no Ko.
Các thương vụ M&A cũng mở rộng ra quốc tế. Toho đã gây bất ngờ khi mua lại nhà phân phối phim hoạt hình Mỹ GKIDS, đặt nền móng cho việc kinh doanh anime tại Bắc Mỹ. Vào cuối năm 2024, thông tin Sony Group đang xem xét mua lại Kadokawa đã gây xôn xao dư luận. Nếu thương vụ này thành công, sự kết hợp giữa Sony, công ty sở hữu mảng kinh doanh anime lớn nhất thế giới, và Kadokawa, công ty sản xuất hơn 40 tựa anime mỗi năm, sẽ tạo ra một gã khổng lồ thống trị ngành công nghiệp anime.
Mặc dù cuối cùng Sony chỉ tăng tỷ lệ sở hữu trong Kadokawa lên khoảng 10%, trở thành cổ đông lớn nhất, nhưng sự kiện này cho thấy rõ sự cạnh tranh khốc liệt trong ngành công nghiệp anime hiện nay.
Nguyên nhân đằng sau những biến động này là sự tăng trưởng không ngừng của thị trường anime Nhật Bản. Thị trường anime toàn cầu đã tăng từ 1.476,9 tỷ yên vào năm 2013 lên 3.346,5 tỷ yên vào năm 2023. Đặc biệt, thị trường nước ngoài tăng trưởng mạnh mẽ, từ 247,7 tỷ yên lên 1.722,2 tỷ yên, gấp 6 lần trong 10 năm. Các công ty đang tích cực mở rộng hoạt động để giành thị phần trong thị trường đang phát triển này.
Tuy nhiên, chi phí sản xuất anime cũng ngày càng tăng.
Khoảng 10 năm trước, kinh phí cho một tập phim truyền hình 30 phút thường khoảng 10 triệu yên, 20 triệu yên đã được coi là rất lớn. Tuy nhiên, hiện nay chi phí tối thiểu là 25 triệu yên, có thể lên tới 50 triệu yên, thậm chí 100 triệu yên cho các dự án lớn. Điều này có nghĩa là một mùa anime 13 tập có thể tốn hơn 1 tỷ yên.
Ngay cả khi chia sẻ rủi ro thông qua mô hình ủy ban sản xuất, chỉ một số ít công ty có thể sản xuất nhiều tựa anime lớn cùng lúc. Do đó, các dự án lớn thường tập trung vào các công ty lớn như Sony, Bandai Namco Holdings (công ty đồ chơi có vốn hóa thị trường lớn nhất thế giới) và Toho (1 hãng phim lớn của Nhật Bản). Những công ty này sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp anime năm 2025. Bên cạnh đó, các công ty mới cũng sẽ tham gia vào thị trường đang phát triển này, làm gia tăng cạnh tranh và thúc đẩy sự thay đổi của ngành. Năm 2025, bên cạnh các công ty lớn, các công ty mới nổi cũng sẽ là những cái tên đáng chú ý.
Trước đây, các nền tảng phát trực tuyến toàn cầu như Netflix và Walt Disney được coi là mối đe dọa đối với ngành công nghiệp anime Nhật Bản, do nguồn lực tài chính dồi dào và hệ thống phân phối toàn cầu. Thậm chí, có những lo ngại rằng ngành công nghiệp anime Nhật Bản có thể bị "thâu tóm". Tuy nhiên, hiện nay, các nền tảng này đã giảm bớt sự nhiệt tình trong việc đầu tư vào anime gốc của Nhật Bản, do các dự án độc quyền không đạt được kết quả như mong đợi.
Anime Nhật Bản vẫn được ưa chuộng, nhưng chủ yếu là các tựa phim lớn có sẵn trên nhiều nền tảng, như One Piece, Naruto và Attack on Titan. Thay vì đầu tư lớn để mua bản quyền độc quyền, các nền tảng này chỉ mua bản quyền phát sóng các tác phẩm nổi tiếng. Kết quả là ủy ban sản xuất vẫn giữ vai trò trung tâm trong việc lập kế hoạch và sản xuất anime, sau đó bán bản quyền cho các nhà phân phối trong và ngoài nước.
Một đối thủ đáng gờm khác là các đài truyền hình. Mặc dù tầm ảnh hưởng của truyền hình đã giảm sút do sự phổ biến của các dịch vụ phát trực tuyến, nhưng ít ai biết rằng các đài truyền hình đang tích cực đầu tư vào anime. Ví dụ tiêu biểu là việc Nippon TV mua lại Studio Ghibli với giá hơn 10 tỷ yên vào cuối năm 2023.
Các đài truyền hình đang thiết lập các khung giờ phát sóng anime mới, chủ yếu vào tối cuối tuần, với các tác phẩm nổi tiếng như The Apothecary Diaries (Nippon TV), SPY x FAMILY (TV Tokyo) và Babbling Vamping (TV Asahi). Từ tháng 4 năm nay, One Piece của Fuji TV cũng được chuyển sang khung giờ 11 giờ tối thứ Sáu. Điểm chung của những bộ anime này là đều được đầu tư bởi các đài truyền hình. Mục tiêu của họ không chỉ là tăng tỷ lệ người xem mà còn là nâng cao nhận thức về tác phẩm và mở rộng sang các hình thức kinh doanh khác.
Trước đây, vai trò của các đài truyền hình trong kinh doanh anime khá hạn chế. Mặc dù phát sóng nhiều chương trình anime, nhưng họ ít khi đầu tư vào sản xuất, chủ yếu tập trung vào bán quảng cáo và khung giờ phát sóng. Nói cách khác, họ đã bỏ lỡ cơ hội từ sự phát triển của thị trường anime. Ngoại lệ là TV Tokyo, đài đã đầu tư vào các anime thiếu nhi nổi tiếng như Pokémon, Naruto và Yu-Gi-Oh!, đạt được thành công lớn nhờ bán bản quyền ra nước ngoài. Mô hình này đã trở thành hình mẫu cho các đài truyền hình khác, khi họ coi anime là chìa khóa để tăng doanh thu ngoài quảng cáo.
Các đài truyền hình có lợi thế trong việc quảng bá anime nhờ tầm ảnh hưởng của truyền hình và kinh nghiệm lâu năm trong kinh doanh quốc tế thông qua bán chương trình.
Ngoài ra, các nền tảng phát trực tuyến trong nước như U-NEXT, Hulu và AbemaTV (được đầu tư bởi TBS, Nippon TV và TV Asahi) cũng có ảnh hưởng lớn. TVer, nền tảng xem phim miễn phí có quảng cáo đang phát triển nhanh chóng, cũng là công ty được thành lập bởi liên minh các đài truyền hình tư nhân. Sự tham gia của các đài truyền hình, với kinh nghiệm sản xuất chương trình và mối quan hệ với các nhà sản xuất, vào thị trường anime từ năm 2025 trở đi là một yếu tố đáng chú ý.
Hai công ty khác sở hữu nền tảng phát trực tuyến và đang tích cực đầu tư vào anime là DMM và CyberAgent. Cả hai đều công khai bày tỏ tham vọng mở rộng mảng kinh doanh anime trong những năm gần đây. Cả DMM và CyberAgent đều có thế mạnh về công nghệ thông tin (IT). Hoạt động của người hâm mộ anime, từ xem phim, cập nhật thông tin đến giao tiếp, hiện nay chủ yếu diễn ra trên internet.
Nếu xu hướng này tiếp tục, DMM và CyberAgent, với kiến thức chuyên môn về IT và hiểu biết sâu sắc về hành vi người dùng, sẽ có lợi thế lớn. Quan trọng hơn, họ có nguồn lực tài chính dồi dào để đầu tư vào các dự án lớn. CyberAgent đã chi 16,9 tỷ yên để mua lại công ty game Nitroplus vào tháng 7 năm ngoái. Nitroplus là công ty tham gia sản xuất nhiều anime nổi tiếng như Touken Ranbu, Puella Magi Madoka Magica và Fate/Zero.
CyberAgent không chỉ đầu tư vào ủy ban sản xuất mà còn phát triển các dự án gốc, quản lý bản quyền và hướng đến thị trường quốc tế. Họ cũng có thế mạnh về truyền thông đa phương tiện, bao gồm cả game, và đang tích cực mua lại IP để mở rộng mảng kinh doanh anime. Đặc biệt đáng chú ý là việc DMM và CyberAgent mở rộng sang lĩnh vực sản xuất anime.
DMM thành lập CUE vào năm 2023, và CyberAgent thành lập CA SOA vào tháng 1 năm nay. Việc thành lập studio anime không chỉ đòi hỏi nguồn lực tài chính mà còn cần đội ngũ sản xuất và các dự án chất lượng. Trong bối cảnh ngành công nghiệp anime đang thiếu hụt nhân sự trầm trọng, việc các công ty ngoài ngành tham gia là một thách thức lớn.
Để giải quyết vấn đề này, DMM đã mời một nhà sản xuất kỳ cựu từ studio lâu đời Production I.G về làm giám đốc CUE. CyberAgent cũng đã mời một nhà sản xuất giàu kinh nghiệm từ Bandai Namco Filmworks về lãnh đạo CA SOA. Với việc nhanh chóng xây dựng hệ thống sản xuất anime hoàn chỉnh, DMM và CyberAgent dự kiến sẽ ngày càng có ảnh hưởng lớn trong ngành.
