Tuan Anh Vo
Intern Writer
Mới đây, hãng thông tấn Bloomberg của Hoa Kỳ đã công bố bảng xếp hạng "20 gia tộc giàu nhất châu Á" năm 2025. Gia đình Ambani đến từ Ấn Độ đứng đầu danh sách với tài sản khoảng 90,5 tỷ đô la Mỹ (Hai triệu hai trăm sáu mươi hai nghìn năm trăm tỷ đồng).
Đằng sau gia đình Ambani là Tập đoàn Reliance Industries của Ấn Độ. Trong những năm đầu, tập đoàn này bắt đầu hoạt động như một nhà kinh doanh hàng dệt may và sau đó tập trung vào kinh doanh hóa dầu. Sau khi người đứng đầu cũ Dhirubhai Ambani qua đời, con trai cả của ông là Mukesh đã tiếp quản và mở rộng hoạt động kinh doanh của tập đoàn sang nhiều lĩnh vực bao gồm tài chính, bán lẻ, công nghệ và năng lượng tái tạo.
Vào đầu những năm 1950, Dilrubai tình cờ biết được rằng hàm lượng bạc trong tiền xu Yemen vượt quá giá trị tiền tệ của chúng, vì vậy ông đã mua một số lượng lớn tiền xu Yemen, nấu chảy chúng thành những thỏi bạc, sau đó bán lại cho các thương nhân vàng và bạc ở London. Ba tháng sau, Dilrubai trở thành mục tiêu của Bộ Tài chính Yemen. Nhưng vào thời điểm này, ông đã tích lũy được một khối tài sản đáng kể.
Năm 1958, Dhirubhai trở về Ấn Độ và thành lập một công ty thương mại, chuyên nhập khẩu và xuất khẩu gia vị và hàng dệt may. Sau khi Ấn Độ và Pakistan bị chia cắt , nền kinh tế Ấn Độ phải chịu một đòn giáng mạnh, ngành dệt may trì trệ và thị trường thiếu vải. Dhirubhai một lần nữa nắm bắt cơ hội và nhập khẩu sợi polyester từ nước ngoài và bán tại thị trường Mumbai với giá cao gấp ba lần. Trong quá trình này, Dhirubhai đã quan sát sâu sắc nhu cầu ngày càng tăng về hàng dệt may tổng hợp chất lượng cao ở Ấn Độ. Ông quyết định tạo ra thương hiệu dệt may của riêng mình và mở một nhà máy dệt, từ đó Reliance Industries ra đời.
Sau khi trở nên giàu có, Dhirubhai vẫn duy trì mối quan hệ thân thiết với Thủ tướng Ấn Độ lúc bấy giờ là Indira. Vào cuối những năm 1970, Indira thua cuộc tổng tuyển cử, nhưng Dhirubhai vẫn trung thành với bà và tiếp tục cung cấp tiền cho bà. Năm 1980, Indira trở lại nắm quyền và tài sản của Dhirubhai cũng tăng theo.
Sau khi tốt nghiệp Đại học Mumbai, Mukesh đã sang Mỹ theo học chương trình thạc sĩ tại Đại học Stanford. Tuy nhiên, để hỗ trợ cha xây dựng nhà máy sản xuất sợi polyester, anh đã quyết định bỏ học giữa chừng và trở về Ấn Độ. Không lâu sau đó, Anil cũng tốt nghiệp thạc sĩ tại Đại học Pennsylvania (Mỹ) và quay về quê hương để gia nhập công ty gia đình.
Năm 2002, Dhirubhai bị đột quỵ lần thứ hai và qua đời đột ngột khi chưa kịp để lại di chúc. Ông ra đi để lại một đế chế kinh doanh khổng lồ. Theo truyền thống Ấn Độ "con cả thừa kế gia sản", Mukesh đảm nhiệm vai trò đứng đầu Reliance Industries, trong khi Anil đóng vai trò hỗ trợ. Tuy vậy, hai anh em lại có tính cách hoàn toàn trái ngược: anh cả trầm ổn, em trai lại thiên về mạo hiểm, khiến bất đồng ngày càng gia tăng.
Không lâu sau cái chết của cha, hai người đã lao vào một cuộc chiến giành quyền lực gay gắt. “Sự việc này từng làm chấn động cả Ấn Độ. Thậm chí Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính lúc bấy giờ cũng phải đứng ra hòa giải nhưng vẫn không thể xoa dịu căng thẳng,” theo lời kể của chuyên gia Qian Feng.
Với sự thuyết phục của mẹ, hai anh em Mukesh và Anil đã đạt được thỏa thuận phân chia tài sản vào năm 2005: mỗi người con trai nhận 30% tổng tài sản, bà Kokilaben nhận 30%, và 10% còn lại được chia đều cho các con gái của Dhirubhai. Theo đó, Mukesh tiếp tục điều hành các mảng truyền thống như dầu khí, hóa chất... trong khi Anil nắm giữ các ngành mới nổi như điện lực, viễn thông và tài chính. Hai bên cam kết không can thiệp vào công việc của nhau.
Ngược lại, Anil ban đầu cũng rất khí thế: mua lại công ty giải trí, đầu tư vào bất động sản, thậm chí có thời điểm vượt mặt anh trai để trở thành người giàu nhất Ấn Độ. Nhưng do chiến lược đầu tư quá mạo hiểm, anh đã không thể chống đỡ trước khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Sau đó, Anil liên tục phải vay nợ, và tài sản sụt giảm nghiêm trọng.
Năm 2019, Anil đứng trước nguy cơ phải vào tù vì không trả nổi khoản nợ 5,5 tỷ rupee (Mười sáu nghìn năm trăm tỷ đồng Việt Nam). Lúc đó, chính người anh trai Mukesh đã ra tay giúp đỡ, thanh toán toàn bộ khoản nợ cho em. Kể từ đó, Anil dần rút lui khỏi thương trường.
Hàng loạt trang tin suốt nhiều tháng liên tục đưa tin về “đám cưới xa hoa của gia tộc tỷ phú Ấn Độ”. Theo ông Qian Feng, đằng sau sự phô trương này là nước cờ chiến lược của Mukesh nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng của Reliance trên trường quốc tế. “Thông qua lễ cưới, gia tộc Ambani đã thắt chặt thêm quan hệ với nhiều giới khác nhau, đồng thời quảng bá mạnh mẽ tên tuổi Reliance Industries.” Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng tham dự hôn lễ. Ông mặc trang phục truyền thống, đích thân phát biểu chúc phúc cho đôi trẻ sau khi họ tuyên thệ.
Đằng sau gia đình Ambani là Tập đoàn Reliance Industries của Ấn Độ. Trong những năm đầu, tập đoàn này bắt đầu hoạt động như một nhà kinh doanh hàng dệt may và sau đó tập trung vào kinh doanh hóa dầu. Sau khi người đứng đầu cũ Dhirubhai Ambani qua đời, con trai cả của ông là Mukesh đã tiếp quản và mở rộng hoạt động kinh doanh của tập đoàn sang nhiều lĩnh vực bao gồm tài chính, bán lẻ, công nghệ và năng lượng tái tạo.
Đến khách sạn 5 sao "nghe lén" bí mật kinh doanh
Vào những năm 1930, Dhirubhai sinh ra tại một ngôi làng nhỏ ở Gujarat, Ấn Độ. Cha ông là giáo viên nông thôn và mẹ ông là nội trợ. Để giảm bớt gánh nặng cho gia đình, Dilrubai một mình đến Aden, Yemen để kiếm sống khi mới 16 tuổi. Người ta đồn rằng ông thường chi rất nhiều tiền để đi uống trà chiều ở các khách sạn năm sao nhằm mục đích nghe lén "bí mật kinh doanh" của những người thành đạt.Vào đầu những năm 1950, Dilrubai tình cờ biết được rằng hàm lượng bạc trong tiền xu Yemen vượt quá giá trị tiền tệ của chúng, vì vậy ông đã mua một số lượng lớn tiền xu Yemen, nấu chảy chúng thành những thỏi bạc, sau đó bán lại cho các thương nhân vàng và bạc ở London. Ba tháng sau, Dilrubai trở thành mục tiêu của Bộ Tài chính Yemen. Nhưng vào thời điểm này, ông đã tích lũy được một khối tài sản đáng kể.
Năm 1958, Dhirubhai trở về Ấn Độ và thành lập một công ty thương mại, chuyên nhập khẩu và xuất khẩu gia vị và hàng dệt may. Sau khi Ấn Độ và Pakistan bị chia cắt , nền kinh tế Ấn Độ phải chịu một đòn giáng mạnh, ngành dệt may trì trệ và thị trường thiếu vải. Dhirubhai một lần nữa nắm bắt cơ hội và nhập khẩu sợi polyester từ nước ngoài và bán tại thị trường Mumbai với giá cao gấp ba lần. Trong quá trình này, Dhirubhai đã quan sát sâu sắc nhu cầu ngày càng tăng về hàng dệt may tổng hợp chất lượng cao ở Ấn Độ. Ông quyết định tạo ra thương hiệu dệt may của riêng mình và mở một nhà máy dệt, từ đó Reliance Industries ra đời.
Sau khi trở nên giàu có, Dhirubhai vẫn duy trì mối quan hệ thân thiết với Thủ tướng Ấn Độ lúc bấy giờ là Indira. Vào cuối những năm 1970, Indira thua cuộc tổng tuyển cử, nhưng Dhirubhai vẫn trung thành với bà và tiếp tục cung cấp tiền cho bà. Năm 1980, Indira trở lại nắm quyền và tài sản của Dhirubhai cũng tăng theo.
Mối bất hoà giữa hai người con trai của vị tỷ phú
Dhirubhai có hai người con trai: con cả là Mukesh, và con trai út là Anil.Sau khi tốt nghiệp Đại học Mumbai, Mukesh đã sang Mỹ theo học chương trình thạc sĩ tại Đại học Stanford. Tuy nhiên, để hỗ trợ cha xây dựng nhà máy sản xuất sợi polyester, anh đã quyết định bỏ học giữa chừng và trở về Ấn Độ. Không lâu sau đó, Anil cũng tốt nghiệp thạc sĩ tại Đại học Pennsylvania (Mỹ) và quay về quê hương để gia nhập công ty gia đình.
Năm 2002, Dhirubhai bị đột quỵ lần thứ hai và qua đời đột ngột khi chưa kịp để lại di chúc. Ông ra đi để lại một đế chế kinh doanh khổng lồ. Theo truyền thống Ấn Độ "con cả thừa kế gia sản", Mukesh đảm nhiệm vai trò đứng đầu Reliance Industries, trong khi Anil đóng vai trò hỗ trợ. Tuy vậy, hai anh em lại có tính cách hoàn toàn trái ngược: anh cả trầm ổn, em trai lại thiên về mạo hiểm, khiến bất đồng ngày càng gia tăng.
Không lâu sau cái chết của cha, hai người đã lao vào một cuộc chiến giành quyền lực gay gắt. “Sự việc này từng làm chấn động cả Ấn Độ. Thậm chí Thủ tướng và Bộ trưởng Tài chính lúc bấy giờ cũng phải đứng ra hòa giải nhưng vẫn không thể xoa dịu căng thẳng,” theo lời kể của chuyên gia Qian Feng.
Với sự thuyết phục của mẹ, hai anh em Mukesh và Anil đã đạt được thỏa thuận phân chia tài sản vào năm 2005: mỗi người con trai nhận 30% tổng tài sản, bà Kokilaben nhận 30%, và 10% còn lại được chia đều cho các con gái của Dhirubhai. Theo đó, Mukesh tiếp tục điều hành các mảng truyền thống như dầu khí, hóa chất... trong khi Anil nắm giữ các ngành mới nổi như điện lực, viễn thông và tài chính. Hai bên cam kết không can thiệp vào công việc của nhau.
Số phận trái ngược của hai anh em
Sau khi phân chia, Mukesh tận dụng tốt mạng lưới quan hệ chính trị từ thời cha để phát triển ổn định các ngành truyền thống. Sau này, với sự đồng ý của em trai, Mukesh sáng lập công ty viễn thông JIO và nhanh chóng đưa nó trở thành một trong những doanh nghiệp hàng đầu tại Ấn Độ.Ngược lại, Anil ban đầu cũng rất khí thế: mua lại công ty giải trí, đầu tư vào bất động sản, thậm chí có thời điểm vượt mặt anh trai để trở thành người giàu nhất Ấn Độ. Nhưng do chiến lược đầu tư quá mạo hiểm, anh đã không thể chống đỡ trước khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Sau đó, Anil liên tục phải vay nợ, và tài sản sụt giảm nghiêm trọng.
Năm 2019, Anil đứng trước nguy cơ phải vào tù vì không trả nổi khoản nợ 5,5 tỷ rupee (Mười sáu nghìn năm trăm tỷ đồng Việt Nam). Lúc đó, chính người anh trai Mukesh đã ra tay giúp đỡ, thanh toán toàn bộ khoản nợ cho em. Kể từ đó, Anil dần rút lui khỏi thương trường.
Mối lương duyên giữa hai đẳng cấp tại Ấn Độ
Mukesh xuất thân từ tầng lớp thấp trong hệ thống đẳng cấp của Ấn Độ, trong khi vợ ông – Nita – lại đến từ tầng lớp cao nhất: giai cấp Bà-la-môn. Có tin đồn rằng Nita được Dhirubhai (cha của Mukesh) lựa chọn kỹ lưỡng để cưới cho con trai cả với mục tiêu giúp gia tộc thoát khỏi sự ràng buộc của xuất thân đẳng cấp thấp. Quả thật, Nita được chọn một cách kỹ lưỡng – nhưng không chỉ vì lý lịch. “Nita rất giỏi trong việc điều hành,” ông Qian Feng nói. “Cô thường xuyên tổ chức các buổi tiệc từ thiện, đồng thời sáng lập Quỹ Reliance Foundation, góp phần xây dựng hình ảnh tích cực cho Reliance Industries.
Sẵn sàng cho thế hệ kế thừa
Hiện tại, Mukesh đã gần 70 tuổi. Để tránh bi kịch tranh chấp gia tộc như thế hệ trước, ông đã sớm chuẩn bị cho việc chuyển giao quyền lực cho thế hệ thứ ba. Năm 2023, Mukesh đưa cả ba người con của mình vào ban giám đốc của công ty. Trong đại hội cổ đông năm đó, ông tuyên bố sẽ tiếp tục giữ chức Chủ tịch trong 5 năm tới và trực tiếp hướng dẫn công việc cho các con.- Con trai cả Akash hiện đang điều hành mảng viễn thông của tập đoàn.
- Con gái Isha đứng đầu mảng bán lẻ.
- Con trai út Anant phụ trách mảng năng lượng tái tạo.
Đám cưới thế kỷ – bước tiến ngoại giao của gia tộc
Năm ngoái, Anant tổ chức một “đám cưới thế kỷ” với cô dâu Radhika – đây cũng là lần đầu thế hệ thứ ba của nhà Ambani chính thức ra mắt công chúng. Gia đình đã mời rất nhiều nhân vật nổi tiếng toàn cầu đến dự lễ cưới.Hàng loạt trang tin suốt nhiều tháng liên tục đưa tin về “đám cưới xa hoa của gia tộc tỷ phú Ấn Độ”. Theo ông Qian Feng, đằng sau sự phô trương này là nước cờ chiến lược của Mukesh nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng của Reliance trên trường quốc tế. “Thông qua lễ cưới, gia tộc Ambani đã thắt chặt thêm quan hệ với nhiều giới khác nhau, đồng thời quảng bá mạnh mẽ tên tuổi Reliance Industries.” Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng tham dự hôn lễ. Ông mặc trang phục truyền thống, đích thân phát biểu chúc phúc cho đôi trẻ sau khi họ tuyên thệ.
Tăng cường "đầu tư chính trị"
Tháng 1 năm nay, vợ chồng Mukesh lại sang Mỹ tham dự lễ nhậm chức của Donald Trump. Trong một buổi tiệc riêng, hai người đã chúc mừng Trump và bày tỏ kỳ vọng vào việc làm sâu sắc hơn quan hệ giữa Ấn Độ và Hoa Kỳ. Sau đó không lâu, Mukesh cùng cả gia đình tham gia lễ hội truyền thống Kumbh Mela tại sông Sangam, một hoạt động mang tính tâm linh lớn nhất Ấn Độ. Với sự hỗ trợ của nhiều vệ sĩ, Anant nặng tới 150 kg vẫn cố gắng lội xuống nước. Nhưng chỉ vài ngày sau, anh mắc chứng viêm dạ dày cấp tính do ô nhiễm nguồn nước. Một cư dân mạng Ấn Độ hài hước bình luận: “Anant bị ‘ép buộc hòa nhập với dân thường’, có lẽ cả đời này không muốn tham gia mấy hoạt động kiểu đó nữa. Dù sao thì, gia tộc Ambani vẫn sẽ tiếp tục con đường “đầu tư chính trị” không ngừng nghỉ.Nguồn: Tencent News
