iPhone 17 sắp ra mắt: Apple dùng hàng “Made in India”, 5 nhà máy chạy hết công suất, công nhân lương bèo bọt chạm đáy

[Linh Pham]

Apple vừa đưa ra một quyết định táo bạo: toàn bộ iPhone 17 bán tại thị trường Mỹ sẽ được sản xuất tại Ấn Độ. Theo Canalys, nửa đầu năm 2025, 80% iPhone tại Mỹ nhập khẩu từ Ấn Độ, tương đương 18,6 triệu máy – con số này chỉ là 53% vào cùng kỳ năm trước. Sự thay đổi cho thấy Apple đang đặt cược lớn vào Ấn Độ, coi đây là trọng điểm trong chiến lược tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu.

Vì sao Apple “chọn mặt gửi vàng” cho Ấn Độ?​

Nhiều năm qua, chiến lược “Ấn Độ sản xuất” thường được lý giải là nhằm giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, tránh rủi ro địa chính trị và thuế quan. Tuy nhiên, thực tế còn sâu xa hơn: Ấn Độ đã trưởng thành thành một trung tâm sản xuất smartphone lớn, nơi OPPO, vivo, Xiaomi đã góp công nâng cấp năng lực sản xuất địa phương từ nhiều năm trước.

Một chuyên gia chuỗi cung ứng cho biết: “Để đạt trình độ sản xuất như Trung Quốc, các nhà máy Đông Nam Á phải mất nhiều năm tích lũy. Ấn Độ đang đi đúng lộ trình, nhưng chưa thể bao phủ nhu cầu toàn cầu của Apple”.

Hành trình “Ấn Độ hóa” iPhone​

Apple bắt đầu sản xuất thử nghiệm tại Ấn Độ từ năm 2017 với iPhone SE thông qua đối tác Wistron. Tuy vậy, khi ấy chuỗi cung ứng chưa đủ mạnh, từng xảy ra đình công và xung đột về lương. Sau nhiều năm, Apple xây dựng một kế hoạch dài hơi: bắt đầu từ lắp ráp cơ bản, rồi dần nâng cấp để sản xuất các mẫu flagship.

Đến nay, Apple đã đưa iPhone 17 Pro lên dây chuyền tại nhà máy hiện đại ở Hosur của tập đoàn Tata, song song với các cơ sở khác gồm nhà máy cũ của Wistron tại Karnataka, các nhà máy của Foxconn tại Tamil Nadu và Devanahalli, cùng với cơ sở Pegatron ở Chennai.

Foxconn riêng tại Devanahalli đã đầu tư gần 28 tỷ USD, biến nơi đây thành một trong những nhà máy lớn nhất của hãng. Nhờ đó, Ấn Độ hiện có thể đáp ứng khoảng 20% sản lượng iPhone toàn cầu.

“Bản sao Trung Quốc” và sự nâng cấp công nghệ​

Ấn Độ học hỏi mô hình Trung Quốc với tốc độ nhanh đáng kinh ngạc. Nhờ chính sách khuyến khích sản xuất (PLI), thị trường này trở thành quốc gia sản xuất smartphone lớn thứ hai thế giới. Tata, Foxconn liên tục mở rộng nhà máy, kéo theo sự phát triển của cả hệ sinh thái: linh kiện, cơ khí, đóng gói, kiểm định chất lượng.

Song song đó, Apple và các đối tác triển khai đào tạo quy mô lớn cho công nhân, kỹ sư và nhân viên kiểm soát chất lượng. Hiện, khoảng 150.000 lao động đang tham gia sản xuất iPhone tại Ấn Độ, trong đó 70%–80% là nữ giới. Công nhân lắp ráp nhận lương khoảng 15.000 rupee/tháng (1.250 nhân dân tệ), kèm bữa ăn, bảo hiểm và xe đưa đón.

Cơ hội và thách thức của iPhone “Made in India”​

Từ đầu 2025 đến tháng 4, tỷ lệ iPhone lắp ráp tại Ấn Độ bán sang Mỹ đã tăng từ 53% lên 80%. Tuy nhiên, ngành sản xuất tại đây vẫn đối diện nhiều thách thức. Phần lớn linh kiện cao cấp như chip xử lý, màn hình vẫn phải nhập khẩu từ Đông Á, khiến chi phí sản xuất đội thêm 10–20%.

Các chuyên gia dự đoán, để xây dựng chuỗi cung ứng nội địa đầy đủ, Ấn Độ cần đầu tư 150–200 tỷ USD trong vòng 5–7 năm tới, đặc biệt ở lĩnh vực bán dẫn và chế tạo chính xác.

Ngoài ra, rủi ro thuế quan giữa Mỹ và Ấn Độ vẫn là một “điểm mù”. Mỹ đã nâng thuế nhập khẩu nhiều hàng hóa Ấn Độ từ 25% lên 50%. Dù iPhone chưa bị ảnh hưởng, nhưng Apple buộc phải tính toán kỹ lưỡng khi phân bổ sản lượng toàn cầu để tránh biến động bất ngờ.

Tương lai chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple​

Trong buổi họp tài chính quý III/2025, CEO Tim Cook khẳng định phần lớn iPhone bán tại Mỹ sẽ sản xuất tại Ấn Độ, trong khi Mac, iPad và Apple Watch chuyển dịch sang Việt Nam, còn Trung Quốc vẫn giữ vai trò quan trọng cho các thị trường khác.

Chiến lược này không chỉ giúp Apple đa dạng hóa rủi ro, mà còn tạo ra một “tam giác sản xuất” mới: Ấn Độ – Việt Nam – Trung Quốc. Nhưng thành công đến đâu sẽ phụ thuộc vào việc Ấn Độ có đủ sức nâng cấp chuỗi cung ứng, và Apple có thể duy trì lợi nhuận trong bối cảnh chi phí leo thang hay không.