Trung Đào
Writer
Ngày 24/3/2025, Trung Quốc đang dồn lực phát triển ngành hàng không vũ trụ thương mại để đuổi kịp SpaceX của Elon Musk, tập trung vào tên lửa tái sử dụng và giảm phụ thuộc công nghệ phương Tây. Các doanh nghiệp tư nhân ngày càng đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực này, được chính phủ hỗ trợ hàng tỷ đô la để thúc đẩy đổi mới.
Trung Quốc lên kế hoạch phóng ít nhất 6 tên lửa tái sử dụng trong năm nay, với địa điểm phóng thương mại đầu tiên hoạt động từ tháng 11/2024. Trong số các công ty nổi bật, Landspace dẫn đầu với vụ phóng tên lửa oxy-methane lỏng đầu tiên trên thế giới năm 2023 – công nghệ sau đó được SpaceX áp dụng cho Starship. Công ty này đang nỗ lực hoàn thiện tên lửa tái sử dụng để cạnh tranh quốc tế. Một cái tên khác, DeepBlue Aerospace, do Huo Liang sáng lập sau khi rời Tổng công ty Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC), nhắm đến thử nghiệm tên lửa Nebula-1 cuối 2025 và phóng tàu du hành cận quỹ đạo năm 2027, với vé hơn 100.000 USD/chỗ. Huo tin rằng công nghệ Trung Quốc có thể vượt SpaceX vào 2030. Ngoài ra, Oriental Space, được thành lập bởi Yao Song – người từng bán startup chip giá 250 triệu USD – cũng tham gia cuộc đua, tập trung phát triển tên lửa tái sử dụng.
Chính phủ Trung Quốc, từ trung ương đến địa phương, bơm vốn lớn cho các doanh nghiệp tư nhân, coi đây là động lực giảm phụ thuộc phương Tây và tăng tự chủ công nghệ. Ngành vũ trụ thương mại được ưu tiên trong báo cáo 2024, đánh dấu bước chuyển từ mô hình doanh nghiệp nhà nước sang khu vực tư nhân sáng tạo. Tuy nhiên, SpaceX vẫn dẫn đầu với hơn nửa số vụ phóng quỹ đạo 2024, nhờ Falcon 9 tái sử dụng (tên lửa kỷ lục bay 26 lần) và mạng lưới 7.000 vệ tinh Starlink. Chuyên gia Lincoln Hines từ Viện Công nghệ Georgia cho rằng nếu Trung Quốc chỉ dựa vào doanh nghiệp nhà nước, họ khó bắt kịp Mỹ về đổi mới.
Dù vậy, các công ty tư nhân Trung Quốc đang tạo dấu ấn. Thành công của SpaceX đã thu hút nhà đầu tư và nhân tài cho ngành này ở Trung Quốc, nơi môi trường tài chính vốn thận trọng. Ngành vũ trụ, từng do quân sự và khoa học thống trị, giờ đây mở rộng sang thương mại, với những ứng dụng như liên lạc vệ tinh trên smartphone. Tuy nhiên, thách thức vẫn lớn khi SpaceX không ngừng tiến bộ, còn Trung Quốc cần thời gian để thu hẹp khoảng cách.
Trung Quốc lên kế hoạch phóng ít nhất 6 tên lửa tái sử dụng trong năm nay, với địa điểm phóng thương mại đầu tiên hoạt động từ tháng 11/2024. Trong số các công ty nổi bật, Landspace dẫn đầu với vụ phóng tên lửa oxy-methane lỏng đầu tiên trên thế giới năm 2023 – công nghệ sau đó được SpaceX áp dụng cho Starship. Công ty này đang nỗ lực hoàn thiện tên lửa tái sử dụng để cạnh tranh quốc tế. Một cái tên khác, DeepBlue Aerospace, do Huo Liang sáng lập sau khi rời Tổng công ty Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC), nhắm đến thử nghiệm tên lửa Nebula-1 cuối 2025 và phóng tàu du hành cận quỹ đạo năm 2027, với vé hơn 100.000 USD/chỗ. Huo tin rằng công nghệ Trung Quốc có thể vượt SpaceX vào 2030. Ngoài ra, Oriental Space, được thành lập bởi Yao Song – người từng bán startup chip giá 250 triệu USD – cũng tham gia cuộc đua, tập trung phát triển tên lửa tái sử dụng.
Chính phủ Trung Quốc, từ trung ương đến địa phương, bơm vốn lớn cho các doanh nghiệp tư nhân, coi đây là động lực giảm phụ thuộc phương Tây và tăng tự chủ công nghệ. Ngành vũ trụ thương mại được ưu tiên trong báo cáo 2024, đánh dấu bước chuyển từ mô hình doanh nghiệp nhà nước sang khu vực tư nhân sáng tạo. Tuy nhiên, SpaceX vẫn dẫn đầu với hơn nửa số vụ phóng quỹ đạo 2024, nhờ Falcon 9 tái sử dụng (tên lửa kỷ lục bay 26 lần) và mạng lưới 7.000 vệ tinh Starlink. Chuyên gia Lincoln Hines từ Viện Công nghệ Georgia cho rằng nếu Trung Quốc chỉ dựa vào doanh nghiệp nhà nước, họ khó bắt kịp Mỹ về đổi mới.
Dù vậy, các công ty tư nhân Trung Quốc đang tạo dấu ấn. Thành công của SpaceX đã thu hút nhà đầu tư và nhân tài cho ngành này ở Trung Quốc, nơi môi trường tài chính vốn thận trọng. Ngành vũ trụ, từng do quân sự và khoa học thống trị, giờ đây mở rộng sang thương mại, với những ứng dụng như liên lạc vệ tinh trên smartphone. Tuy nhiên, thách thức vẫn lớn khi SpaceX không ngừng tiến bộ, còn Trung Quốc cần thời gian để thu hẹp khoảng cách.
