Một mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) mới có tên Centaur đã được các nhà khoa học phát triển, có khả năng dự đoán và mô phỏng suy nghĩ cũng như hành vi của con người với độ chính xác cao hơn bất kỳ mô hình nào trước đây. Đột phá này không chỉ mở ra những ứng dụng tiên tiến trong nghiên cứu tâm lý học mà còn đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất của nhận thức.
Theo một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học uy tín Nature vào ngày 2 tháng 7, các nhà khoa học tại Viện Helmholtz về AI ở Đức đã tạo ra một mô hình AI có tên Centaur. Không giống như các mô hình AI thông thường được huấn luyện trên văn bản hoặc hình ảnh, Centaur được huấn luyện trên một bộ dữ liệu có tên là Psych-101.
Bộ dữ liệu này, được cho là bộ dữ liệu về hành vi con người lớn nhất thế giới, chứa kết quả của hơn 10 triệu quyết định được đưa ra bởi 60.000 người thật khi họ tham gia vào 160 thí nghiệm tâm lý khác nhau. "Về cơ bản, chúng tôi cho mô hình xem toàn bộ bản ghi chép của một thí nghiệm tâm lý từ một người tham gia," ông Marcel Binz, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích.
Sau đó, các nhà nghiên cứu sẽ yêu cầu Centaur dự đoán lựa chọn của người tham gia trong một bối cảnh cụ thể. Nếu mô hình dự đoán sai, họ sẽ tinh chỉnh lại nó. Quá trình này được lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi Centaur có thể thường xuyên đưa ra các dự đoán chính xác.
Kết quả cuối cùng cho thấy, Centaur có thể dự đoán và mô phỏng cách con người suy nghĩ và hành động với độ chính xác lên tới 64%. Con số này vượt trội hơn đáng kể so với tất cả các mô hình AI về nhận thức con người trước đây.
Điểm đặc biệt của Centaur là nó không chỉ lặp lại những gì đã học. Mô hình này có khả năng dự đoán lựa chọn của con người ngay cả trong những tình huống mà nó chưa từng gặp phải trong quá trình huấn luyện. Nó cũng có thể thích ứng với các bối cảnh thay đổi và thậm chí dự đoán cả thời gian phản ứng của con người.
Sự ra đời của Centaur mở ra những tiềm năng to lớn. Các nhà nghiên cứu có thể sử dụng nó như một "bệnh nhân ảo" hoặc một "người tham gia thí nghiệm ảo" để kiểm tra các giả thuyết tâm lý, hoặc tìm ra cách thiết kế các thí nghiệm hiệu quả nhất mà không cần đến số lượng lớn người tham gia thật. "Thông tin thu được có thể giúp trả lời nhiều câu hỏi về cách con người xử lý thông tin và ra quyết định khác nhau như thế nào," nhóm nghiên cứu cho biết.
Trong tương lai, nhóm của Binz dự định sẽ tiếp tục cải tiến mô hình bằng cách mở rộng bộ dữ liệu Psych-101, bổ sung thêm các thông tin về nhân khẩu học và tâm lý như tuổi tác, tình trạng kinh tế xã hội và đặc điểm tính cách. Điều này sẽ cho phép Centaur có thể đưa ra những dự đoán dựa trên đặc điểm của từng cá nhân cụ thể.
Tuy nhiên, một câu hỏi lớn vẫn còn bỏ ngỏ: Liệu Centaur chỉ đang dự đoán một cách chính xác các suy nghĩ của con người, hay nó đã thực sự tái tạo lại được những quá trình nhận thức phức tạp ẩn sau những suy nghĩ đó? Việc tìm ra câu trả lời không chỉ có ý nghĩa về mặt công nghệ, mà còn giúp chúng ta hiểu sâu hơn về chính bộ não của mình.
Centaur và bộ dữ liệu hành vi khổng lồ
Theo một nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học uy tín Nature vào ngày 2 tháng 7, các nhà khoa học tại Viện Helmholtz về AI ở Đức đã tạo ra một mô hình AI có tên Centaur. Không giống như các mô hình AI thông thường được huấn luyện trên văn bản hoặc hình ảnh, Centaur được huấn luyện trên một bộ dữ liệu có tên là Psych-101.
Bộ dữ liệu này, được cho là bộ dữ liệu về hành vi con người lớn nhất thế giới, chứa kết quả của hơn 10 triệu quyết định được đưa ra bởi 60.000 người thật khi họ tham gia vào 160 thí nghiệm tâm lý khác nhau. "Về cơ bản, chúng tôi cho mô hình xem toàn bộ bản ghi chép của một thí nghiệm tâm lý từ một người tham gia," ông Marcel Binz, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích.
Sau đó, các nhà nghiên cứu sẽ yêu cầu Centaur dự đoán lựa chọn của người tham gia trong một bối cảnh cụ thể. Nếu mô hình dự đoán sai, họ sẽ tinh chỉnh lại nó. Quá trình này được lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi Centaur có thể thường xuyên đưa ra các dự đoán chính xác.
Độ chính xác đáng kinh ngạc và khả năng suy luận
Kết quả cuối cùng cho thấy, Centaur có thể dự đoán và mô phỏng cách con người suy nghĩ và hành động với độ chính xác lên tới 64%. Con số này vượt trội hơn đáng kể so với tất cả các mô hình AI về nhận thức con người trước đây.
Điểm đặc biệt của Centaur là nó không chỉ lặp lại những gì đã học. Mô hình này có khả năng dự đoán lựa chọn của con người ngay cả trong những tình huống mà nó chưa từng gặp phải trong quá trình huấn luyện. Nó cũng có thể thích ứng với các bối cảnh thay đổi và thậm chí dự đoán cả thời gian phản ứng của con người.
Tương lai của nghiên cứu tâm lý và những câu hỏi bỏ ngỏ
Sự ra đời của Centaur mở ra những tiềm năng to lớn. Các nhà nghiên cứu có thể sử dụng nó như một "bệnh nhân ảo" hoặc một "người tham gia thí nghiệm ảo" để kiểm tra các giả thuyết tâm lý, hoặc tìm ra cách thiết kế các thí nghiệm hiệu quả nhất mà không cần đến số lượng lớn người tham gia thật. "Thông tin thu được có thể giúp trả lời nhiều câu hỏi về cách con người xử lý thông tin và ra quyết định khác nhau như thế nào," nhóm nghiên cứu cho biết.
Trong tương lai, nhóm của Binz dự định sẽ tiếp tục cải tiến mô hình bằng cách mở rộng bộ dữ liệu Psych-101, bổ sung thêm các thông tin về nhân khẩu học và tâm lý như tuổi tác, tình trạng kinh tế xã hội và đặc điểm tính cách. Điều này sẽ cho phép Centaur có thể đưa ra những dự đoán dựa trên đặc điểm của từng cá nhân cụ thể.
Tuy nhiên, một câu hỏi lớn vẫn còn bỏ ngỏ: Liệu Centaur chỉ đang dự đoán một cách chính xác các suy nghĩ của con người, hay nó đã thực sự tái tạo lại được những quá trình nhận thức phức tạp ẩn sau những suy nghĩ đó? Việc tìm ra câu trả lời không chỉ có ý nghĩa về mặt công nghệ, mà còn giúp chúng ta hiểu sâu hơn về chính bộ não của mình.
