Hoàng Nam
Writer
Một cuộn giấy cổ từ thành phố Herculaneum của La Mã, từng bị núi lửa Vesuvius thiêu rụi vào năm 79 sau Công nguyên, đã được các nhà khoa học "mở" ra mà không cần chạm vào nhờ công nghệ tiên tiến.
Cuộn giấy này trông giống như một khúc than do bị cháy nặng và quá mong manh để mở bằng tay. Trước đây, những nỗ lực đọc chúng thường dẫn đến việc cuộn giấy vỡ vụn. Nhưng giờ đây, nhờ kết hợp công nghệ chụp X-quang hiện đại với trí tuệ nhân tạo (AI), các nhà nghiên cứu đã có thể nhìn thấy các hàng chữ bên trong mà không làm hỏng cuộn giấy.
Cuộn giấy được đặt trong một hộp bảo vệ đặc biệt và đưa đến Diamond Light Source – một máy gia tốc hạt ở Oxfordshire, Anh. Tại đây, các electron được tăng tốc gần bằng tốc độ ánh sáng để tạo ra tia X cực mạnh, có thể thăm dò bên trong cuộn giấy mà không cần mở nó ra.
Bước tiếp theo là sử dụng công nghệ quét để tạo bản sao 3D của cuộn giấy. Sau đó, các nhà khoa học xác định từng lớp bên trong để "mở" nó ra theo cách kỹ thuật số.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là tìm ra mực viết. Vì cả giấy cói (loại giấy cổ dùng để viết) và mực đều làm từ carbon, chúng gần như không thể phân biệt được. AI đã được huấn luyện để phát hiện những dấu hiệu nhỏ nhất của mực, sau đó tô sáng chúng để làm hiện rõ chữ viết.
Những chữ cái đầu tiên đã xuất hiện, cho thấy cuộn giấy có thể là một tác phẩm triết học. Trước đó, nhóm nghiên cứu từng đọc được 5% nội dung của một cuộn giấy khác, nói về triết lý Epicurean – một trường phái tư tưởng của Hy Lạp cổ đại cho rằng hạnh phúc đến từ những niềm vui giản dị.
Các nhà khoa học tin rằng họ có thể đọc được toàn bộ cuộn giấy này trong tương lai. Điều này mở ra cơ hội tiếp cận hàng trăm cuộn giấy cổ khác còn bị chôn vùi ở Herculaneum, giúp thế giới hiểu thêm về tư tưởng và tri thức thời La Mã cổ đại.
Nicole Gilroy, chuyên gia bảo tồn sách tại Thư viện Bodleian (Đại học Oxford), chia sẻ: "Tôi thấy thật tuyệt vời khi kết nối được với những người đã viết, đã đọc và lưu giữ những cuộn giấy này cách đây 2.000 năm. Điều đó thực sự quý giá."
Nguồn: BBC
Cuộn giấy này trông giống như một khúc than do bị cháy nặng và quá mong manh để mở bằng tay. Trước đây, những nỗ lực đọc chúng thường dẫn đến việc cuộn giấy vỡ vụn. Nhưng giờ đây, nhờ kết hợp công nghệ chụp X-quang hiện đại với trí tuệ nhân tạo (AI), các nhà nghiên cứu đã có thể nhìn thấy các hàng chữ bên trong mà không làm hỏng cuộn giấy.
Cách công nghệ "giải mã" cuộn giấy
Cuộn giấy được đặt trong một hộp bảo vệ đặc biệt và đưa đến Diamond Light Source – một máy gia tốc hạt ở Oxfordshire, Anh. Tại đây, các electron được tăng tốc gần bằng tốc độ ánh sáng để tạo ra tia X cực mạnh, có thể thăm dò bên trong cuộn giấy mà không cần mở nó ra.
Bước tiếp theo là sử dụng công nghệ quét để tạo bản sao 3D của cuộn giấy. Sau đó, các nhà khoa học xác định từng lớp bên trong để "mở" nó ra theo cách kỹ thuật số.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là tìm ra mực viết. Vì cả giấy cói (loại giấy cổ dùng để viết) và mực đều làm từ carbon, chúng gần như không thể phân biệt được. AI đã được huấn luyện để phát hiện những dấu hiệu nhỏ nhất của mực, sau đó tô sáng chúng để làm hiện rõ chữ viết.
Hy vọng giải mã toàn bộ nội dung
Những chữ cái đầu tiên đã xuất hiện, cho thấy cuộn giấy có thể là một tác phẩm triết học. Trước đó, nhóm nghiên cứu từng đọc được 5% nội dung của một cuộn giấy khác, nói về triết lý Epicurean – một trường phái tư tưởng của Hy Lạp cổ đại cho rằng hạnh phúc đến từ những niềm vui giản dị.
Các nhà khoa học tin rằng họ có thể đọc được toàn bộ cuộn giấy này trong tương lai. Điều này mở ra cơ hội tiếp cận hàng trăm cuộn giấy cổ khác còn bị chôn vùi ở Herculaneum, giúp thế giới hiểu thêm về tư tưởng và tri thức thời La Mã cổ đại.
Nicole Gilroy, chuyên gia bảo tồn sách tại Thư viện Bodleian (Đại học Oxford), chia sẻ: "Tôi thấy thật tuyệt vời khi kết nối được với những người đã viết, đã đọc và lưu giữ những cuộn giấy này cách đây 2.000 năm. Điều đó thực sự quý giá."
Nguồn: BBC
