Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Một nghiên cứu mới từ Đại học California Berkeley cho thấy, sứa lược - loài sinh vật săn mồi phổ biến trong lòng đại dương - có thể là một trong những loài động vật đầu tiên xuất hiện trên Trái Đất. Tuy có ngoại hình giống sứa, sứa lược lại là một loài hoàn toàn khác. Chúng di chuyển trong nước nhờ các lông mao rung động chứ không phải xúc tu như loài sứa. Hiện nay, sứa lược vẫn là một phần quan trọng trong hệ sinh thái biển và được tìm thấy ở hầu hết các vùng biển trên thế giới.
"Tổ tiên chung của tất cả các loài động vật ngày nay có lẽ đã sống cách đây 600-700 triệu năm. Rất khó để biết chính xác hình dạng của chúng vì chúng là động vật thân mềm, không để lại bất kỳ dấu vết hóa thạch trực tiếp nào. Tuy nhiên, chúng ta có thể so sánh các loài động vật đang sống để tìm hiểu về tổ tiên của chúng", Giáo sư Daniel Rokhsar, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học California Berkeley, cho biết.
Trái Đất hiện là ngôi nhà chung của vô số loài động vật với hình dạng và kích thước đa dạng, từ loài nhỏ bé như gấu nước đến cá voi xanh khổng lồ dài 25 mét. Sự xuất hiện và tiến hóa của các loài động vật là một quá trình kéo dài hàng triệu năm. Xác định loài động vật nào xuất hiện đầu tiên trên Trái Đất từ lâu đã là một chủ đề gây tranh cãi trong giới khoa học.
Hàng loạt nghiên cứu dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, từ sự tiến hóa của nhiễm sắc thể theo thời gian đến các hóa thạch cổ đại, đã chỉ ra hai ứng cử viên sáng giá nhất là bọt biển và sứa lược. Trước đây, nhiều nhà khoa học cho rằng bọt biển với những đặc điểm nguyên thủy đã xuất hiện trước sứa lược. Tuy nhiên, nghiên cứu mới của Đại học California Berkeley lại đưa ra kết luận ngược lại. Dù có mặt từ rất sớm, bọt biển có thể vẫn xuất hiện sau sứa lược.
Để đi đến kết luận này, các nhà khoa học đã phân tích cấu trúc gen trong nhiễm sắc thể của các loài. Nhiễm sắc thể của sứa lược rất khác so với bọt biển, sứa và các loài không xương sống khác, cho thấy chúng có thể đã xuất hiện sớm hơn hoặc muộn hơn rất nhiều so với các loài còn lại.
Nhóm nghiên cứu đã so sánh nhiễm sắc thể của sứa lược với các sinh vật không phải động vật và nhận thấy chúng có chung một số kết hợp vật liệu di truyền, trong khi nhiễm sắc thể của bọt biển và các loài động vật khác được sắp xếp theo cách hoàn toàn khác.
Hóa thạch là một trong những bằng chứng quan trọng giúp giới khoa học tìm hiểu về các loài động vật cổ đại. Hóa thạch động vật cổ xưa nhất được tìm thấy có niên đại từ kỷ Ediacara (cách đây khoảng 635 - 541 triệu năm). Khác với bộ xương cứng được tìm thấy trong nhiều hóa thạch kỷ Cambri, động vật kỷ Ediacara chủ yếu có cơ thể mềm mại như sứa, thủy tức, giun biển và bọt biển. Do dễ bị phân hủy, mô mềm rất khó được bảo quản, khiến hóa thạch động vật kỷ Ediacara trở nên cực kỳ hiếm hoi và khó phân tích.
Năm 2021, Elizabeth Turner, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Laurentian ở Ontario, đã công bố trên tạp chí Nature về phát hiện một mẫu hóa thạch bọt biển 890 triệu năm tuổi, được cho là động vật cổ xưa nhất từng được biết đến. Tuy nhiên, giả thuyết này vẫn gây ra nhiều tranh cãi.
Bên cạnh phương pháp xác định niên đại dựa trên hóa thạch, một phương pháp khác sử dụng "đồng hồ phân tử" cũng ngày càng phổ biến. Phương pháp này dựa trên giả định rằng gen đột biến với tốc độ ổn định theo thời gian. Bằng cách phân tích hệ gen của các loài động vật hiện đại, các nhà khoa học có thể ước tính thời điểm chúng xuất hiện lần đầu. Một nghiên cứu năm 2023 sử dụng dữ liệu nhiễm sắc thể từ sứa cho thấy chúng có thể là động vật xuất hiện sớm nhất, cách đây khoảng 600 - 700 triệu năm.
Tuy nhiên, Nick Butterfield, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Cambridge, bày tỏ sự nghi ngờ đối với cả hai giả thuyết trên. Ông cho rằng nếu động vật đã tồn tại cách đây 890 triệu năm, chúng ta sẽ tìm thấy dấu vết của quá trình sinh khoáng hóa - khi các phân tử hữu cơ của động vật khiến khoáng chất xung quanh kết tinh. Tuy nhiên, bằng chứng về sinh khoáng hóa cổ xưa nhất hiện nay chỉ có niên đại khoảng 750 triệu năm.
Mặc dù kết luận cuối cùng vẫn chưa ngã ngũ, nhưng nghiên cứu mới của Đại học California Berkeley đã cung cấp thêm bằng chứng ủng hộ cho giả thuyết sứa lược là loài động vật đầu tiên trên Trái Đất. Các nghiên cứu tiếp theo với công nghệ tiên tiến hơn sẽ giúp giới khoa học hé lộ thêm nhiều bí ẩn về sự sống thuở sơ khai trên hành tinh của chúng ta.
"Tổ tiên chung của tất cả các loài động vật ngày nay có lẽ đã sống cách đây 600-700 triệu năm. Rất khó để biết chính xác hình dạng của chúng vì chúng là động vật thân mềm, không để lại bất kỳ dấu vết hóa thạch trực tiếp nào. Tuy nhiên, chúng ta có thể so sánh các loài động vật đang sống để tìm hiểu về tổ tiên của chúng", Giáo sư Daniel Rokhsar, đồng tác giả nghiên cứu tại Đại học California Berkeley, cho biết.
Trái Đất hiện là ngôi nhà chung của vô số loài động vật với hình dạng và kích thước đa dạng, từ loài nhỏ bé như gấu nước đến cá voi xanh khổng lồ dài 25 mét. Sự xuất hiện và tiến hóa của các loài động vật là một quá trình kéo dài hàng triệu năm. Xác định loài động vật nào xuất hiện đầu tiên trên Trái Đất từ lâu đã là một chủ đề gây tranh cãi trong giới khoa học.
Hàng loạt nghiên cứu dựa trên nhiều yếu tố khác nhau, từ sự tiến hóa của nhiễm sắc thể theo thời gian đến các hóa thạch cổ đại, đã chỉ ra hai ứng cử viên sáng giá nhất là bọt biển và sứa lược. Trước đây, nhiều nhà khoa học cho rằng bọt biển với những đặc điểm nguyên thủy đã xuất hiện trước sứa lược. Tuy nhiên, nghiên cứu mới của Đại học California Berkeley lại đưa ra kết luận ngược lại. Dù có mặt từ rất sớm, bọt biển có thể vẫn xuất hiện sau sứa lược.
Để đi đến kết luận này, các nhà khoa học đã phân tích cấu trúc gen trong nhiễm sắc thể của các loài. Nhiễm sắc thể của sứa lược rất khác so với bọt biển, sứa và các loài không xương sống khác, cho thấy chúng có thể đã xuất hiện sớm hơn hoặc muộn hơn rất nhiều so với các loài còn lại.
Nhóm nghiên cứu đã so sánh nhiễm sắc thể của sứa lược với các sinh vật không phải động vật và nhận thấy chúng có chung một số kết hợp vật liệu di truyền, trong khi nhiễm sắc thể của bọt biển và các loài động vật khác được sắp xếp theo cách hoàn toàn khác.
Hóa thạch là một trong những bằng chứng quan trọng giúp giới khoa học tìm hiểu về các loài động vật cổ đại. Hóa thạch động vật cổ xưa nhất được tìm thấy có niên đại từ kỷ Ediacara (cách đây khoảng 635 - 541 triệu năm). Khác với bộ xương cứng được tìm thấy trong nhiều hóa thạch kỷ Cambri, động vật kỷ Ediacara chủ yếu có cơ thể mềm mại như sứa, thủy tức, giun biển và bọt biển. Do dễ bị phân hủy, mô mềm rất khó được bảo quản, khiến hóa thạch động vật kỷ Ediacara trở nên cực kỳ hiếm hoi và khó phân tích.
Năm 2021, Elizabeth Turner, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Laurentian ở Ontario, đã công bố trên tạp chí Nature về phát hiện một mẫu hóa thạch bọt biển 890 triệu năm tuổi, được cho là động vật cổ xưa nhất từng được biết đến. Tuy nhiên, giả thuyết này vẫn gây ra nhiều tranh cãi.
Bên cạnh phương pháp xác định niên đại dựa trên hóa thạch, một phương pháp khác sử dụng "đồng hồ phân tử" cũng ngày càng phổ biến. Phương pháp này dựa trên giả định rằng gen đột biến với tốc độ ổn định theo thời gian. Bằng cách phân tích hệ gen của các loài động vật hiện đại, các nhà khoa học có thể ước tính thời điểm chúng xuất hiện lần đầu. Một nghiên cứu năm 2023 sử dụng dữ liệu nhiễm sắc thể từ sứa cho thấy chúng có thể là động vật xuất hiện sớm nhất, cách đây khoảng 600 - 700 triệu năm.
Tuy nhiên, Nick Butterfield, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Cambridge, bày tỏ sự nghi ngờ đối với cả hai giả thuyết trên. Ông cho rằng nếu động vật đã tồn tại cách đây 890 triệu năm, chúng ta sẽ tìm thấy dấu vết của quá trình sinh khoáng hóa - khi các phân tử hữu cơ của động vật khiến khoáng chất xung quanh kết tinh. Tuy nhiên, bằng chứng về sinh khoáng hóa cổ xưa nhất hiện nay chỉ có niên đại khoảng 750 triệu năm.
Mặc dù kết luận cuối cùng vẫn chưa ngã ngũ, nhưng nghiên cứu mới của Đại học California Berkeley đã cung cấp thêm bằng chứng ủng hộ cho giả thuyết sứa lược là loài động vật đầu tiên trên Trái Đất. Các nghiên cứu tiếp theo với công nghệ tiên tiến hơn sẽ giúp giới khoa học hé lộ thêm nhiều bí ẩn về sự sống thuở sơ khai trên hành tinh của chúng ta.
