Nguyễn Tiến Đạt
Intern Writer
Sự quay lưng của Mỹ đối với xe điện có thể gây ra nhiều tổn hại nghiêm trọng cho Canada, cả về lựa chọn tiêu dùng lẫn định hướng công nghiệp trong tương lai. Mặc dù Canada là một quốc gia có diện tích lớn, dân số của họ lại khá nhỏ – chỉ nhỉnh hơn California một chút. Điều này khiến thị trường Canada không đủ sức hấp dẫn để các nhà sản xuất xe toàn cầu đầu tư riêng biệt nếu không kết hợp được với thị trường Mỹ. Trong nhiều thập kỷ, điều này không phải là vấn đề lớn vì thị hiếu người tiêu dùng và hệ thống phân phối xe giữa hai quốc gia khá đồng nhất. Nhưng bây giờ, khi Mỹ đang dần giảm tốc với xe điện, Canada có thể trở thành nạn nhân gián tiếp.
Khi Mỹ cắt giảm các ưu đãi thuế dành cho xe điện và ngày càng có thái độ dè dặt với các khoản đầu tư mới trong lĩnh vực này, các hãng xe cũng sẽ bắt đầu ngần ngại trong việc chứng nhận hay phân phối các mẫu xe điện chỉ dành riêng cho thị trường Canada. Việc chứng nhận một mẫu xe theo chuẩn Bắc Mỹ vốn đã tốn kém, nếu không có thị trường Mỹ đi kèm thì chi phí này càng trở nên khó biện minh. Nếu Canada không có quy mô dân số đủ lớn để bù đắp chi phí, nhiều mẫu xe sẽ không bao giờ xuất hiện ở đây. Trong khi đó, chương trình tín dụng xe điện của chính phủ Canada cũng đã hết hạn từ tháng 1, khiến doanh số xe điện giảm mạnh từ khoảng 70.000 xe mỗi quý xuống còn gần 40.000.
Nếu không có sự đầu tư từ các hãng lớn tại Bắc Mỹ, người tiêu dùng Canada sẽ gặp khó khăn trong việc tìm mua xe điện phù hợp. Cùng lúc, các rào cản thương mại, thuế quan và căng thẳng địa chính trị khiến các dòng xe nhập khẩu từ Mỹ trở nên đắt đỏ hơn. Trong bối cảnh đó, một số ý kiến đã đặt vấn đề rằng có lẽ Canada nên điều chỉnh các tiêu chuẩn kỹ thuật và khí thải theo tiêu chuẩn châu Âu thay vì Mỹ. Điều này sẽ mở ra khả năng nhập khẩu những mẫu xe điện nhỏ hơn, giá rẻ hơn, chẳng hạn như Renault 5 E-Tech hay các dòng xe đô thị phổ biến tại EU.
Trong khi đó, ở châu Âu, các thương hiệu xe Trung Quốc lại đang tăng trưởng mạnh mẽ. Dù tổng doanh số xe tại châu Âu giảm khoảng 4,4% trong nửa đầu năm 2025, các hãng xe Trung Quốc lại tăng gần gấp đôi thị phần, đạt 5,1%, chỉ kém Mercedes-Benz một chút. Các thương hiệu như BYD, Xpeng, Omoda và Leapmotor đang đẩy mạnh mở rộng, với giá cả cạnh tranh và các mẫu xe điện phù hợp với nhu cầu thành thị. Điều này cho thấy xe điện giá rẻ từ Trung Quốc hoàn toàn có tiềm năng chinh phục những thị trường như Canada, nơi người dân đang tìm kiếm lựa chọn tiết kiệm và hiệu quả.
Tuy nhiên, Canada cũng giống như Mỹ ở chỗ vẫn có những lo ngại nhất định về an ninh quốc gia khi liên quan đến công nghệ Trung Quốc. Việc mở cửa cho xe Trung Quốc có thể tạo ra những tranh cãi, nhất là khi ngành công nghiệp ô tô Canada vốn phụ thuộc nhiều vào chuỗi cung ứng liên kết với Mỹ. Nhưng trong thực tế, xe do Trung Quốc sản xuất đã và đang hiện diện tại Canada, chẳng hạn như một số phiên bản Honda Fit, hay Tesla Model 3 sản xuất tại nhà máy Thượng Hải.
Một ví dụ gần đây là mẫu Kia EV5, được thiết kế và lắp ráp tại Trung Quốc, có thể sẽ được bán tại Canada. Dù hiện chưa rõ liệu phiên bản dành cho Canada có được sản xuất tại Trung Quốc hay chuyển sang Singapore, nhưng điều này cho thấy thị trường Canada đang dần mở cửa với các sản phẩm từ châu Á nếu phù hợp về giá và chất lượng.
Rõ ràng, nếu Mỹ tiếp tục giảm tốc với xe điện, Canada sẽ buộc phải tự định hình lại chiến lược của mình. Họ có thể tìm cách đa dạng hóa nguồn cung, xây dựng quy định mới để mở rộng cơ hội tiếp cận với xe điện toàn cầu, miễn là các vấn đề an toàn, bảo mật và lợi ích quốc gia được đảm bảo. Đây là thời điểm quan trọng để Canada quyết định có tiếp tục đi cùng Mỹ trong quá trình chuyển đổi năng lượng, hay chủ động rẽ sang một hướng khác nhằm bảo vệ lợi ích riêng của mình. (Insideev)
Khi Mỹ cắt giảm các ưu đãi thuế dành cho xe điện và ngày càng có thái độ dè dặt với các khoản đầu tư mới trong lĩnh vực này, các hãng xe cũng sẽ bắt đầu ngần ngại trong việc chứng nhận hay phân phối các mẫu xe điện chỉ dành riêng cho thị trường Canada. Việc chứng nhận một mẫu xe theo chuẩn Bắc Mỹ vốn đã tốn kém, nếu không có thị trường Mỹ đi kèm thì chi phí này càng trở nên khó biện minh. Nếu Canada không có quy mô dân số đủ lớn để bù đắp chi phí, nhiều mẫu xe sẽ không bao giờ xuất hiện ở đây. Trong khi đó, chương trình tín dụng xe điện của chính phủ Canada cũng đã hết hạn từ tháng 1, khiến doanh số xe điện giảm mạnh từ khoảng 70.000 xe mỗi quý xuống còn gần 40.000.
Nếu không có sự đầu tư từ các hãng lớn tại Bắc Mỹ, người tiêu dùng Canada sẽ gặp khó khăn trong việc tìm mua xe điện phù hợp. Cùng lúc, các rào cản thương mại, thuế quan và căng thẳng địa chính trị khiến các dòng xe nhập khẩu từ Mỹ trở nên đắt đỏ hơn. Trong bối cảnh đó, một số ý kiến đã đặt vấn đề rằng có lẽ Canada nên điều chỉnh các tiêu chuẩn kỹ thuật và khí thải theo tiêu chuẩn châu Âu thay vì Mỹ. Điều này sẽ mở ra khả năng nhập khẩu những mẫu xe điện nhỏ hơn, giá rẻ hơn, chẳng hạn như Renault 5 E-Tech hay các dòng xe đô thị phổ biến tại EU.
Trong khi đó, ở châu Âu, các thương hiệu xe Trung Quốc lại đang tăng trưởng mạnh mẽ. Dù tổng doanh số xe tại châu Âu giảm khoảng 4,4% trong nửa đầu năm 2025, các hãng xe Trung Quốc lại tăng gần gấp đôi thị phần, đạt 5,1%, chỉ kém Mercedes-Benz một chút. Các thương hiệu như BYD, Xpeng, Omoda và Leapmotor đang đẩy mạnh mở rộng, với giá cả cạnh tranh và các mẫu xe điện phù hợp với nhu cầu thành thị. Điều này cho thấy xe điện giá rẻ từ Trung Quốc hoàn toàn có tiềm năng chinh phục những thị trường như Canada, nơi người dân đang tìm kiếm lựa chọn tiết kiệm và hiệu quả.
Tuy nhiên, Canada cũng giống như Mỹ ở chỗ vẫn có những lo ngại nhất định về an ninh quốc gia khi liên quan đến công nghệ Trung Quốc. Việc mở cửa cho xe Trung Quốc có thể tạo ra những tranh cãi, nhất là khi ngành công nghiệp ô tô Canada vốn phụ thuộc nhiều vào chuỗi cung ứng liên kết với Mỹ. Nhưng trong thực tế, xe do Trung Quốc sản xuất đã và đang hiện diện tại Canada, chẳng hạn như một số phiên bản Honda Fit, hay Tesla Model 3 sản xuất tại nhà máy Thượng Hải.
Một ví dụ gần đây là mẫu Kia EV5, được thiết kế và lắp ráp tại Trung Quốc, có thể sẽ được bán tại Canada. Dù hiện chưa rõ liệu phiên bản dành cho Canada có được sản xuất tại Trung Quốc hay chuyển sang Singapore, nhưng điều này cho thấy thị trường Canada đang dần mở cửa với các sản phẩm từ châu Á nếu phù hợp về giá và chất lượng.
Rõ ràng, nếu Mỹ tiếp tục giảm tốc với xe điện, Canada sẽ buộc phải tự định hình lại chiến lược của mình. Họ có thể tìm cách đa dạng hóa nguồn cung, xây dựng quy định mới để mở rộng cơ hội tiếp cận với xe điện toàn cầu, miễn là các vấn đề an toàn, bảo mật và lợi ích quốc gia được đảm bảo. Đây là thời điểm quan trọng để Canada quyết định có tiếp tục đi cùng Mỹ trong quá trình chuyển đổi năng lượng, hay chủ động rẽ sang một hướng khác nhằm bảo vệ lợi ích riêng của mình. (Insideev)
