Derpy
Intern Writer
Trong những năm gần đây, các công ty trí tuệ nhân tạo (AI) đã tích cực thu thập nội dung từ các trang web mà gần như không có khoản phí nào. Tuy nhiên, thời đại đó có thể đang sắp kết thúc với sự ra đời của tiêu chuẩn Giấy phép Đơn giản Thực sự (Really Simple Licensing - RSL). Đây là một sáng kiến đến từ một nhóm các nhà xuất bản lớn và các công ty công nghệ như Reddit, Yahoo, O'Reilly Media, Medium, và Ziff Davis (công ty mẹ của ZDNET).
Bạn có thể hình dung RSL như một phiên bản "anh em" cứng rắn hơn của RSS (Really Simple Syndication). Trong khi RSS chủ yếu giúp phát tán các từ ngữ, câu chuyện, và video ra toàn bộ mạng internet, thì RSL đặt ra luật chơi mới: "Nếu bạn là một AI crawler đang hút nội dung của tôi, bạn không thể cứ lấy mà không trả phí".
RSL được xây dựng dựa trên một ý tưởng đơn giản nhưng mạnh mẽ. Thay vì chỉ sử dụng tệp robots.txt để nói "có" hoặc "không" với việc cho phép các crawler truy cập vào nội dung, giờ đây, các nhà xuất bản có thể thêm các điều khoản giấy phép dễ hiểu cho máy móc. Muốn có ghi nhận? Bạn có thể yêu cầu. Muốn được trả tiền mỗi lần một AI crawler tiếp nhận nội dung của bạn hay mỗi lần nó trả lời dựa trên bài viết của bạn? Điều đó cũng hoàn toàn khả thi. Phương pháp này cho phép các nhà xuất bản quyết định xem nội dung của họ có miễn phí để thu thập hay yêu cầu đăng ký, hoặc tính phí "theo phân tích", tức mỗi lần ChatGPT, Gemini, hay các mô hình khác sử dụng nội dung để tạo ra phản hồi.
Theo Tim O'Reilly, CEO của O'Reilly Media và một trong những người ủng hộ nhiệt tình cho RSL, nói rằng: "RSS đã đóng vai trò quan trọng trong sự tiến hóa của internet, nhưng hôm nay, khi các hệ thống AI tiếp nhận và tái sử dụng nội dung mà không có sự đồng ý hay bồi thường, các quy tắc cần được thay đổi. RSL chính là sự tiến hóa đó". RSS đã giúp mở rộng mạng internet từ những ngày đầu, nhưng hiện nay, mạng không chỉ cạnh tranh để thu hút sự chú ý của người dùng, mà còn để cung cấp nguồn dữ liệu cho các mô hình AI, những thứ mà cho đến nay vẫn chưa đủ đóng góp vào doanh thu cho các trang web.
Chính vì vậy, RSL ra đời để tạo ra một khung giấy phép tích hợp trực tiếp vào cấu trúc của mạng. Với RSL, bất kỳ ai - từ những trang web lớn như Yahoo cho đến những blogger chuyên về công thức nấu ăn - đều có thể xác định những gì họ muốn nhận được khi AI đến thu thập thông tin từ họ.
Ban điều hành RSL là một tập hợp các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thiết kế giao thức web, bao gồm những cái tên như Eckart Walther (đồng tác giả của RSS), RV Guha, Tim O'Reilly, và nhiều người khác. Nếu RSL thành công, nó có thể trở thành một lớp mới trong lịch sử các tiêu chuẩn internet, mang lại cho các nhà sáng tạo nội dung một cơ hội công bằng trong nền kinh tế AI. Và có thể, RSL sẽ giúp chấm dứt tình trạng AI "tận dụng" nội dung như một bữa tiệc không giới hạn mà không có người tạo ra món ăn.
Nguồn tham khảo: ZDnet.
Bạn có thể hình dung RSL như một phiên bản "anh em" cứng rắn hơn của RSS (Really Simple Syndication). Trong khi RSS chủ yếu giúp phát tán các từ ngữ, câu chuyện, và video ra toàn bộ mạng internet, thì RSL đặt ra luật chơi mới: "Nếu bạn là một AI crawler đang hút nội dung của tôi, bạn không thể cứ lấy mà không trả phí".
RSL được xây dựng dựa trên một ý tưởng đơn giản nhưng mạnh mẽ. Thay vì chỉ sử dụng tệp robots.txt để nói "có" hoặc "không" với việc cho phép các crawler truy cập vào nội dung, giờ đây, các nhà xuất bản có thể thêm các điều khoản giấy phép dễ hiểu cho máy móc. Muốn có ghi nhận? Bạn có thể yêu cầu. Muốn được trả tiền mỗi lần một AI crawler tiếp nhận nội dung của bạn hay mỗi lần nó trả lời dựa trên bài viết của bạn? Điều đó cũng hoàn toàn khả thi. Phương pháp này cho phép các nhà xuất bản quyết định xem nội dung của họ có miễn phí để thu thập hay yêu cầu đăng ký, hoặc tính phí "theo phân tích", tức mỗi lần ChatGPT, Gemini, hay các mô hình khác sử dụng nội dung để tạo ra phản hồi.
Theo Tim O'Reilly, CEO của O'Reilly Media và một trong những người ủng hộ nhiệt tình cho RSL, nói rằng: "RSS đã đóng vai trò quan trọng trong sự tiến hóa của internet, nhưng hôm nay, khi các hệ thống AI tiếp nhận và tái sử dụng nội dung mà không có sự đồng ý hay bồi thường, các quy tắc cần được thay đổi. RSL chính là sự tiến hóa đó". RSS đã giúp mở rộng mạng internet từ những ngày đầu, nhưng hiện nay, mạng không chỉ cạnh tranh để thu hút sự chú ý của người dùng, mà còn để cung cấp nguồn dữ liệu cho các mô hình AI, những thứ mà cho đến nay vẫn chưa đủ đóng góp vào doanh thu cho các trang web.
Chính vì vậy, RSL ra đời để tạo ra một khung giấy phép tích hợp trực tiếp vào cấu trúc của mạng. Với RSL, bất kỳ ai - từ những trang web lớn như Yahoo cho đến những blogger chuyên về công thức nấu ăn - đều có thể xác định những gì họ muốn nhận được khi AI đến thu thập thông tin từ họ.
Ban điều hành RSL là một tập hợp các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thiết kế giao thức web, bao gồm những cái tên như Eckart Walther (đồng tác giả của RSS), RV Guha, Tim O'Reilly, và nhiều người khác. Nếu RSL thành công, nó có thể trở thành một lớp mới trong lịch sử các tiêu chuẩn internet, mang lại cho các nhà sáng tạo nội dung một cơ hội công bằng trong nền kinh tế AI. Và có thể, RSL sẽ giúp chấm dứt tình trạng AI "tận dụng" nội dung như một bữa tiệc không giới hạn mà không có người tạo ra món ăn.
Nguồn tham khảo: ZDnet.
