Shozo Saito, 71 tuổi, cựu CEO của tập đoàn thiết bị điện tử Toshiba, bày tỏ thất vọng về sự suy giảm của ngành bán dẫn nước nhà. "Các nhà sản xuất chip Nhật Bản dần trở nên kém cạnh tranh, yếu sức hơn trong thị trường công nghệ", Saito bộc bạch.
Khi ông còn làm việc cho Toshiba, Nhật Bản chiếm hơn 50% thị phần toàn cầu trong ngành bán dẫn, một phần nhờ vào chip nhớ mà tập đoàn của Saito thương mại hóa. Theo dữ liệu từ Hiệp hội Công nghiệp Chất bán dẫn, thị phần của Nhật Bản đã giảm xuống 10%.
Trong khi chính phủ Hàn Quốc và Trung Quốc hướng đến mở rộng ngành sản xuất chip trong nước, Mỹ và châu Âu cố gắng giải quyết vấn đề do tình trạng thiếu chip cũng như những rắc rối địa chính trị với Đài Loan - nguồn cung cấp chip toàn cầu. Các quốc gia trên đang nỗ lực để tiến xa hơn trong cuộc chạy đua chất bán dẫn, điều này gây áp lực lớn cho các doanh nghiệp Nhật Bản.
Cơn ác mộng vẫn chưa dừng lại, sự bùng nổ của các hoạt động sôi nổi ở nước ngoài đe dọa thị phần còn lại của Nhật Bản. Các quan chức trong ngành lo ngại rằng khi các quốc gia phát triển chuỗi cung ứng riêng trên lãnh thổ của họ, nhiều đối thủ cạnh tranh với Nhật Bản trong lĩnh vực sản xuất thiết bị chip và cung cấp vật liệu, cũng sẽ nhảy vào làm rỗng dần thị phần toàn cầu của Nhật.
Takeshi Hattori, một nhà tư vấn bán dẫn và là cựu kỹ sư của Sony, nói rằng giờ là thời điểm mấu chốt để chính phủ thể hiện khả năng lãnh đạo. “Tổng thống của Mỹ và Hàn Quốc đang làm rất tốt việc chỉ đạo củng cố lĩnh vực bán dẫn. Trong lúc các đối thủ bức phá như vậy, chính phủ Nhật đang làm gì?”, Hattori đặt nghi vấn.
Thủ tướng Yoshihide Suga hứa sẽ quyết liệt hành động, dù vậy vẫn có nhiều nghi ngờ về chiến lược mà bộ tham mưu chính phủ đề ra. Trên hết là nghi ngại liệu chính phủ có đủ quyết liệt để thực thi những chính sách đó. Ngoài ra, liệu các công ty Nhật Bản có thể đáp ứng được kỳ vọng cũng là một câu hỏi khó trả lời.
Shozo Saito, cựu Giám đốc điều hành của tập đoàn thiết bị điện tử Toshiba
Cho đến gần đây, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (METI) bắt đầu chuyển hướng sang cách tiếp cận tự do. Họ bày tỏ với Saito “chất bán dẫn là thứ có thể mua được từ Đài Loan”, họ bắt đầu có suy nghĩ mạnh mẽ, hiện đại hơn.
METI nhanh chóng dẫn đầu các cuộc đàm phán với Taiwan Semiconductor Manufacturing Co., xưởng đúc chip lớn nhất thế giới, đề nghị công ty này đặt nhà máy tại Nhật Bản. Họ muốn gia tăng nhanh chóng lượng chip sản xuất, qua đó bảo vệ và xây dựng thế mạnh vốn có của đất nước ở mảng nguyên liệu, đóng gói chất bán dẫn và thiết bị sản xuất chip.
Trong chiến lược tăng trưởng quốc gia được công bố vào tháng 6, Chính phủ Nhật Bản cam kết sẽ hỗ trợ mọi hoạt động sản xuất và thiết kế của các công ty chip đặt tại Nhật Bản. Các chi tiết cụ thể bao gồm cả số tiền hỗ trợ sẽ được thảo luận tại cuộc họp ngân sách khóa 2022 diễn ra vào cuối tháng này. Tuy nhiên, những vấn đề liên quan đến hợp tác nước ngoài như Mỹ hay châu Âu vẫn chưa được đưa ra bàn luận.
Các chuyên gia chỉ ra rằng có những vấn đề khác cũng cần giải quyết, đầu tiên là thúc đẩy các công ty hàng đầu hợp tác để tạo thành một khối vững mạnh, thứ hai là tìm kiếm các doanh nghiệp có thể dẫn dắt sự thay đổi. Bằng cách tìm ra chìa khóa của hai vấn đề trên, Nhật Bản sẽ có cơ hội tiến xa trong thị trường này.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga cam kết chính phủ sẽ vào cuộc
Masayoshi Arai, tổng giám đốc tại văn phòng chính sách thương mại và thông tin của METI, nơi chịu trách nhiệm giám sát các hoạt động thuộc ngành công nghiệp bán dẫn, cho biết: “Chính phủ Nhật Bản bao gồm cả các bộ trưởng trong nội các, rất quan tâm đến ngành bán dẫn. Tuy nhiên, cuối cùng thì điều đó phụ thuộc hoàn toàn vào chiến lược kinh doanh của từng công ty. Chính phủ không thể sản xuất chất bán dẫn thay họ được".
Còn các nhà đầu tư, họ không quan tâm đến chiến lược phát triển hay chính sách chính phủ, thứ duy nhất họ muốn biết là doanh thu đạt được bao nhiêu. Hattori, cựu kỹ sư Sony cho biết: “Có nhiều người khác tin rằng việc sản xuất chip là không cần thiết. Khi một công ty kinh doanh chất bán dẫn quyết định rời khỏi sàn chứng khoán, mọi người đều coi đó là niềm vui”.
Theo công ty nghiên cứu thị trường IC Insights, Nhật Bản là quốc gia có số lượng nhà máy sản xuất chip đóng cửa nhiều nhất từ năm 2009-2019, sau đó là Bắc Mỹ.
Mọi thứ vẫn chưa phải là tồi tệ nhất với kinh tế Nhật Bản, sự suy giảm của ngành công nghiệp chip đồng nghĩa với sự sụt giảm của ngành công nghiệp điện tử. Lĩnh vực này vốn đã chịu tổn thất nhiều trước các đối thủ cạnh tranh như Hàn Quốc, Đài Loan với các sản phẩm máy tính cá nhân, TV và điện thoại thông minh. Không tạo ra lợi nhuận tại chính sân nhà, ngành công nghiệp chip Nhật Bản bắt đầu lao dốc không phanh.
Bản thân Toshiba đã bán bớt hơn một nửa cổ phần mảng kinh doanh bộ nhớ flash của mình cho một tập đoàn do Bain Capital đứng đầu vào năm 2018 để trả tiền cho việc tái cơ cấu. Hiện tại hãng chỉ còn nắm giữ 40% dưới cái tên Kioxia. Thấy được cơ hội lớn, Western Digital của Mỹ, một đối tác sản xuất với Kioxia, đã đề xuất một thương vụ sáp nhập. Nhưng đây là một thỏa thuận khá nhạy cảm và rắc rối vì liên quan trực tiếp đến chính phủ Nhật Bản.
Một năm trước, Toshiba cũng tuyên bố ngừng sản xuất hệ thống LSI, khiến 770 công nhân lâm vào cảnh thất nghiệp. Tin dữ tiếp theo là công ty đang xem xét bán hai nhà máy chip kế thừa cho hãng đúc Đài Loan UMC.
Sóng gió không chỉ ập đến với riêng Toshiba, nhiều công ty cũng rơi vào cảnh “bán thốc bán tháo”. Sony - công ty hiện dẫn đầu về sản xuất cảm biến hình ảnh - quyết định bán đứt các mảng kinh doanh bán dẫn của mình dù có tuổi đời rất lâu, từ năm 2007. Fujitsu cũng đã bán nhà máy hàng đầu của mình ở Mie Prefecture cho UMC. Năm ngoái, Panasonic chính thức ngừng sản xuất chip, bán ba nhà máy ở tỉnh Toyama và Niigata cho Nuvoton Technology của Đài Loan.
Renesas Electronics, nhà sản xuất bộ vi xử lý lớn nhất Nhật Bản, thông báo đóng cửa hai nhà máy kế thừa trong năm nay, giảm số lượng nhà máy sản xuất từ 22 xuống chỉ còn 7. Công ty thậm chí không nghĩ đến việc đầu tư lớn vào sản xuất, sức chứa nữa. "Không có gì thay đổi đối với mô hình kinh doanh của chúng tôi. Nhưng chiến lược mới mà công ty đang nhắm đến là thuê sản xuất ngoài để giảm chi phí cho các xưởng đúc", Giám đốc điều hành Hidetoshi Shibata cho biết vào tháng 4.
Vụ hỏa hoạn tại nhà máy Naka của Renesas ở Hitachinaka, tỉnh Ibaraki, vào tháng 3 đã khiến tình trạng thiếu chip ôtô nghiêm trọng hơn
Trong khi các đối tác cùng sản xuất chip như Texas Instruments và Qualcomm hoạt động hoàn toàn trơn tru thì các công ty Nhật lại cho thấy những bước tiến kém ổn định hơn. Một số người lý giải điều này là do các công ty muốn giữ lại năng lực sản xuất để chuẩn bị cho công cuộc hiện đại hóa cũng như cho cuộc cạnh tranh giá thành, hướng đến trở thành nguồn cung bổ sung cho phần còn lại của thế giới.
Hideki Wakabayashi, giáo sư quản lý công nghệ tại Đại học Khoa học Tokyo và là thành viên chủ chốt trong ban chiến lược bán dẫn của METI cho biết: “Nhật Bản phải làm rõ lý do tại sao họ cần một ngành công nghiệp bán dẫn mạnh mẽ. Họ vẫn nắm giữ những thế mạnh riêng, ví dụ như chip ôtô hay những loại chuyên quản lý điện năng, có thể được sử dụng để giúp nhiều quốc gia chuyển đổi đầu tư sang xe điện hoặc 'nền kinh tế carbon thấp'".
Wakabayashi dự đoán chất bán dẫn là thành phần quan trọng trong ôtô và sẽ còn nhiều hơn thế nữa trong tương lai. “Chip đồ họa và cảm biến hình ảnh hiện chỉ được sử dụng trong điện thoại thông minh và trò chơi máy tính, nhưng chúng sẽ được gắn trên ôtô trong tương lai khi khả năng kết nối và tự chủ được tối ưu hơn. Đây là thị trường mà Nhật Bản phải bao trùm. Không có chất bán dẫn, Nhật Bản không thể sản xuất ôtô dù có muốn đi chăng nữa”, ông nhấn mạnh.
Renesas Electronics, một công ty sản xuất 60% đến 70% chip trong nhà và thầu phụ các xưởng đúc như TSMC, chuyên cung cấp các loại chip được sử dụng trong ôtô và robot công nghiệp. Dù hiện tại, chip ôtô chỉ yêu cầu công nghệ xử lý từ 20 đến 40 nanomet, nhưng trong tương lai, chúng có thể sẽ yêu cầu chip loại 10 nanomet. Đó là mức thu nhỏ vượt quá khả năng của Renesas - hãng chỉ có thể thầu các loại chip nhỏ hơn 40 nanomet không quá xa.
"Các quốc gia như Nhật Bản trước tiên cần làm rõ mục tiêu của mình: phát triển công nghệ tiên tiến hay xoay sở tìm cách sống sót với một số công nghệ thế hệ cũ ở các mảng công nghiệp, ôtô và thiết bị?”, Jean-Philippe Biragnet, đối tác tại Bain & Co., một công ty tư vấn toàn cầu cho biết. “Việc tự phát triển công nghệ tiên tiến là rất khó và tốn kém - chỉ những công ty lớn và có công nghệ tiên tiến như TSMC, Samsung và Intel mới có thể làm được. Thậm chí việc duy trì khả năng sản xuất chip cơ bản cũng đã rất tốn kém”, ông nói thêm.
Theo Wakabayashi, nếu muốn giữ 10% thị phần sản xuất chất bán dẫn trong vài năm tới, Nhật Bản cần khoản đầu tư lên tới 50 tỷ USD. Để đạt được con số trên, lời khuyên của ông là: tăng cường thu hút nguồn vốn tiềm năng từ nhà đầu tư nước ngoài. Tập đoàn đầu tư Nhật Bản được nhà nước và hãng viễn thông NTT - công ty này đang hợp tác với Sony và Intel, hậu thuẫn để phát triển loại chip ánh sáng, được tin tưởng trở thành cốt lõi cho công nghệ mạng 6G. Thêm nữa, nên thành lập "quỹ đầu tư an ninh quốc gia" giữa Mỹ và Nhật Bản.
Chip ôtô và robot công nghiệp ở Nhật Bản được cung cấp chủ yếu bởi Renesas Electronics, công ty này sản xuất 60% đến 70% chip trong ngành
Hattori, cựu kỹ sư của Sony, lập luận rằng nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn đã cạn kiệt qua nhiều năm tái cơ cấu. Giải pháp cho nút thắt này phải bắt đầu từ việc giáo dục ở cấp đại học. Ông đề nghị cung cấp học bổng hoặc hứa hẹn việc làm tại các công ty như Sony cho sinh viên theo học các lĩnh vực liên quan đến chất bán dẫn.
Đồng quan điểm với Hattori, Wakabayashi cho rằng khuyến khích học tập là biện pháp hiệu quả nhất để thu hút nhân tài kỹ thuật. Ông nói: “Khi sinh viên nghe về các kỹ sư bán dẫn bị cho nghỉ việc, họ tự nhiên tránh chọn ngành học liên quan đến ngành này”. Chính ông cũng cho biết, bản thân xuất thân là từ sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật nhưng cuối cùng lại chọn làm việc trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư.
Trong khi đó, Saito, cựu giám đốc điều hành của Toshiba, đang cố gắng làm những mọi thứ trong khả năng. Ông hiện là người đứng đầu Hiệp hội Công nghiệp Thiết bị Điện tử Nippon, được thành lập vào năm 2013. Mặc dù phải làm việc trong một văn phòng nhỏ, khiêm tốn nằm ở quận Akihabara của Tokyo, hiệp hội của ông vẫn thường tổ chức các buổi hội thảo nhằm giúp đỡ các công ty khi bắt đầu chạy dự án kinh doanh mới.
“Hoạt động cấp cơ sở là sứ mệnh quan trọng nhất của chúng tôi”, Saito nói. "Làm thế nào chúng ta có thể xây dựng lại ngành công nghiệp? Nó không thể được thực hiện bởi một công ty, hoặc thậm chí bởi một vài công ty. Sản xuất chất bán dẫn đòi hỏi sự hợp tác theo chiều ngang giữa nhiều công ty. Tôi muốn làm điều gì đó để giúp xây dựng lại ngành công nghiệp này", Saito tâm sự.
Ông cũng có lời khuyên cho chính phủ nước mình: “Tốc độ là tất cả trong ngành công nghiệp bán dẫn. Mối quan tâm lớn nhất của tôi hiện giờ là tốc độ thay đổi ở Nhật Bản. Chính phủ cần vượt xa các quốc gia khác về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trên quy mô rộng hơn thời điểm hiện tại".
Nguồn: Nikkei Asia
Khi ông còn làm việc cho Toshiba, Nhật Bản chiếm hơn 50% thị phần toàn cầu trong ngành bán dẫn, một phần nhờ vào chip nhớ mà tập đoàn của Saito thương mại hóa. Theo dữ liệu từ Hiệp hội Công nghiệp Chất bán dẫn, thị phần của Nhật Bản đã giảm xuống 10%.
Trong khi chính phủ Hàn Quốc và Trung Quốc hướng đến mở rộng ngành sản xuất chip trong nước, Mỹ và châu Âu cố gắng giải quyết vấn đề do tình trạng thiếu chip cũng như những rắc rối địa chính trị với Đài Loan - nguồn cung cấp chip toàn cầu. Các quốc gia trên đang nỗ lực để tiến xa hơn trong cuộc chạy đua chất bán dẫn, điều này gây áp lực lớn cho các doanh nghiệp Nhật Bản.
Cơn ác mộng vẫn chưa dừng lại, sự bùng nổ của các hoạt động sôi nổi ở nước ngoài đe dọa thị phần còn lại của Nhật Bản. Các quan chức trong ngành lo ngại rằng khi các quốc gia phát triển chuỗi cung ứng riêng trên lãnh thổ của họ, nhiều đối thủ cạnh tranh với Nhật Bản trong lĩnh vực sản xuất thiết bị chip và cung cấp vật liệu, cũng sẽ nhảy vào làm rỗng dần thị phần toàn cầu của Nhật.
Takeshi Hattori, một nhà tư vấn bán dẫn và là cựu kỹ sư của Sony, nói rằng giờ là thời điểm mấu chốt để chính phủ thể hiện khả năng lãnh đạo. “Tổng thống của Mỹ và Hàn Quốc đang làm rất tốt việc chỉ đạo củng cố lĩnh vực bán dẫn. Trong lúc các đối thủ bức phá như vậy, chính phủ Nhật đang làm gì?”, Hattori đặt nghi vấn.
Thủ tướng Yoshihide Suga hứa sẽ quyết liệt hành động, dù vậy vẫn có nhiều nghi ngờ về chiến lược mà bộ tham mưu chính phủ đề ra. Trên hết là nghi ngại liệu chính phủ có đủ quyết liệt để thực thi những chính sách đó. Ngoài ra, liệu các công ty Nhật Bản có thể đáp ứng được kỳ vọng cũng là một câu hỏi khó trả lời.
Shozo Saito, cựu Giám đốc điều hành của tập đoàn thiết bị điện tử Toshiba
Cho đến gần đây, Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp (METI) bắt đầu chuyển hướng sang cách tiếp cận tự do. Họ bày tỏ với Saito “chất bán dẫn là thứ có thể mua được từ Đài Loan”, họ bắt đầu có suy nghĩ mạnh mẽ, hiện đại hơn.
METI nhanh chóng dẫn đầu các cuộc đàm phán với Taiwan Semiconductor Manufacturing Co., xưởng đúc chip lớn nhất thế giới, đề nghị công ty này đặt nhà máy tại Nhật Bản. Họ muốn gia tăng nhanh chóng lượng chip sản xuất, qua đó bảo vệ và xây dựng thế mạnh vốn có của đất nước ở mảng nguyên liệu, đóng gói chất bán dẫn và thiết bị sản xuất chip.
Trong chiến lược tăng trưởng quốc gia được công bố vào tháng 6, Chính phủ Nhật Bản cam kết sẽ hỗ trợ mọi hoạt động sản xuất và thiết kế của các công ty chip đặt tại Nhật Bản. Các chi tiết cụ thể bao gồm cả số tiền hỗ trợ sẽ được thảo luận tại cuộc họp ngân sách khóa 2022 diễn ra vào cuối tháng này. Tuy nhiên, những vấn đề liên quan đến hợp tác nước ngoài như Mỹ hay châu Âu vẫn chưa được đưa ra bàn luận.
Các chuyên gia chỉ ra rằng có những vấn đề khác cũng cần giải quyết, đầu tiên là thúc đẩy các công ty hàng đầu hợp tác để tạo thành một khối vững mạnh, thứ hai là tìm kiếm các doanh nghiệp có thể dẫn dắt sự thay đổi. Bằng cách tìm ra chìa khóa của hai vấn đề trên, Nhật Bản sẽ có cơ hội tiến xa trong thị trường này.
Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga cam kết chính phủ sẽ vào cuộc
Masayoshi Arai, tổng giám đốc tại văn phòng chính sách thương mại và thông tin của METI, nơi chịu trách nhiệm giám sát các hoạt động thuộc ngành công nghiệp bán dẫn, cho biết: “Chính phủ Nhật Bản bao gồm cả các bộ trưởng trong nội các, rất quan tâm đến ngành bán dẫn. Tuy nhiên, cuối cùng thì điều đó phụ thuộc hoàn toàn vào chiến lược kinh doanh của từng công ty. Chính phủ không thể sản xuất chất bán dẫn thay họ được".
Còn các nhà đầu tư, họ không quan tâm đến chiến lược phát triển hay chính sách chính phủ, thứ duy nhất họ muốn biết là doanh thu đạt được bao nhiêu. Hattori, cựu kỹ sư Sony cho biết: “Có nhiều người khác tin rằng việc sản xuất chip là không cần thiết. Khi một công ty kinh doanh chất bán dẫn quyết định rời khỏi sàn chứng khoán, mọi người đều coi đó là niềm vui”.
Theo công ty nghiên cứu thị trường IC Insights, Nhật Bản là quốc gia có số lượng nhà máy sản xuất chip đóng cửa nhiều nhất từ năm 2009-2019, sau đó là Bắc Mỹ.
Mọi thứ vẫn chưa phải là tồi tệ nhất với kinh tế Nhật Bản, sự suy giảm của ngành công nghiệp chip đồng nghĩa với sự sụt giảm của ngành công nghiệp điện tử. Lĩnh vực này vốn đã chịu tổn thất nhiều trước các đối thủ cạnh tranh như Hàn Quốc, Đài Loan với các sản phẩm máy tính cá nhân, TV và điện thoại thông minh. Không tạo ra lợi nhuận tại chính sân nhà, ngành công nghiệp chip Nhật Bản bắt đầu lao dốc không phanh.
Một năm trước, Toshiba cũng tuyên bố ngừng sản xuất hệ thống LSI, khiến 770 công nhân lâm vào cảnh thất nghiệp. Tin dữ tiếp theo là công ty đang xem xét bán hai nhà máy chip kế thừa cho hãng đúc Đài Loan UMC.
Sóng gió không chỉ ập đến với riêng Toshiba, nhiều công ty cũng rơi vào cảnh “bán thốc bán tháo”. Sony - công ty hiện dẫn đầu về sản xuất cảm biến hình ảnh - quyết định bán đứt các mảng kinh doanh bán dẫn của mình dù có tuổi đời rất lâu, từ năm 2007. Fujitsu cũng đã bán nhà máy hàng đầu của mình ở Mie Prefecture cho UMC. Năm ngoái, Panasonic chính thức ngừng sản xuất chip, bán ba nhà máy ở tỉnh Toyama và Niigata cho Nuvoton Technology của Đài Loan.
Renesas Electronics, nhà sản xuất bộ vi xử lý lớn nhất Nhật Bản, thông báo đóng cửa hai nhà máy kế thừa trong năm nay, giảm số lượng nhà máy sản xuất từ 22 xuống chỉ còn 7. Công ty thậm chí không nghĩ đến việc đầu tư lớn vào sản xuất, sức chứa nữa. "Không có gì thay đổi đối với mô hình kinh doanh của chúng tôi. Nhưng chiến lược mới mà công ty đang nhắm đến là thuê sản xuất ngoài để giảm chi phí cho các xưởng đúc", Giám đốc điều hành Hidetoshi Shibata cho biết vào tháng 4.
Trong khi các đối tác cùng sản xuất chip như Texas Instruments và Qualcomm hoạt động hoàn toàn trơn tru thì các công ty Nhật lại cho thấy những bước tiến kém ổn định hơn. Một số người lý giải điều này là do các công ty muốn giữ lại năng lực sản xuất để chuẩn bị cho công cuộc hiện đại hóa cũng như cho cuộc cạnh tranh giá thành, hướng đến trở thành nguồn cung bổ sung cho phần còn lại của thế giới.
Hideki Wakabayashi, giáo sư quản lý công nghệ tại Đại học Khoa học Tokyo và là thành viên chủ chốt trong ban chiến lược bán dẫn của METI cho biết: “Nhật Bản phải làm rõ lý do tại sao họ cần một ngành công nghiệp bán dẫn mạnh mẽ. Họ vẫn nắm giữ những thế mạnh riêng, ví dụ như chip ôtô hay những loại chuyên quản lý điện năng, có thể được sử dụng để giúp nhiều quốc gia chuyển đổi đầu tư sang xe điện hoặc 'nền kinh tế carbon thấp'".
Wakabayashi dự đoán chất bán dẫn là thành phần quan trọng trong ôtô và sẽ còn nhiều hơn thế nữa trong tương lai. “Chip đồ họa và cảm biến hình ảnh hiện chỉ được sử dụng trong điện thoại thông minh và trò chơi máy tính, nhưng chúng sẽ được gắn trên ôtô trong tương lai khi khả năng kết nối và tự chủ được tối ưu hơn. Đây là thị trường mà Nhật Bản phải bao trùm. Không có chất bán dẫn, Nhật Bản không thể sản xuất ôtô dù có muốn đi chăng nữa”, ông nhấn mạnh.
"Các quốc gia như Nhật Bản trước tiên cần làm rõ mục tiêu của mình: phát triển công nghệ tiên tiến hay xoay sở tìm cách sống sót với một số công nghệ thế hệ cũ ở các mảng công nghiệp, ôtô và thiết bị?”, Jean-Philippe Biragnet, đối tác tại Bain & Co., một công ty tư vấn toàn cầu cho biết. “Việc tự phát triển công nghệ tiên tiến là rất khó và tốn kém - chỉ những công ty lớn và có công nghệ tiên tiến như TSMC, Samsung và Intel mới có thể làm được. Thậm chí việc duy trì khả năng sản xuất chip cơ bản cũng đã rất tốn kém”, ông nói thêm.
Theo Wakabayashi, nếu muốn giữ 10% thị phần sản xuất chất bán dẫn trong vài năm tới, Nhật Bản cần khoản đầu tư lên tới 50 tỷ USD. Để đạt được con số trên, lời khuyên của ông là: tăng cường thu hút nguồn vốn tiềm năng từ nhà đầu tư nước ngoài. Tập đoàn đầu tư Nhật Bản được nhà nước và hãng viễn thông NTT - công ty này đang hợp tác với Sony và Intel, hậu thuẫn để phát triển loại chip ánh sáng, được tin tưởng trở thành cốt lõi cho công nghệ mạng 6G. Thêm nữa, nên thành lập "quỹ đầu tư an ninh quốc gia" giữa Mỹ và Nhật Bản.
Hattori, cựu kỹ sư của Sony, lập luận rằng nguồn nhân lực trong ngành bán dẫn đã cạn kiệt qua nhiều năm tái cơ cấu. Giải pháp cho nút thắt này phải bắt đầu từ việc giáo dục ở cấp đại học. Ông đề nghị cung cấp học bổng hoặc hứa hẹn việc làm tại các công ty như Sony cho sinh viên theo học các lĩnh vực liên quan đến chất bán dẫn.
Đồng quan điểm với Hattori, Wakabayashi cho rằng khuyến khích học tập là biện pháp hiệu quả nhất để thu hút nhân tài kỹ thuật. Ông nói: “Khi sinh viên nghe về các kỹ sư bán dẫn bị cho nghỉ việc, họ tự nhiên tránh chọn ngành học liên quan đến ngành này”. Chính ông cũng cho biết, bản thân xuất thân là từ sinh viên tốt nghiệp ngành kỹ thuật nhưng cuối cùng lại chọn làm việc trong lĩnh vực ngân hàng đầu tư.
Trong khi đó, Saito, cựu giám đốc điều hành của Toshiba, đang cố gắng làm những mọi thứ trong khả năng. Ông hiện là người đứng đầu Hiệp hội Công nghiệp Thiết bị Điện tử Nippon, được thành lập vào năm 2013. Mặc dù phải làm việc trong một văn phòng nhỏ, khiêm tốn nằm ở quận Akihabara của Tokyo, hiệp hội của ông vẫn thường tổ chức các buổi hội thảo nhằm giúp đỡ các công ty khi bắt đầu chạy dự án kinh doanh mới.
“Hoạt động cấp cơ sở là sứ mệnh quan trọng nhất của chúng tôi”, Saito nói. "Làm thế nào chúng ta có thể xây dựng lại ngành công nghiệp? Nó không thể được thực hiện bởi một công ty, hoặc thậm chí bởi một vài công ty. Sản xuất chất bán dẫn đòi hỏi sự hợp tác theo chiều ngang giữa nhiều công ty. Tôi muốn làm điều gì đó để giúp xây dựng lại ngành công nghiệp này", Saito tâm sự.
Ông cũng có lời khuyên cho chính phủ nước mình: “Tốc độ là tất cả trong ngành công nghiệp bán dẫn. Mối quan tâm lớn nhất của tôi hiện giờ là tốc độ thay đổi ở Nhật Bản. Chính phủ cần vượt xa các quốc gia khác về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trên quy mô rộng hơn thời điểm hiện tại".
Nguồn: Nikkei Asia
