Hoàng Anh
Writer
Dù card đồ họa đang khan hiếm trên toàn cầu, Nvidia nhiều khả năng phải hủy bỏ toàn bộ lô hàng chip H20 đã được tinh chỉnh để bán tại Trung Quốc. Quyết định này được đưa ra sau khi chính quyền ông Trump siết chặt hơn nữa các quy định hạn chế xuất khẩu chip AI sang thị trường tỷ dân.
Khi "vua AI" Nvidia phải chấp nhận "mất trắng" 4,5 tỷ USD
Báo cáo doanh thu quý kỷ lục vừa được Nvidia công bố đi kèm với một tin tức có phần tiêu cực và đầy nghịch lý: một khoản lỗ tiềm năng trị giá 4,5 tỷ USD. Khoản lỗ này xuất phát từ việc hãng không được phép bàn giao số chip AI H20 đã được tinh chỉnh đặc biệt nhằm tuân thủ các hạn chế hiện hành của Mỹ để có thể bán tại thị trường Trung Quốc.
Sự việc này xảy ra sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 4 vừa qua đã ra thông báo sẽ áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt hơn đối với việc bán chip trí tuệ nhân tạo (AI) của Nvidia cho các thực thể tại Trung Quốc. Theo đó, "gã khổng lồ" card đồ họa này sẽ phải xin giấy phép cho tất cả các giao dịch xuất khẩu chip AI trong tương lai, ngay cả đối với những con chip đã được điều chỉnh (downgrade) để đáp ứng các quy định trước đó. Đây cũng được xem là hạn chế lớn và mang tính trực tiếp đầu tiên mà chính quyền Tổng thống Trump áp đặt lên những thương vụ bán chất bán dẫn ra nước ngoài kể từ khi ông có những động thái mới về chính sách thương mại.
Nỗ lực "lách luật" bất thành của Nvidia với chip H20
Trong nhiều năm qua, Nvidia đã nỗ lực rất nhiều để có thể duy trì doanh số bán hàng cho thị trường Trung Quốc, bất chấp các hạn chế ngày càng gia tăng từ chính phủ Mỹ. Còn nhớ vào năm 2022, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã đưa ra các quy tắc nhằm hạn chế việc xuất khẩu các dòng chip AI tốt nhất của Nvidia (như A100, H100) sang Trung Quốc.
Để "lách luật" và tiếp tục phục vụ thị trường quan trọng này, Nvidia đã tiến hành sửa đổi một trong những con chip AI hàng đầu của hãng là H100, điều chỉnh để hiệu năng của nó nằm dưới ngưỡng quy định của chính phủ Mỹ. Kết quả của quá trình này là sự ra đời của chip H20, một sản phẩm được thiết kế dành riêng cho thị trường Trung Quốc.
Theo ông Jimmy Goodrich, cố vấn cao cấp của tổ chức nghiên cứu RAND, mặc dù năng lực tính toán của H20 bị giới hạn ở khâu đào tạo AI (AI training), nó "có lẽ vẫn là con chip tốt nhất thế giới cho khâu suy luận AI (AI inference)".
Tuy nhiên, chính vì thiết kế và khả năng đã bị "hạn chế" của con chip H20 này, việc cố gắng bán hoặc tái sử dụng nó ở các quốc gia khác ngoài Trung Quốc có thể sẽ gặp rất nhiều khó khăn. "Nó không thực sự phù hợp với bất kỳ thị trường nào khác mà không cần phải trải qua nhiều công đoạn chỉnh sửa tốn kém," ông Arash Azadegan, giáo sư quản lý chuỗi cung ứng tại Trường Kinh doanh Rutgers, cho biết.
Ông Chad Autry, giáo sư chuỗi cung ứng của Đại học Tennessee, cũng nhận định rằng việc tiếp tục chỉnh sửa H20 để phù hợp với các thị trường khác cũng không khả thi, do có thể kéo theo các chi phí phát sinh không đáng có cho Nvidia. Hơn nữa, một số chip này có thể "không đáp ứng được nhu cầu về hiệu suất của khách hàng ở các khu vực khác" hoặc chúng có thể đã được thiết kế "một cách đặc biệt theo các yêu cầu riêng của khách hàng Trung Quốc" mà không thể thay đổi.
Ngay cả khi Nvidia cố gắng bằng mọi giá để bán tháo các con chip H20 này bằng cách giảm giá sâu, hãng sẽ phải đối mặt với nguy cơ làm hỏng hình ảnh thương hiệu của mình với tư cách là nhà cung cấp những công nghệ đổi mới và hiệu năng hàng đầu thế giới. Nên nhớ, dòng GPU Blackwell mới nhất của Nvidia đang đóng vai trò nền tảng cho những hệ thống AI tiên tiến nhất, bao gồm cả mô hình GPT-5 chưa được phát hành của OpenAI.
"Nvidia có lẽ không muốn thị trường tràn ngập các con chip giảm giá của chính họ. Điều đó có thể làm rối loạn các phân khúc sản phẩm, gây nhầm lẫn cho khách hàng và làm phân tâm sự chú ý khỏi việc tập trung vào dòng chip Blackwell mới hơn, mạnh mẽ hơn," ông Azadegan nhận xét.
Số phận nào cho lô chip H20 trị giá 4,5 tỷ USD?
Tờ Fortune dẫn lời các chuyên gia chuỗi cung ứng được phỏng vấn đều tỏ ra nghi ngờ về khả năng số lô chip H20 này sẽ được tái sử dụng hoặc bán ra thị trường khác. "Với rất nhiều cơ hội tăng trưởng khác đang mở ra, chi phí cơ hội để tái sử dụng, kiểm tra lại và xin cấp chứng nhận lại cho những con chip này rõ ràng là quá cao," ông Alan Amling, giáo sư chuỗi cung ứng tại Đại học Kinh doanh Haslam, cho biết.
Thực tế, việc chấp nhận hủy bỏ lô chip H20 này được cho là sẽ chỉ có tác động tối thiểu đến hoạt động kinh doanh đang bùng nổ của Nvidia trong ngắn hạn. Trong báo cáo doanh thu quý I/2025 (kết thúc cuối tháng 4/2025), "gã khổng lồ" card đồ họa này đã ghi nhận doanh thu đạt 44,06 tỷ USD (tăng 69% so với cùng kỳ năm trước) và lợi nhuận ròng 18,8 tỷ USD, tương ứng biên lợi nhuận ròng lên tới 42,6%.
Bên cạnh đó, việc ghi nhận giảm toàn bộ giá trị của lô chip này cũng có thể mang lại lợi ích về thuế ngay lập tức cho Nvidia bằng cách giảm thu nhập chịu thuế của công ty. Theo Fortune, tùy thuộc vào triển vọng bán hàng và chi phí trong tương lai của hãng, lợi ích về thuế này có thể sẽ vượt trội hoặc gần bằng lợi ích tài chính thu được từ việc bán tháo số chip trên với mức chiết khấu lớn.
Bối cảnh địa chính trị và cuộc đua AI Trung - Mỹ
Các quy tắc hạn chế xuất khẩu mới nhất dành cho Nvidia là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy chính quyền Tổng thống Trump sẽ tiếp tục theo đuổi một cách tiếp cận cứng rắn và thắt chặt hơn đối với sự phát triển công nghệ của Trung Quốc. Sự trỗi dậy mạnh mẽ của DeepSeek (một startup AI Trung Quốc) vào tháng 1 vừa qua, với những mô hình AI có khả năng cạnh tranh với các sản phẩm hàng đầu thế giới, cho thấy sự tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc trong lĩnh vực AI – một lĩnh vực được coi là một "chiến trường" địa chính trị quan trọng trong dài hạn.
Tại phiên điều trần ứng viên diễn ra vào tháng 1, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã khẳng định rằng các con chip của Nvidia đã góp phần vào sự phát triển của DeepSeek, và những động thái "gián tiếp hỗ trợ" như vậy từ phía Mỹ cần phải được chấm dứt. “Nếu họ (Trung Quốc) muốn cạnh tranh với chúng ta, cứ để họ cạnh tranh, nhưng hãy ngừng việc sử dụng công cụ của chúng ta để cạnh tranh với chúng ta. Tôi sẽ rất cứng rắn về vấn đề này,” ông Lutnick nhấn mạnh.
Theo New York Times, trong trường hợp phải rút lui hoàn toàn khỏi thị trường Trung Quốc, Nvidia lo ngại sẽ mất doanh số vào tay Huawei, nhà sản xuất chip AI hàng đầu của Trung Quốc. Thậm chí, Huawei đã bắt đầu đặt ra những thách thức không nhỏ cho Nvidia về chip AI trên phạm vi toàn thế giới, chứ không chỉ riêng ở thị trường nội địa.
"Điều này (lệnh cấm mới) giết chết khả năng tiếp cận một thị trường quan trọng của Nvidia và họ sẽ mất đi đà tăng trưởng tại quốc gia này. Các công ty Trung Quốc khi đó sẽ chỉ đơn giản là chuyển sang sử dụng các giải pháp của Huawei," nhà phân tích Patrick Moorhead từ Moor Insights & Strategy nhận định.
Nghịch lý của Nvidia cho thấy sự phức tạp và những tác động khó lường của cuộc chiến công nghệ Mỹ - Trung, nơi các quyết định chính trị có thể buộc cả những "gã khổng lồ" phải chấp nhận những tổn thất tài chính lớn.
Khi "vua AI" Nvidia phải chấp nhận "mất trắng" 4,5 tỷ USD
Báo cáo doanh thu quý kỷ lục vừa được Nvidia công bố đi kèm với một tin tức có phần tiêu cực và đầy nghịch lý: một khoản lỗ tiềm năng trị giá 4,5 tỷ USD. Khoản lỗ này xuất phát từ việc hãng không được phép bàn giao số chip AI H20 đã được tinh chỉnh đặc biệt nhằm tuân thủ các hạn chế hiện hành của Mỹ để có thể bán tại thị trường Trung Quốc.
Sự việc này xảy ra sau khi chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tháng 4 vừa qua đã ra thông báo sẽ áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt hơn đối với việc bán chip trí tuệ nhân tạo (AI) của Nvidia cho các thực thể tại Trung Quốc. Theo đó, "gã khổng lồ" card đồ họa này sẽ phải xin giấy phép cho tất cả các giao dịch xuất khẩu chip AI trong tương lai, ngay cả đối với những con chip đã được điều chỉnh (downgrade) để đáp ứng các quy định trước đó. Đây cũng được xem là hạn chế lớn và mang tính trực tiếp đầu tiên mà chính quyền Tổng thống Trump áp đặt lên những thương vụ bán chất bán dẫn ra nước ngoài kể từ khi ông có những động thái mới về chính sách thương mại.
Trong nhiều năm qua, Nvidia đã nỗ lực rất nhiều để có thể duy trì doanh số bán hàng cho thị trường Trung Quốc, bất chấp các hạn chế ngày càng gia tăng từ chính phủ Mỹ. Còn nhớ vào năm 2022, chính quyền Tổng thống Joe Biden đã đưa ra các quy tắc nhằm hạn chế việc xuất khẩu các dòng chip AI tốt nhất của Nvidia (như A100, H100) sang Trung Quốc.
Để "lách luật" và tiếp tục phục vụ thị trường quan trọng này, Nvidia đã tiến hành sửa đổi một trong những con chip AI hàng đầu của hãng là H100, điều chỉnh để hiệu năng của nó nằm dưới ngưỡng quy định của chính phủ Mỹ. Kết quả của quá trình này là sự ra đời của chip H20, một sản phẩm được thiết kế dành riêng cho thị trường Trung Quốc.
Theo ông Jimmy Goodrich, cố vấn cao cấp của tổ chức nghiên cứu RAND, mặc dù năng lực tính toán của H20 bị giới hạn ở khâu đào tạo AI (AI training), nó "có lẽ vẫn là con chip tốt nhất thế giới cho khâu suy luận AI (AI inference)".
Tuy nhiên, chính vì thiết kế và khả năng đã bị "hạn chế" của con chip H20 này, việc cố gắng bán hoặc tái sử dụng nó ở các quốc gia khác ngoài Trung Quốc có thể sẽ gặp rất nhiều khó khăn. "Nó không thực sự phù hợp với bất kỳ thị trường nào khác mà không cần phải trải qua nhiều công đoạn chỉnh sửa tốn kém," ông Arash Azadegan, giáo sư quản lý chuỗi cung ứng tại Trường Kinh doanh Rutgers, cho biết.
Ông Chad Autry, giáo sư chuỗi cung ứng của Đại học Tennessee, cũng nhận định rằng việc tiếp tục chỉnh sửa H20 để phù hợp với các thị trường khác cũng không khả thi, do có thể kéo theo các chi phí phát sinh không đáng có cho Nvidia. Hơn nữa, một số chip này có thể "không đáp ứng được nhu cầu về hiệu suất của khách hàng ở các khu vực khác" hoặc chúng có thể đã được thiết kế "một cách đặc biệt theo các yêu cầu riêng của khách hàng Trung Quốc" mà không thể thay đổi.
Ngay cả khi Nvidia cố gắng bằng mọi giá để bán tháo các con chip H20 này bằng cách giảm giá sâu, hãng sẽ phải đối mặt với nguy cơ làm hỏng hình ảnh thương hiệu của mình với tư cách là nhà cung cấp những công nghệ đổi mới và hiệu năng hàng đầu thế giới. Nên nhớ, dòng GPU Blackwell mới nhất của Nvidia đang đóng vai trò nền tảng cho những hệ thống AI tiên tiến nhất, bao gồm cả mô hình GPT-5 chưa được phát hành của OpenAI.
"Nvidia có lẽ không muốn thị trường tràn ngập các con chip giảm giá của chính họ. Điều đó có thể làm rối loạn các phân khúc sản phẩm, gây nhầm lẫn cho khách hàng và làm phân tâm sự chú ý khỏi việc tập trung vào dòng chip Blackwell mới hơn, mạnh mẽ hơn," ông Azadegan nhận xét.
Số phận nào cho lô chip H20 trị giá 4,5 tỷ USD?
Tờ Fortune dẫn lời các chuyên gia chuỗi cung ứng được phỏng vấn đều tỏ ra nghi ngờ về khả năng số lô chip H20 này sẽ được tái sử dụng hoặc bán ra thị trường khác. "Với rất nhiều cơ hội tăng trưởng khác đang mở ra, chi phí cơ hội để tái sử dụng, kiểm tra lại và xin cấp chứng nhận lại cho những con chip này rõ ràng là quá cao," ông Alan Amling, giáo sư chuỗi cung ứng tại Đại học Kinh doanh Haslam, cho biết.
Thực tế, việc chấp nhận hủy bỏ lô chip H20 này được cho là sẽ chỉ có tác động tối thiểu đến hoạt động kinh doanh đang bùng nổ của Nvidia trong ngắn hạn. Trong báo cáo doanh thu quý I/2025 (kết thúc cuối tháng 4/2025), "gã khổng lồ" card đồ họa này đã ghi nhận doanh thu đạt 44,06 tỷ USD (tăng 69% so với cùng kỳ năm trước) và lợi nhuận ròng 18,8 tỷ USD, tương ứng biên lợi nhuận ròng lên tới 42,6%.
Bên cạnh đó, việc ghi nhận giảm toàn bộ giá trị của lô chip này cũng có thể mang lại lợi ích về thuế ngay lập tức cho Nvidia bằng cách giảm thu nhập chịu thuế của công ty. Theo Fortune, tùy thuộc vào triển vọng bán hàng và chi phí trong tương lai của hãng, lợi ích về thuế này có thể sẽ vượt trội hoặc gần bằng lợi ích tài chính thu được từ việc bán tháo số chip trên với mức chiết khấu lớn.
Bối cảnh địa chính trị và cuộc đua AI Trung - Mỹ
Các quy tắc hạn chế xuất khẩu mới nhất dành cho Nvidia là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy chính quyền Tổng thống Trump sẽ tiếp tục theo đuổi một cách tiếp cận cứng rắn và thắt chặt hơn đối với sự phát triển công nghệ của Trung Quốc. Sự trỗi dậy mạnh mẽ của DeepSeek (một startup AI Trung Quốc) vào tháng 1 vừa qua, với những mô hình AI có khả năng cạnh tranh với các sản phẩm hàng đầu thế giới, cho thấy sự tiến bộ nhanh chóng của Trung Quốc trong lĩnh vực AI – một lĩnh vực được coi là một "chiến trường" địa chính trị quan trọng trong dài hạn.
Tại phiên điều trần ứng viên diễn ra vào tháng 1, Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã khẳng định rằng các con chip của Nvidia đã góp phần vào sự phát triển của DeepSeek, và những động thái "gián tiếp hỗ trợ" như vậy từ phía Mỹ cần phải được chấm dứt. “Nếu họ (Trung Quốc) muốn cạnh tranh với chúng ta, cứ để họ cạnh tranh, nhưng hãy ngừng việc sử dụng công cụ của chúng ta để cạnh tranh với chúng ta. Tôi sẽ rất cứng rắn về vấn đề này,” ông Lutnick nhấn mạnh.
Theo New York Times, trong trường hợp phải rút lui hoàn toàn khỏi thị trường Trung Quốc, Nvidia lo ngại sẽ mất doanh số vào tay Huawei, nhà sản xuất chip AI hàng đầu của Trung Quốc. Thậm chí, Huawei đã bắt đầu đặt ra những thách thức không nhỏ cho Nvidia về chip AI trên phạm vi toàn thế giới, chứ không chỉ riêng ở thị trường nội địa.
"Điều này (lệnh cấm mới) giết chết khả năng tiếp cận một thị trường quan trọng của Nvidia và họ sẽ mất đi đà tăng trưởng tại quốc gia này. Các công ty Trung Quốc khi đó sẽ chỉ đơn giản là chuyển sang sử dụng các giải pháp của Huawei," nhà phân tích Patrick Moorhead từ Moor Insights & Strategy nhận định.
Nghịch lý của Nvidia cho thấy sự phức tạp và những tác động khó lường của cuộc chiến công nghệ Mỹ - Trung, nơi các quyết định chính trị có thể buộc cả những "gã khổng lồ" phải chấp nhận những tổn thất tài chính lớn.
