Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Các nhà khoa học vừa công bố một phát hiện chấn động: vi khuẩn được cho là hai tỷ năm tuổi đã được tìm thấy trong các mỏ quặng sâu dưới lòng đất ở Nam Phi. Đây không chỉ là kỷ lục mới về tuổi thọ của sự sống trên Trái Đất, mà còn mở ra hy vọng tìm thấy các dạng sống tương tự trên sao Hỏa nơi có điều kiện địa chất tương đương.
Điều đặc biệt là lớp đất đá này hình thành từ dung nham nguội kết tinh từ cách đây khoảng 2 tỷ năm và đã duy trì sự ổn định gần như tuyệt đối kể từ đó. Chính điều kiện này đã bảo quản hoàn hảo các vi khuẩn bên trong. Sau khi lấy mẫu, các nhà khoa học dùng kết hợp ba kỹ thuật hiện đại gồm quang phổ hồng ngoại O-PTIR, nhuộm huỳnh quang và kính hiển vi điện tử để xác nhận rằng đây là vi khuẩn sống bị mắc kẹt trong đá suốt 2 tỷ năm, chứ không phải do ô nhiễm từ môi trường ngoài.
Trước đó, kỷ lục vi khuẩn sống lâu nhất được ghi nhận là 100 triệu năm một con số vốn đã khiến giới khoa học kinh ngạc. Phát hiện mới này không chỉ phá sâu kỷ lục cũ, mà còn cung cấp cái nhìn độc đáo về cách sự sống nguyên thủy hình thành và tiến hóa trong điều kiện cực kỳ khắc nghiệt.
Yohey Suzuki, tác giả chính của nghiên cứu, chia sẻ: “Chúng tôi không thể chắc chắn các tảng đá cổ đại như thế có thể hỗ trợ sự sống hay không. Nhưng nếu chúng tôi có thể chứng minh điều đó trên Trái Đất, thì khả năng sao Hỏa cũng từng hoặc vẫn còn duy trì sự sống vi sinh là rất đáng để theo đuổi.”
NASA đang có kế hoạch đưa các mẫu đá từ sao Hỏa trở về Trái Đất vào khoảng năm 2040. Những mẫu này có độ tuổi tương đương với các mẫu nghiên cứu ở Nam Phi. Suzuki tỏ ra rất háo hức: “Chúng ta có thể sắp có cơ hội kiểm chứng sự sống ngoài Trái Đất bằng chính cách chúng ta đã làm với vi khuẩn hai tỷ năm tuổi trên hành tinh mình.” (popularmechanics)
Vi khuẩn cổ đại bị mắc kẹt trong đá suốt 2 tỷ năm
Trong quá trình nghiên cứu tại Tổ hợp Bushveld Igneous một vùng mỏ cổ đại ở đông bắc Nam Phi nhóm khoa học từ Đại học Tokyo đã khai thác một lõi đá sâu 15 mét dưới lòng đất. Tại đây, họ phát hiện các vi khuẩn bị mắc kẹt trong các lớp đất sét đặc quánh nơi hoàn toàn cách ly với thế giới bên ngoài suốt hàng tỷ năm.Điều đặc biệt là lớp đất đá này hình thành từ dung nham nguội kết tinh từ cách đây khoảng 2 tỷ năm và đã duy trì sự ổn định gần như tuyệt đối kể từ đó. Chính điều kiện này đã bảo quản hoàn hảo các vi khuẩn bên trong. Sau khi lấy mẫu, các nhà khoa học dùng kết hợp ba kỹ thuật hiện đại gồm quang phổ hồng ngoại O-PTIR, nhuộm huỳnh quang và kính hiển vi điện tử để xác nhận rằng đây là vi khuẩn sống bị mắc kẹt trong đá suốt 2 tỷ năm, chứ không phải do ô nhiễm từ môi trường ngoài.
Trước đó, kỷ lục vi khuẩn sống lâu nhất được ghi nhận là 100 triệu năm một con số vốn đã khiến giới khoa học kinh ngạc. Phát hiện mới này không chỉ phá sâu kỷ lục cũ, mà còn cung cấp cái nhìn độc đáo về cách sự sống nguyên thủy hình thành và tiến hóa trong điều kiện cực kỳ khắc nghiệt.
Gợi ý về khả năng có sự sống trên sao Hỏa
Phát hiện này càng đáng chú ý khi đặt trong bối cảnh thăm dò hành tinh Đỏ. Mars Reconnaissance Orbiter của NASA từng phát hiện dấu vết nước chảy trên sao Hỏa vào khoảng 2,5 đến 2 tỷ năm trước trùng khớp với độ tuổi của lớp đá nơi tìm thấy vi khuẩn cổ đại ở Nam Phi. Điều này đặt ra một giả thuyết thú vị: nếu sự sống vi khuẩn có thể tồn tại được trên Trái Đất trong điều kiện cô lập suốt hàng tỷ năm, thì tại sao không thể có những "vi khuẩn sao Hỏa" bị nhốt dưới bề mặt hành tinh đó?Yohey Suzuki, tác giả chính của nghiên cứu, chia sẻ: “Chúng tôi không thể chắc chắn các tảng đá cổ đại như thế có thể hỗ trợ sự sống hay không. Nhưng nếu chúng tôi có thể chứng minh điều đó trên Trái Đất, thì khả năng sao Hỏa cũng từng hoặc vẫn còn duy trì sự sống vi sinh là rất đáng để theo đuổi.”
NASA đang có kế hoạch đưa các mẫu đá từ sao Hỏa trở về Trái Đất vào khoảng năm 2040. Những mẫu này có độ tuổi tương đương với các mẫu nghiên cứu ở Nam Phi. Suzuki tỏ ra rất háo hức: “Chúng ta có thể sắp có cơ hội kiểm chứng sự sống ngoài Trái Đất bằng chính cách chúng ta đã làm với vi khuẩn hai tỷ năm tuổi trên hành tinh mình.” (popularmechanics)
