Sạc xe điện dưới hầm chung cư cháy nổ thì sao ? Học hỏi người bạn láng giềng tỷ dân về hạ tầng sạc xe điện

[Linh Pham]

Trung Quốc đã tạo nên một cuộc cách mạng trong việc xây dựng hạ tầng sạc xe điện, đặc biệt cho xe máy điện, thông qua một chiến lược thông minh, kết hợp giữa hệ thống sạc công cộng và mô hình đổi pin sáng tạo.

Hệ thống sạc công cộng​

Trung Quốc đã xây dựng một hệ thống sạc công cộng trải rộng khắp các khu vực đô thị và ngoại ô, từ bãi đỗ xe tại trung tâm thương mại, tòa nhà văn phòng đến các trạm dừng chân trên cao tốc. Mạng lưới này đảm bảo người dùng luôn tìm được điểm sạc trong bán kính gần, một yếu tố quan trọng để thúc đẩy việc sử dụng xe điện.

Điểm mạnh:

• Phủ sóng rộng rãi: Sự hiện diện của các trụ sạc ở hầu hết các địa điểm công cộng giúp loại bỏ nỗi lo hết pin, đặc biệt với người dùng xe máy điện.
• Hỗ trợ chính sách: Chính phủ cung cấp hợp đồng thuê đất dài hạn (tối thiểu 10 năm) và giới hạn giá sạc (1-1.8 nhân dân tệ/kWh), giúp các nhà đầu tư dễ dàng tham gia và người dùng được hưởng mức giá hợp lý.

Hạn chế:

• Chi phí đầu tư cao: Mỗi trụ sạc tốn khoảng 120 triệu đồng, nhưng lợi nhuận thấp do phụ thuộc vào tỷ lệ sử dụng và chi phí vận hành như thuê mặt bằng, nhân công.
• Áp lực tài chính: Mô hình kinh doanh sạc công cộng thường chỉ hòa vốn, khiến các nhà đầu tư phải dựa vào hỗ trợ chính phủ để duy trì.

Mạng lưới sạc công cộng của Trung Quốc là một bước đi đúng hướng, nhưng sự phụ thuộc vào trợ cấp và lợi nhuận mỏng manh cho thấy cần có các giải pháp sáng tạo hơn để đảm bảo tính bền vững lâu dài.

Mô hình đổi pin​

Mô hình đổi pin được đánh giá là một bước tiến vượt bậc, đặc biệt với xe máy điện, khi giúp người dùng thay pin cạn bằng pin đầy chỉ trong 1-3 phút. Các công ty như NIO và Gogoro đã tiên phong trong việc tách chi phí pin khỏi giá xe, giảm đáng kể rào cản tài chính cho người mua.

Điểm mạnh:

• Tiện lợi vượt trội: Thời gian đổi pin nhanh chóng giúp loại bỏ thời gian chờ sạc, phù hợp với nhịp sống đô thị.
• Giảm lo lắng về pin: Người dùng không phải lo về tuổi thọ hay hỏng hóc của pin, vì chỉ cần trả phí thuê bao và phí đổi pin.
• Hiệu quả kinh tế: Giảm giá xe ban đầu, khuyến khích nhiều người chuyển sang xe điện.

Hạn chế:

• Phụ thuộc vào hạ tầng: Mô hình đổi pin yêu cầu mạng lưới trạm đổi pin dày đặc, đòi hỏi đầu tư lớn và phối hợp chặt chẽ với các nhà sản xuất xe.
• Phức tạp với xe ô tô: Quá trình đổi pin cho ô tô phức tạp hơn nhiều so với xe máy điện, hạn chế khả năng mở rộng quy mô.

Mô hình đổi pin là một giải pháp mang tính cách mạng, đặc biệt phù hợp với các đô thị đông dân như ở Trung Quốc. Tuy nhiên, việc nhân rộng mô hình này đòi hỏi sự đồng bộ hóa giữa các nhà sản xuất và đầu tư lớn vào hạ tầng.

Giải pháp sạc tại các chung cư, thay đổi quy hoạch​

Việc tích hợp hạ tầng sạc tại các khu chung cư là một thách thức lớn, đặc biệt ở các tòa nhà cũ. Trung Quốc đã giải quyết vấn đề này bằng cách kết hợp quy hoạch đô thị, quy định pháp lý và các biện pháp an toàn cháy nổ.

Điểm mạnh:

• Quy hoạch tiên phong: Các thành phố như Bắc Kinh yêu cầu 40% chỗ đỗ xe ở chung cư mới phải có khả năng lắp đặt trạm sạc, đảm bảo hạ tầng phát triển đồng bộ với đô thị hóa.
• An toàn cháy nổ: Quy định bố trí trạm sạc trên mặt đất, tránh tầng hầm sâu, cùng với các khuyến cáo như không sạc qua đêm, giảm thiểu rủi ro.
• Giải pháp cho chung cư cũ: Các khu sạc công cộng được bố trí gần khu dân cư, kết hợp với sự hợp tác giữa chính quyền, công ty sạc và ban quản lý tòa nhà, giúp giải quyết vấn đề không gian và an toàn.

Hạn chế:

• Chi phí cải tạo: Trang bị hạ tầng sạc cho các tòa nhà cũ tốn kém và phức tạp, đặc biệt ở những khu vực có hệ thống điện lạc hậu.
• Quản lý phức tạp: Việc phối hợp giữa nhiều bên (chính quyền, công ty, ban quản lý) có thể gây chậm trễ hoặc thiếu đồng bộ.

Cách tiếp cận đa tầng của Trung Quốc, từ quy hoạch đô thị đến quản lý an toàn, là một mô hình đáng học hỏi. Tuy nhiên, việc áp dụng tại các quốc gia khác cần điều chỉnh để phù hợp với điều kiện hạ tầng và văn hóa địa phương.

Bài học ứng dụng​

Chiến lược của Trung Quốc cho thấy tầm quan trọng của sự phối hợp giữa chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng trong việc xây dựng hạ tầng xe điện. Việc kết hợp sạc công cộng và đổi pin không chỉ giải quyết vấn đề tiện lợi mà còn khuyến khích chuyển đổi sang phương tiện xanh. Tuy nhiên, các quốc gia khác cần cân nhắc:

• Tài chính bền vững: Tìm cách giảm phụ thuộc vào trợ cấp chính phủ để duy trì lợi nhuận cho các nhà đầu tư.
• Tùy chỉnh hạ tầng: Các khu vực có mật độ dân cư thấp hơn có thể ưu tiên mô hình đổi pin hơn là xây dựng mạng lưới sạc dày đặc.
• An toàn là ưu tiên: Các tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy cần được áp dụng nghiêm ngặt, đặc biệt ở các khu dân cư đông đúc.

Trung Quốc đã đặt ra một chuẩn mực toàn cầu trong việc xây dựng hệ sinh thái sạc xe điện, đặc biệt cho xe máy điện. Mô hình này không chỉ giải quyết các thách thức kỹ thuật mà còn tạo ra một hệ thống bền vững, tiện lợi và an toàn. Dù vẫn còn những hạn chế, chiến lược đa tầng của Trung Quốc là một bài học quý giá cho các quốc gia đang chuyển đổi sang năng lượng xanh.