Nhung Phan
Intern Writer
Bạn có bao giờ nghĩ, chỉ trong vài thập kỷ, một quốc gia từng đàn áp giới khoa học như Trung Quốc lại trở thành nơi nuôi dưỡng những công ty AI hàng đầu thế giới?
Điểm nhấn của bước ngoặt này là sự xuất hiện của “Lục hổ AI”: StepFun, Zhipu AI, Minimax, Moonshot, 01.AI và Baichuan, mỗi công ty đều đạt định giá trên 1 tỷ USD. Moonshot hiện đã chạm mốc 3,3 tỷ USD, Minimax 2,5 tỷ, Baichuan hơn 2 tỷ. Đây không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của cả một hệ thống được thiết kế để tạo ra thành công.
Chính phủ Trung Quốc cũng đi theo chiến lược rõ ràng, coi AI là vấn đề an ninh quốc gia và tương lai kinh tế. Ngoài quỹ 8,2 tỷ USD cho khởi nghiệp AI, chính sách được thiết kế để “gỡ rào” thay vì cản trở: công ty cần tài nguyên tính toán thì được cấp, muốn mở mã nguồn thì được hỗ trợ, cần khung pháp lý thì có ngay.
Hệ thống giáo dục cũng góp phần quyết định. Các trường như Thanh Hoa, Bắc Kinh đào tạo sinh viên không chỉ học lập trình mà còn suy nghĩ theo ngôn ngữ của học máy và mô hình ngôn ngữ lớn. Mỗi năm có hơn 10 triệu sinh viên tốt nghiệp, trong đó số đông chọn theo đuổi AI. Nhiều nghiên cứu cho thấy 90% nhà nghiên cứu AI từng học ở Trung Quốc quyết định ở lại, đồng thời có làn sóng nhân tài từ Google, Microsoft quay về gia nhập lục hổ.
Điều này mở ra kịch bản bất ngờ: nhiều quốc gia có thể tiếp cận AI tầm cỡ hàng đầu mà không phụ thuộc vào Mỹ. Sức mạnh công nghệ, và xa hơn là quyền định hình trật tự số, không còn tập trung trong tay phương Tây. Nhưng đi kèm với đó là nguy cơ chia tách internet thành hai hệ sinh thái khác nhau, khi các cường quốc buộc các nước phải “chọn phe”.
Từ chỗ khoa học từng bị coi là “tư sản phản động”, Trung Quốc giờ xem nhà khoa học là tài sản quốc gia. Lục hổ AI không chỉ là thành tựu kinh tế, mà còn là biểu tượng cho một sự xoay chuyển quyền lực toàn cầu.
Vậy câu hỏi đặt ra: Nếu một ngày Việt Nam cũng muốn có “hổ AI”, liệu chúng ta đã chuẩn bị được hệ sinh thái đủ mạnh để nuôi dưỡng chưa? (Theo Thedailystar)
Từ “cái chết của khoa học” đến “lục hổ AI”
Hình ảnh mở đầu trong tiểu thuyết Tam thể của Lưu Từ Hân ám ảnh người đọc: nhà vật lý Diệp Triết Đài bị Hồng vệ binh đánh chết vì từ chối phủ nhận thuyết tương đối của Einstein. Đó là ký ức đen tối về thời kỳ khoa học bị bóp nghẹt. Sáu mươi năm sau, Trung Quốc lại nổi lên như một cường quốc công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.Điểm nhấn của bước ngoặt này là sự xuất hiện của “Lục hổ AI”: StepFun, Zhipu AI, Minimax, Moonshot, 01.AI và Baichuan, mỗi công ty đều đạt định giá trên 1 tỷ USD. Moonshot hiện đã chạm mốc 3,3 tỷ USD, Minimax 2,5 tỷ, Baichuan hơn 2 tỷ. Đây không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của cả một hệ thống được thiết kế để tạo ra thành công.
Vì sao sáu công ty này bứt phá?
Đằng sau lục hổ là “tứ long” công nghệ Trung Quốc: Alibaba, Tencent, Baidu, ByteDance. Họ không chỉ rót vốn mà còn cung cấp dữ liệu khổng lồ, hạ tầng điện toán đám mây và nhân lực giàu kinh nghiệm. Nhiều kỹ sư, nhà nghiên cứu sau khi làm việc ở các tập đoàn này đã tách ra để lập nên những công ty tỷ đô.Chính phủ Trung Quốc cũng đi theo chiến lược rõ ràng, coi AI là vấn đề an ninh quốc gia và tương lai kinh tế. Ngoài quỹ 8,2 tỷ USD cho khởi nghiệp AI, chính sách được thiết kế để “gỡ rào” thay vì cản trở: công ty cần tài nguyên tính toán thì được cấp, muốn mở mã nguồn thì được hỗ trợ, cần khung pháp lý thì có ngay.
Hệ thống giáo dục cũng góp phần quyết định. Các trường như Thanh Hoa, Bắc Kinh đào tạo sinh viên không chỉ học lập trình mà còn suy nghĩ theo ngôn ngữ của học máy và mô hình ngôn ngữ lớn. Mỗi năm có hơn 10 triệu sinh viên tốt nghiệp, trong đó số đông chọn theo đuổi AI. Nhiều nghiên cứu cho thấy 90% nhà nghiên cứu AI từng học ở Trung Quốc quyết định ở lại, đồng thời có làn sóng nhân tài từ Google, Microsoft quay về gia nhập lục hổ.
Hệ quả toàn cầu
Sáu công ty này không chỉ dừng ở việc kinh doanh. Họ đang thách thức sự thống trị công nghệ của Mỹ, nơi vốn có Google, Microsoft, OpenAI. Khi 01.AI tung mô hình mở cạnh tranh trực tiếp với GPT-4, hay Moonshot ra mắt Kimi K2 với nghìn tỷ tham số và phát hành dưới dạng open-weight, bức tranh toàn cầu thay đổi rõ rệt.Điều này mở ra kịch bản bất ngờ: nhiều quốc gia có thể tiếp cận AI tầm cỡ hàng đầu mà không phụ thuộc vào Mỹ. Sức mạnh công nghệ, và xa hơn là quyền định hình trật tự số, không còn tập trung trong tay phương Tây. Nhưng đi kèm với đó là nguy cơ chia tách internet thành hai hệ sinh thái khác nhau, khi các cường quốc buộc các nước phải “chọn phe”.
Từ chỗ khoa học từng bị coi là “tư sản phản động”, Trung Quốc giờ xem nhà khoa học là tài sản quốc gia. Lục hổ AI không chỉ là thành tựu kinh tế, mà còn là biểu tượng cho một sự xoay chuyển quyền lực toàn cầu.
Vậy câu hỏi đặt ra: Nếu một ngày Việt Nam cũng muốn có “hổ AI”, liệu chúng ta đã chuẩn bị được hệ sinh thái đủ mạnh để nuôi dưỡng chưa? (Theo Thedailystar)
