Siêu máy tính của Elon Musk đang gây ô nhiễm nghiêm trọng

[From Beijing with Love]

Siêu máy tính Colossus của xAI được vận hành bởi Elon Musk tại Memphis, Tennessee, đang đối mặt với tranh cãi lớn liên quan đến ô nhiễm không khí từ các tua-bin khí methane không có giấy phép. Được khởi động vào tháng 7/2024 với 100.000 GPU Nvidia H100, Colossus chỉ được cung cấp 7 MW điện từ lưới điện địa phương, đủ để vận hành 4% công suất GPU. Để bù đắp, xAI đã triển khai hơn 30 tua-bin khí di động, vốn được cho là giải pháp tạm thời cho đến khi trạm biến áp 150 MW hoàn thành vào quý 4/2024. Tuy nhiên, đến quý 2/2025, các tua-bin này vẫn hoạt động, gây lo ngại về ô nhiễm không khí tại khu vực Nam Memphis chủ yếu là cộng đồng người Mỹ gốc Phi với lịch sử chịu ảnh hưởng từ ô nhiễm công nghiệp.

Các tua-bin khí tại cơ sở Colossus bị cáo buộc thải ra các chất gây ô nhiễm như formaldehyde và nitơ oxit, liên quan đến bệnh hen suyễn, bệnh hô hấp và một số loại ung thư. Trung tâm Luật Môi trường Miền Nam (SELC) hợp tác với South Wings đã sử dụng hình ảnh nhiệt để phát hiện hơn 30 điểm nóng tại cơ sở, cho thấy số lượng tua-bin hoạt động vượt xa 15 tua-bin mà xAI xin phép. Mặc dù hình ảnh từ Ars Technica chỉ ghi nhận 8 điểm nóng sáng rõ, có thể cho thấy các tua-bin được sử dụng luân phiên, SELC lập luận rằng các tua-bin này vi phạm Đạo luật Không khí Sạch vì thiếu giấy phép. Cộng đồng địa phương dẫn đầu bởi KeShaun Pearson từ Memphis Community Against Pollution, gọi đây là “chủ nghĩa môi trường phân biệt chủng tộc” vì xAI không tham vấn cư dân trước khi vận hành. The Guardian cho biết tờ rơi từ nhóm ẩn danh “Facts Over Fiction” đã xuất hiện, giảm nhẹ mức độ ô nhiễm của xAI nhưng cả EPA và Sở Y tế Quận Shelby xác nhận không cấp phép cho các tua-bin này. Một phiên điều trần công khai đã được lên lịch để cư dân bày tỏ ý kiến, phản ánh sự phản đối mạnh mẽ.

Colossus hiện được phê duyệt 150 MW từ Tennessee Valley Authority (TVA) nhưng để chạy đồng thời 100.000 GPU, nó cần ít nhất 155 MW, với việc mở rộng lên 200.000 GPU vào tháng 12/2024, nhu cầu ước tính lên đến 310 MW chưa kể các hệ thống phụ như điều hòa và an ninh. Musk có kế hoạch nâng cấp cơ sở lên 1 triệu GPU, đòi hỏi 1,55 GW tương đương công suất của một nhà máy điện lớn. Một bài viết trên Fortune (8/1/2025) trích dẫn CEO Memphis Light, Gas and Water (MLGW) Doug McGowen, cho rằng lưới điện thành phố khó đáp ứng nhu cầu này mà không cần nâng cấp lớn. Trong khi đó, xAI phụ thuộc vào các tua-bin khí với đơn xin phép vận hành 15 tua-bin từ tháng 11/2024, nhưng sự chậm trễ trong phê duyệt có thể khiến cơ sở phải tạm dừng hoạt động sau tháng 7/2025, khi lỗ hổng pháp lý cho phép tua-bin chạy 364 ngày không phép hết hiệu lực.

Sự xuất hiện của các tờ rơi “Facts Over Fiction” làm dấy lên nghi ngờ về nỗ lực giảm nhẹ dư luận của xAI. Các tờ rơi tuyên bố tua-bin của xAI là “công nghệ sạch” với “khí thải thấp” nhưng bị Justin Pearson, một đại diện bang Tennessee gọi là “lừa dối” trên Instagram nhấn mạnh rằng khí methane làm tăng các bệnh về hô hấp. Một bài viết trên The Guardian (10/4/2025) lưu ý rằng không có bằng chứng trực tiếp liên kết xAI với nhóm này, nhưng sự im lặng của xAI gồm việc không tham dự phiên họp của Ủy ban Quận Shelby làm tăng sự nghi ngờ. SELC yêu cầu Sở Y tế Quận Shelby ban hành lệnh khẩn cấp để dừng hoạt động tua-bin và phạt xAI 25.000 USD mỗi ngày vi phạm Đạo luật Không khí Sạch. Trong khi đó, Thị trưởng Memphis Paul Young ủng hộ dự án, khẳng định chỉ 15 tua-bin đang hoạt động nhưng không giải thích rõ về 20 tua-bin còn lại.