Sự thật gây sốc: 99% lượng vàng của hành tinh nằm ở lõi Trái Đất, đủ để bao phủ toàn bộ bề mặt một lớp dày nửa mét

[Hoàng Anh]

Do 99% lượng vàng tập trung ở lõi Trái Đất và mật độ ở lớp vỏ rất đa dạng, giới nghiên cứu cho rằng rất khó để có thể đo lường một cách chính xác tất cả lượng vàng trên hành tinh của chúng ta. Lượng vàng mà con người đã và đang khai thác chỉ là một phần cực kỳ nhỏ.

Chúng ta đã khai thác được bao nhiêu vàng?​

Vàng là một kim loại nặng và hiếm trên Trái Đất, được hình thành trong vũ trụ khi các ngôi sao neutron va chạm với nhau. Theo trang Live Science, để có thể trả lời câu hỏi rằng vàng hiếm đến mức nào và hiện nay có bao nhiêu vàng trên Trái Đất, cách dễ nhất là bắt đầu với lượng vàng mà con người đã khai thác được cho đến nay.

• Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) ước tính rằng, trong suốt chiều dài lịch sử, con người đã khai thác được khoảng 187.000 tấn vàng từ các mỏ đá và các lòng sông.
• Hội đồng Vàng Thế giới lại đưa ra một con số cao hơn một chút, với 216.265 tấn vàng đã được khai thác tính đến nay. Lượng vàng này là đủ lớn để có thể đặt vừa trong một khối lập phương có cạnh dài khoảng 22 mét.

Khoảng 45% trong số vàng này được sử dụng để chế tác các loại trang sức, 22% được các cá nhân giữ trong các bộ sưu tập dưới dạng các thỏi vàng và đồng xu, và 17% được lưu trữ trong các ngân hàng trung ương của các quốc gia.

Vậy, còn lại bao nhiêu vàng để khai thác?​

Con người đã khai thác một lượng vàng rất lớn từ lớp vỏ của Trái Đất, nhưng vẫn còn một nguồn vàng dự trữ ở trong đó. Trong báo cáo mới nhất của mình, USGS cho biết có khoảng 64.000 tấn vàng vẫn còn nằm trong các mỏ có thể khai thác được trên toàn thế giới. Những quốc gia có trữ lượng vàng chưa được khai thác lớn nhất là Nga, Australia và Nam Phi. Tuy nhiên, Trung Quốc mới là quốc gia khai thác và đưa ra thị trường nhiều vàng hơn bất kỳ một quốc gia nào khác vào năm 2024.

Giới chuyên gia thường phân biệt giữa "dự trữ" (là phần mỏ quặng có thể khai thác được một cách kinh tế) và "tài nguyên" (là các mỏ quặng mà các nhà nghiên cứu và các công ty có ít hiểu biết về mặt địa chất hơn). Theo Hội đồng Vàng Thế giới, dựa trên dữ liệu từ công ty tư vấn nghiên cứu Metals Focus, trữ lượng vàng toàn cầu hiện nay vào khoảng 54.770 tấn, trong khi tài nguyên vàng được ước tính nặng khoảng 132.110 tấn.

​

Sự thật bất ngờ: 99% vàng nằm ở lõi Trái Đất​

Kết hợp lại, các ước tính của USGS và Hội đồng Vàng Thế giới cho thấy có khoảng từ 251.000 đến 271.000 tấn vàng hiện đang nằm trong các vật dụng của con người và trong những mỏ đã được biết đến ở trong lớp vỏ của Trái Đất.

Tuy nhiên, đây không phải là con số chắc chắn, và nó cũng chỉ là một phần rất nhỏ trong tổng số lượng vàng mà hành tinh của chúng ta thực sự chứa đựng. Lượng vàng có trong lớp vỏ của Trái Đất là nhỏ hơn rất nhiều so với lượng vàng đang nằm ở trong lõi của hành tinh. Giới địa chất cho rằng lõi Trái Đất chứa tới 99% lượng vàng trên thế giới, một lượng đủ lớn để có thể bao phủ toàn bộ bề mặt của hành tinh chúng ta trong một lớp dày tới 0,5 mét.

Vì sao vàng lại nằm ở lõi và vàng trên bề mặt từ đâu ra?​

Theo ông Chris Voisey, một nhà địa chất học về mỏ quặng và là một nghiên cứu viên tại Đại học Monash ở Australia, khi Trái Đất mới được hình thành, phần lớn lượng vàng có sẵn đã chìm vào trong lõi của hành tinh do mật độ rất cao của nó.
"99,5% khối lượng của Trái Đất đã được hình thành khi mọi thứ vẫn còn đang nóng chảy và có thể phân biệt được dựa trên mật độ, vì vậy, vàng sẽ bị chìm vào trong lõi," Voisey giải thích.

Vậy, lượng vàng mà chúng ta đang khai thác trên bề mặt ngày nay từ đâu ra?

"0,5% khối lượng còn lại của Trái Đất đã hạ cánh sau đó xuống hành tinh của chúng ta trong một thảm họa có tên là 'Late Heavy Bombardment' (Cuộc Oanh tạc Dữ dội Muộn). Đây là một giai đoạn kéo dài từ 3,8 đến 4,1 tỷ năm trước, khi Trái Đất đã bị va đập một cách dữ dội bởi các thiên thạch. Phần khối lượng đó có chứa vàng, và đó chính là lượng vàng mà các nhà địa chất và các nhà thăm dò tài nguyên đang tìm thấy trong các loại đá và tập trung dưới dạng các mỏ quặng ngày nay," ông nói.

Theo Voisey, lượng vàng trong phần khối lượng cực kỳ nhỏ này của Trái Đất đã không bị chìm vào lõi là bởi vì hành tinh của chúng ta khi đó đã hình thành nên một lớp vỏ rắn. Kể từ thời kỳ "Late Heavy Bombardment", lượng vàng trên Trái Đất đã không thay đổi nhiều.

Do phần lớn lượng vàng của Trái Đất nằm ở trong lõi và không thể tiếp cận được, cùng với việc mật độ của vàng trong lớp vỏ lại rất đa dạng, ông Voisey cho rằng các nhà nghiên cứu sẽ rất khó có thể đo lường một cách chính xác tất cả lượng vàng trên hành tinh, cũng như xác định được còn có bao nhiêu vàng mà con người vẫn chưa phát hiện ra.