Trúc Hà Nhân
Intern Writer
Rất ít người cảm thấy thoải mái khi có người khác chạm vào miệng mình. Một nghiên cứu gần đây từ Trường Đại học Nha khoa New York cho thấy có đến ba trên bốn người trưởng thành cảm thấy lo sợ khi đến gặp nha sĩ. Đối với nhiều người, ngay cả những buổi làm sạch răng định kỳ cũng có thể trở thành một vấn đề lớn nếu bạn đang phải đối mặt với một tình trạng được gọi là nỗi sợ nha khoa. Những trường hợp nỗi sợ nha khoa nghiêm trọng thường gây ra những phản ứng tâm lý và thể chất mãnh liệt như lo âu, đổ mồ hôi, tim đập nhanh, chóng mặt, buồn nôn và thậm chí là cảm giác thoát ly.
Không chỉ có người lớn gặp phải vấn đề này. Theo các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Na Uy, có đến 20% trẻ em và thanh thiếu niên có thể đáp ứng các tiêu chí chẩn đoán. Các phát hiện của họ, được công bố trong tạp chí BMC Oral Health, cho thấy nỗi sợ này không nhất thiết phải liên quan trực tiếp đến ghế nha khoa. Thay vào đó, nó thường liên quan đến những chấn thương tâm lý trong thời thơ ấu như bắt nạt, ly hôn của cha mẹ và lạm dụng.
Để tìm hiểu rõ hơn, các tác giả đã phân tích dữ liệu từ Dự án Nghiên cứu Sức khỏe Trøndelag, hay còn gọi là HUNT, một trong những nghiên cứu sức khỏe lớn và kéo dài nhất từng được thực hiện. Dự án bắt đầu từ năm 1984 và tập trung thu thập thông tin từ các bảng hỏi, đánh giá lâm sàng và mẫu bệnh phẩm từ cư dân trong quận Trøndelag, Na Uy qua nhiều thế hệ.
Trong nghiên cứu này, đội ngũ do nhà tâm lý học Lena Myran từ Trung tâm Dịch vụ và Nghiên cứu Sức khỏe Răng miệng miền Trung Na Uy dẫn đầu, đã tập trung vào phản hồi từ hơn 5.800 thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 13 đến 17. Họ đã so sánh các tài liệu về chấn thương với sự ghi nhận nỗi sợ nha khoa và phát hiện một mối liên hệ rõ rệt giữa hai vấn đề này.
Theo Myran, nỗi sợ nha khoa có thể dễ hiểu từ góc độ tâm lý. Tuy nhiên, rõ ràng rằng tính chất vật lý của việc điều trị nha khoa càng làm trầm trọng thêm vấn đề này. Một điều đặc biệt khó khăn cho những ai từng trải qua nhiều bất an trong thời thơ ấu. “Bệnh nhân nằm ngửa trong một tư thế dễ tổn thương trong khi một người có quyền lực làm việc bên trong miệng họ,” Myran giải thích. “Thật không ngạc nhiên khi điều trị nha khoa có thể trở nên khó khăn.”
Cơ hội phát triển nỗi sợ nha khoa ở thanh thiếu niên cũng có khả năng cao hơn nếu họ có một quá khứ căng thẳng. Myran đã lấy lịch sử bắt nạt làm ví dụ. “Bị bắt nạt có nghĩa là bị từ chối và chế nhạo một cách có hệ thống. Nếu bạn đã trải qua điều đó, bạn có thể có sự nhạy cảm cao hơn với ý định của người khác,” cô ấy cho biết. “Có thể có những khoảng lặng trong quá trình điều trị nha khoa, và bạn không hoàn toàn biết nha sĩ đang nghĩ gì.”
Myran cũng chỉ ra một thông tin thú vị, nhưng không ngạc nhiên: nỗi sợ nha khoa phổ biến hơn nhiều ở các cô gái so với các chàng trai. “Chúng ta biết rằng nỗi sợ nha khoa thường phổ biến hơn ở các cô gái và nhiều cô gái hơn là những người trải qua lạm dụng tình dục. Cũng có nhiều cô gái hơn là những người phát triển lo âu và trầm cảm trong tuổi thanh thiếu niên,” cô nói. Tuy nhiên, Myran đã thấy điều này vẫn là một sự ngạc nhiên khi ghi nhận sự khác biệt rõ rệt giữa hai giới.
Nghiên cứu gần đây có một số hạn chế đáng chú ý. Các tác giả chỉ xem xét mối liên hệ giữa chấn thương tâm lý thời thơ ấu và nỗi sợ nha khoa, mà không xem xét các yếu tố tác động khác. Ví dụ, một thủ thuật đau đớn có thể cũng ảnh hưởng đến khả năng phát triển nỗi sợ này. “Cũng cần lưu ý rằng đây là một nghiên cứu cắt ngang và không cung cấp cơ sở để khẳng định nguyên nhân hay tác động. Chúng ta chỉ có thể thấy nếu có một kết nối,” Myran cho biết.
May mắn thay, có những chiến lược để giải quyết và giảm thiểu nỗi sợ nha khoa. Myran và các cộng sự tin rằng một trong những phương pháp tốt nhất là nhấn mạnh sự giao tiếp rõ ràng giữa nha sĩ và bệnh nhân của họ. Ngay cả một đề cập ngắn gọn về vấn đề từ bệnh nhân cũng có thể giúp các chuyên gia nhận thức được để có cách tiếp cận nhạy cảm hơn trong quá trình điều trị và kiểm tra. “Bệnh nhân biết rằng nha sĩ không phải là nhà tâm lý học, vì vậy không cần phải có một cuộc trò chuyện dài,” Myran cho biết. “Nhưng bằng cách xem xét những trải nghiệm và nỗi sợ hãi của bệnh nhân, các chuyên gia nha khoa có thể góp phần vào sức khỏe răng miệng tốt hơn và trải nghiệm an toàn hơn cho bệnh nhân.”
Không chỉ có người lớn gặp phải vấn đề này. Theo các nhà nghiên cứu tại Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Na Uy, có đến 20% trẻ em và thanh thiếu niên có thể đáp ứng các tiêu chí chẩn đoán. Các phát hiện của họ, được công bố trong tạp chí BMC Oral Health, cho thấy nỗi sợ này không nhất thiết phải liên quan trực tiếp đến ghế nha khoa. Thay vào đó, nó thường liên quan đến những chấn thương tâm lý trong thời thơ ấu như bắt nạt, ly hôn của cha mẹ và lạm dụng.
Để tìm hiểu rõ hơn, các tác giả đã phân tích dữ liệu từ Dự án Nghiên cứu Sức khỏe Trøndelag, hay còn gọi là HUNT, một trong những nghiên cứu sức khỏe lớn và kéo dài nhất từng được thực hiện. Dự án bắt đầu từ năm 1984 và tập trung thu thập thông tin từ các bảng hỏi, đánh giá lâm sàng và mẫu bệnh phẩm từ cư dân trong quận Trøndelag, Na Uy qua nhiều thế hệ.
Trong nghiên cứu này, đội ngũ do nhà tâm lý học Lena Myran từ Trung tâm Dịch vụ và Nghiên cứu Sức khỏe Răng miệng miền Trung Na Uy dẫn đầu, đã tập trung vào phản hồi từ hơn 5.800 thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 13 đến 17. Họ đã so sánh các tài liệu về chấn thương với sự ghi nhận nỗi sợ nha khoa và phát hiện một mối liên hệ rõ rệt giữa hai vấn đề này.
Theo Myran, nỗi sợ nha khoa có thể dễ hiểu từ góc độ tâm lý. Tuy nhiên, rõ ràng rằng tính chất vật lý của việc điều trị nha khoa càng làm trầm trọng thêm vấn đề này. Một điều đặc biệt khó khăn cho những ai từng trải qua nhiều bất an trong thời thơ ấu. “Bệnh nhân nằm ngửa trong một tư thế dễ tổn thương trong khi một người có quyền lực làm việc bên trong miệng họ,” Myran giải thích. “Thật không ngạc nhiên khi điều trị nha khoa có thể trở nên khó khăn.”
Cơ hội phát triển nỗi sợ nha khoa ở thanh thiếu niên cũng có khả năng cao hơn nếu họ có một quá khứ căng thẳng. Myran đã lấy lịch sử bắt nạt làm ví dụ. “Bị bắt nạt có nghĩa là bị từ chối và chế nhạo một cách có hệ thống. Nếu bạn đã trải qua điều đó, bạn có thể có sự nhạy cảm cao hơn với ý định của người khác,” cô ấy cho biết. “Có thể có những khoảng lặng trong quá trình điều trị nha khoa, và bạn không hoàn toàn biết nha sĩ đang nghĩ gì.”
Myran cũng chỉ ra một thông tin thú vị, nhưng không ngạc nhiên: nỗi sợ nha khoa phổ biến hơn nhiều ở các cô gái so với các chàng trai. “Chúng ta biết rằng nỗi sợ nha khoa thường phổ biến hơn ở các cô gái và nhiều cô gái hơn là những người trải qua lạm dụng tình dục. Cũng có nhiều cô gái hơn là những người phát triển lo âu và trầm cảm trong tuổi thanh thiếu niên,” cô nói. Tuy nhiên, Myran đã thấy điều này vẫn là một sự ngạc nhiên khi ghi nhận sự khác biệt rõ rệt giữa hai giới.
Nghiên cứu gần đây có một số hạn chế đáng chú ý. Các tác giả chỉ xem xét mối liên hệ giữa chấn thương tâm lý thời thơ ấu và nỗi sợ nha khoa, mà không xem xét các yếu tố tác động khác. Ví dụ, một thủ thuật đau đớn có thể cũng ảnh hưởng đến khả năng phát triển nỗi sợ này. “Cũng cần lưu ý rằng đây là một nghiên cứu cắt ngang và không cung cấp cơ sở để khẳng định nguyên nhân hay tác động. Chúng ta chỉ có thể thấy nếu có một kết nối,” Myran cho biết.
May mắn thay, có những chiến lược để giải quyết và giảm thiểu nỗi sợ nha khoa. Myran và các cộng sự tin rằng một trong những phương pháp tốt nhất là nhấn mạnh sự giao tiếp rõ ràng giữa nha sĩ và bệnh nhân của họ. Ngay cả một đề cập ngắn gọn về vấn đề từ bệnh nhân cũng có thể giúp các chuyên gia nhận thức được để có cách tiếp cận nhạy cảm hơn trong quá trình điều trị và kiểm tra. “Bệnh nhân biết rằng nha sĩ không phải là nhà tâm lý học, vì vậy không cần phải có một cuộc trò chuyện dài,” Myran cho biết. “Nhưng bằng cách xem xét những trải nghiệm và nỗi sợ hãi của bệnh nhân, các chuyên gia nha khoa có thể góp phần vào sức khỏe răng miệng tốt hơn và trải nghiệm an toàn hơn cho bệnh nhân.”
