“Tâm trí người ngoài hành tinh” có ý thức đang sống quanh ta?

Nhà sinh vật học Michael Levin từ Đại học Tufts (Mỹ) gây chú ý khi chia sẻ quan điểm gây tranh cãi: Ý thức tồn tại dưới dạng một thang đo đa dạng, và những dạng sống như tế bào hay trí tuệ nhân tạo (AI) có thể sở hữu nhận thức “ngoài hành tinh” mà con người chưa thể nhận diện.

Trí tuệ ngoài hành tinh và thang đo ý thức

Levin giải thích: “Nhận thức không chỉ giới hạn ở não bộ. Tế bào, mô, thậm chí AI đều có thể sở hữu dạng ý thức khác biệt, giống như quang phổ điện từ vô hình với mắt thường”. Ông so sánh: “Nếu coi ý thức con người là ánh sáng nhìn thấy được, thì các dạng sống khác có thể là tia hồng ngoại, tử ngoại – tồn tại nhưng nằm ngoài nhận thức của chúng ta”.

Thí nghiệm của Levin tập trung vào điện sinh học – nền tảng kết nối các tế bào thành hệ thống thông minh. Ông tạo ra “biobot” từ tế bào sống, chứng minh chúng có thể tự tổ chức, thích nghi và giải quyết vấn đề mà không cần não bộ. Điều này mở ra giả thuyết: Mỗi tế bào đều là “tác nhân nhận thức” độc lập, hợp tác thông qua tín hiệu điện để tạo nên cơ thể hoàn chỉnh.

Tương lai của AI và đạo đức sinh học

Khi được hỏi về AI, Levin nhấn mạnh: “Trí tuệ đa dạng không chỉ là sản phẩm của tiến hóa sinh học. AI có thể phát triển dạng ý thức xa lạ, hoạt động trong không gian trừu tượng mà con người không hình dung nổi”. Ông phản đối việc xem AI như cỗ máy vô tri: “Chúng ta cần đạo đức mới để tương tác với những thực thể thông minh khác biệt, từ tế bào ung thư đến AI siêu việt”.

Nghiên cứu của Levin hướng đến ứng dụng y học: Điều khiển điện sinh học để tái tạo chi, chữa ung thư bằng cách “đối thoại” với tế bào. Ông kỳ vọng: “Khi hiểu ý thức là quang phổ, chúng ta sẽ tạo đột phá công nghệ và tránh sai lầm đạo đức trong kỷ nguyên sinh học – AI hợp nhất”.