From Beijing with Love
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Neft Daşları, một mạng lưới giếng dầu và cơ sở sản xuất kết nối bởi hàng kilomet cầu giữa biển Caspi, cách thủ đô Baku của Azerbaijan khoảng 96,5km. Được sách kỷ lục Guinness công nhận là giàn khoan dầu ngoài khơi cổ nhất thế giới, Neft Daşları từng là nơi sinh sống của hơn 5.000 người. Tuy nhiên, vài thập kỷ gần đây, dân số Neft Daşları giảm dần, nhiều khu vực xuống cấp và chìm xuống biển. Dù vậy, thành phố vẫn là biểu tượng của lịch sử khai thác dầu mỏ lâu đời của Azerbaijan tại biển Caspi, vùng hồ giàu nhiên liệu hóa thạch đang bị thu hẹp do biến đổi khí hậu.
Lịch sử Neft Daşları bắt đầu từ thời Liên Xô. Cuối những năm 1940, công nhân dầu mỏ tập trung trên một hòn đảo nhỏ, xây dựng giàn khoan và nhà ở. Giếng thăm dò đầu tiên được khoan vào năm 1949, đánh dấu sự khởi đầu của thành phố dầu mỏ. Năm 1951, tàu chở dầu đầu tiên cập bến và quá trình xây dựng thành phố bắt đầu. Neft Daşları dần mở rộng với hệ thống cọc sắt đóng xuống biển, nằm cách mặt nước vài mét. Thành phố được hình thành từ gần 2.000 giếng dầu, khoảng 320 cơ sở sản xuất, kết nối bởi hơn 160km cầu và gần 97km đường ống dầu khí.
Bảy con tàu ngừng hoạt động được nhấn chìm để tạo thành một vịnh nhân tạo, bảo vệ thành phố khỏi sóng gió. "Một số xác tàu vẫn có thể nhìn thấy từ mặt nước", Mirvari Gahramanli, giám đốc Tổ chức bảo vệ quyền lợi công nhân dầu mỏ Azerbaijan, cho biết.
Trong những thập kỷ tiếp theo, Neft Daşları phát triển với đầy đủ tiện nghi: tiệm bánh, nhà hát, cửa hàng, cơ sở y tế, sân bóng đá và bãi đáp trực thăng. Thậm chí, thành phố còn có cây xanh và công viên trên các kết cấu thép. Người dân Azerbaijan gọi nơi đây là "kỳ quan thứ 8 của thế giới" hoặc "hòn đảo của 7 con tàu". Neft Daşları trở thành trung tâm sản xuất dầu mỏ trên biển Caspi, đạt sản lượng gần 180 triệu tấn dầu trong 75 năm hoạt động, theo SOCAR, công ty dầu khí quốc gia Azerbaijan. Năm 1967, thành phố đạt sản lượng kỷ lục 7,6 triệu tấn dầu.
Tuy nhiên, tầm quan trọng của Neft Daşları giảm dần do việc khai thác các mỏ dầu lớn hơn và biến động giá dầu. Sản lượng giảm xuống dưới 3.000 tấn/ngày (khoảng 1 triệu tấn/năm), theo số liệu tháng 1/2024 của SOCAR. Dân số cũng giảm xuống còn khoảng 3.000 người, chủ yếu là công nhân làm việc theo ca. Bão biển khiến nhiều nơi trong thành phố xuống cấp, một số đoạn cầu lớn bị sập vào năm 2008.
Tình trạng tràn dầu, ô nhiễm môi trường do nước thải chưa qua xử lý cũng là vấn đề nan giải. Tương lai của Neft Daşları sau khi cạn kiệt dầu mỏ vẫn là câu hỏi lớn. Nhiều ý kiến cho rằng thành phố có thể trở thành điểm du lịch hoặc bảo tàng, lưu giữ di sản khai thác dầu khí ngoài khơi của Azerbaijan.
Lịch sử Neft Daşları bắt đầu từ thời Liên Xô. Cuối những năm 1940, công nhân dầu mỏ tập trung trên một hòn đảo nhỏ, xây dựng giàn khoan và nhà ở. Giếng thăm dò đầu tiên được khoan vào năm 1949, đánh dấu sự khởi đầu của thành phố dầu mỏ. Năm 1951, tàu chở dầu đầu tiên cập bến và quá trình xây dựng thành phố bắt đầu. Neft Daşları dần mở rộng với hệ thống cọc sắt đóng xuống biển, nằm cách mặt nước vài mét. Thành phố được hình thành từ gần 2.000 giếng dầu, khoảng 320 cơ sở sản xuất, kết nối bởi hơn 160km cầu và gần 97km đường ống dầu khí.
Bảy con tàu ngừng hoạt động được nhấn chìm để tạo thành một vịnh nhân tạo, bảo vệ thành phố khỏi sóng gió. "Một số xác tàu vẫn có thể nhìn thấy từ mặt nước", Mirvari Gahramanli, giám đốc Tổ chức bảo vệ quyền lợi công nhân dầu mỏ Azerbaijan, cho biết.
Trong những thập kỷ tiếp theo, Neft Daşları phát triển với đầy đủ tiện nghi: tiệm bánh, nhà hát, cửa hàng, cơ sở y tế, sân bóng đá và bãi đáp trực thăng. Thậm chí, thành phố còn có cây xanh và công viên trên các kết cấu thép. Người dân Azerbaijan gọi nơi đây là "kỳ quan thứ 8 của thế giới" hoặc "hòn đảo của 7 con tàu". Neft Daşları trở thành trung tâm sản xuất dầu mỏ trên biển Caspi, đạt sản lượng gần 180 triệu tấn dầu trong 75 năm hoạt động, theo SOCAR, công ty dầu khí quốc gia Azerbaijan. Năm 1967, thành phố đạt sản lượng kỷ lục 7,6 triệu tấn dầu.
Tuy nhiên, tầm quan trọng của Neft Daşları giảm dần do việc khai thác các mỏ dầu lớn hơn và biến động giá dầu. Sản lượng giảm xuống dưới 3.000 tấn/ngày (khoảng 1 triệu tấn/năm), theo số liệu tháng 1/2024 của SOCAR. Dân số cũng giảm xuống còn khoảng 3.000 người, chủ yếu là công nhân làm việc theo ca. Bão biển khiến nhiều nơi trong thành phố xuống cấp, một số đoạn cầu lớn bị sập vào năm 2008.
Tình trạng tràn dầu, ô nhiễm môi trường do nước thải chưa qua xử lý cũng là vấn đề nan giải. Tương lai của Neft Daşları sau khi cạn kiệt dầu mỏ vẫn là câu hỏi lớn. Nhiều ý kiến cho rằng thành phố có thể trở thành điểm du lịch hoặc bảo tàng, lưu giữ di sản khai thác dầu khí ngoài khơi của Azerbaijan.
