Sasha
Writer
Theo nhà sử học, tiến sĩ Timothy C. Winegard của Mỹ, loài muỗi nhỏ bé không chỉ là mối phiền toái trong thời tiết ấm áp mà còn được mệnh danh là "sát thủ số 1 của nhân loại trong suốt sự tồn tại của chúng ta". Loài côn trùng săn mồi này cướp đi sinh mạng của hơn 1 triệu người mỗi năm bằng cách truyền các bệnh chết người. Trong khi đó, cá mập được ước tính có tần suất giết người thấp hơn gấp nhiều lần, chỉ dưới 10 người mỗi năm.
Con người đi đâu, muỗi cũng theo đó. Vết cắn ngứa ngáy và các mầm bệnh mà chúng mang theo rất khét tiếng, và loài côn trùng này cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều bước ngoặt quan trọng nhất của nhân loại trong suốt lịch sử, Timothy C. Winegard, tác giả của cuốn sách "Muỗi: Lịch sử loài người về loài săn mồi nguy hiểm nhất của chúng ta", cho biết.
“Sốt rét và sốt vàng da đã định hình hành trình lịch sử của chúng ta, từ tổ tiên loài người tiến hóa… cho đến tận ngày nay”, Timothy C. Winegard chia sẻ với hãng tin CNN.
Timothy C. Winegard, phó giáo sư lịch sử tại Đại học Colorado Mesa, đã nảy ra ý tưởng ban đầu cho cuốn sách bán chạy nhất của mình từ niềm đam mê của cha ông đối với bệnh sốt rét.
Ban đầu, loài côn trùng nhỏ bé này không mấy hấp dẫn Timothy C. Winegard. “Tôi hơi coi thường ông ấy và nói, ‘Được thôi, bố, con sẽ viết một cuốn sách về muỗi,’” ông nhớ lại. Nhưng một khi Winegard bắt đầu đào sâu vào những tác động của các mầm bệnh do muỗi truyền lên nhân loại — bao gồm, nhưng không giới hạn ở, sốt rét, virus Zika, sốt xuất huyết, sốt vàng da, sốt chikungunya và virus Tây sông Nile — thì ông không thể dừng lại.
Tác động của muỗi đối với lịch sử vẫn còn in đậm trong hiện tại. Hơn nửa triệu người chết chỉ riêng vì sốt rét mỗi năm, và các khu vực có dịch bệnh nặng nề đã phải chịu thiệt hại về tài chính do hậu quả của chúng. “Các quốc gia Bắc Bán cầu không có bệnh sốt rét lưu hành, (vì vậy) họ có thể phát triển nền kinh tế thịnh vượng hơn vì không phải chịu đựng bệnh sốt rét liên tục”, Timothy C. Winegard nói.
Con người đã phải chiến đấu với muỗi trong hàng thiên niên kỷ, và giữa thời điểm cao điểm mùa hè ở Bắc Bán cầu, Winegard đã đưa ra một số hiểu biết sâu sắc về cách bạn có thể tránh xa chúng trong mùa hè này.
Theo Timothy C. Winegard, “85% những gì khiến bạn hấp dẫn hoặc kém hấp dẫn đối với muỗi được lập trình sẵn trong bảng mạch di truyền của bạn”. Tuy nhiên, Timothy C. Winegard có một vài cách bạn có thể kiểm soát muỗi.
Tránh xa rượu bia
Rượu bia khiến muỗi dễ dàng nhìn thấy bạn hơn, Timothy C. Winegard nói.
Muỗi săn mồi bằng thị giác, nhưng chúng không nhìn thế giới như con người. Các loài côn trùng săn mồi sử dụng thị giác nhiệt, hay còn gọi là thị giác hồng ngoại. “Chúng nhìn thấy dấu hiệu nhiệt”, Timothy C. Winegard lưu ý.
“Uống rượu làm tăng nhiệt độ cơ thể,” ông giải thích qua email, “điều này khiến bạn trở thành một dấu hiệu nhiệt dễ nhận biết đối với kẻ sắp hành hạ bạn.”
Vì vậy, hãy uống một cốc nước lọc hoặc nước chanh mát lạnh thay vì uống bia.
Giữ cơ thể mát mẻ
Ngoài việc sử dụng thị giác dựa trên nhiệt, muỗi chủ yếu săn đuổi con người bằng khứu giác.
Timothy C. Winegard cho biết muỗi “có thể ngửi thấy mùi carbon dioxide từ khoảng cách hơn 60 mét.”
“Vì vậy, nếu bạn đang tập thể dục hoặc thở mạnh, chúng sẽ ngửi thấy mùi đó và bị thu hút,” Timothy C. Winegard nói với hãng tin CNN.
Và cũng giống như rượu, lượng khí thải CO2 cao giúp muỗi dễ dàng phát hiện dấu hiệu nhiệt hơn, vì vậy tiến này khuyên bạn nên giữ cho mình mát mẻ nhất có thể.
Điều này cũng áp dụng cho tủ quần áo của bạn. “Quần áo tối màu giữ nhiệt tương đối nhiều hơn,” ông nói, vì vậy tốt nhất nên chọn trang phục dài tay, màu sáng hơn để tránh muỗi.
Chuẩn bị một bộ giáp chắc chắn
Thoa thuốc chống côn trùng là tiêu chuẩn vàng để kiểm soát muỗi, nhưng nếu không cẩn thận khi thoa, bạn có thể khiến mình dễ bị muỗi đốt.
“Tôi biết có những người thoa thuốc chống côn trùng, nhưng họ bỏ sót điểm nhỏ này trên bắp chân và muỗi sẽ tìm ra kẽ hở trên bộ giáp của chúng ta,” Timothy C. Winegard nói, ám chỉ đến muỗi cái, loài săn mồi hút máu.
Thuốc chống muỗi không giống như nước hoa, chỉ cần xịt vài lần là có thể bao phủ toàn bộ cơ thể. Nếu bạn xịt, hãy đảm bảo xịt thật kỹ.
“DEET (thuốc chống côn trùng hóa học) vẫn là tiêu chuẩn vàng, trong khi tinh dầu khuynh diệp chanh là một lựa chọn có nguồn gốc từ thực vật,” Timothy C. Winegard nói.
Để tăng cường an toàn, ông lưu ý rằng một số quần áo được xử lý trước bằng thuốc diệt côn trùng diệt muỗi có tên là permethrin.
Hãy chú ý đến nước!
Những ngày bơi lội và uống nước mát ngoài trời giúp con người tránh nóng, nhưng chúng cũng hấp dẫn muỗi không kém. Muỗi cái đẻ trứng trong nước tĩnh và chúng không cần nhiều nước.
“Từ ao hồ hay suối nhỏ đến một ít nước đọng dưới đáy thùng cũ, lốp xe cũ, hay đồ chơi trong sân sau — thậm chí cả nắp chai đầy — bất cứ thứ gì cũng được,” Timothy C. Winegard cho biết. Ông nói thêm, ngay cả đất úng nước cũng đủ để muỗi mẹ đẻ trứng.
Tiến sĩ này khuyến nghị loại bỏ nước đọng quanh nhà và sân để giảm thiểu nơi sinh sản tiềm năng của muỗi.
Nhớ rửa sạch chân
Một cách khác để chống lại đàn muỗi trong mùa hè này là cân nhắc việc không tắm một hoặc hai lần.
“Thà hôi còn hơn!” Timothy C. Winegard nói. “Mùi hôi nồng nặc lại là một điều tốt, vì nó làm tăng lượng vi khuẩn trên da, khiến bạn kém hấp dẫn muỗi hơn.”
Mặc dù điều này có thể khiến người khác khó chịu, Timothy C. Winegard khuyên bạn nên tránh các sản phẩm có mùi thơm: Lăn khử mùi, xà phòng và các loại nước hoa xịt phòng khác đều hấp dẫn muỗi.
Ngoại lệ duy nhất là đôi chân. “Hãy rửa chân,” ông nói với Gupta. “Vi khuẩn trên bàn chân chúng ta là một chất kích thích tình dục đối với muỗi.”
Timothy C. Winegard lưu ý rằng đây là lý do tại sao nhiều người trong chúng ta bị muỗi đốt quanh mắt cá chân và bàn chân.
Người có nhóm O thu hút muỗi hơn các nhóm máu khác
Timothy C. Winegard cho biết “muỗi có thiên vị và thích ăn một số loại hơn những loại khác.”
Điều gì có thể thu hút muỗi? “Nhóm máu O dường như được ưa chuộng hơn nhóm máu A và B,” ông nói. “Những người có nhóm máu O bị muỗi đốt gấp đôi so với những người có nhóm máu A, và nhóm máu B nằm ở giữa.”
Con người đi đâu, muỗi cũng theo đó. Vết cắn ngứa ngáy và các mầm bệnh mà chúng mang theo rất khét tiếng, và loài côn trùng này cũng là nguyên nhân dẫn đến nhiều bước ngoặt quan trọng nhất của nhân loại trong suốt lịch sử, Timothy C. Winegard, tác giả của cuốn sách "Muỗi: Lịch sử loài người về loài săn mồi nguy hiểm nhất của chúng ta", cho biết.
“Sốt rét và sốt vàng da đã định hình hành trình lịch sử của chúng ta, từ tổ tiên loài người tiến hóa… cho đến tận ngày nay”, Timothy C. Winegard chia sẻ với hãng tin CNN.
Timothy C. Winegard, phó giáo sư lịch sử tại Đại học Colorado Mesa, đã nảy ra ý tưởng ban đầu cho cuốn sách bán chạy nhất của mình từ niềm đam mê của cha ông đối với bệnh sốt rét.
Ban đầu, loài côn trùng nhỏ bé này không mấy hấp dẫn Timothy C. Winegard. “Tôi hơi coi thường ông ấy và nói, ‘Được thôi, bố, con sẽ viết một cuốn sách về muỗi,’” ông nhớ lại. Nhưng một khi Winegard bắt đầu đào sâu vào những tác động của các mầm bệnh do muỗi truyền lên nhân loại — bao gồm, nhưng không giới hạn ở, sốt rét, virus Zika, sốt xuất huyết, sốt vàng da, sốt chikungunya và virus Tây sông Nile — thì ông không thể dừng lại.
Tác động của muỗi đối với lịch sử vẫn còn in đậm trong hiện tại. Hơn nửa triệu người chết chỉ riêng vì sốt rét mỗi năm, và các khu vực có dịch bệnh nặng nề đã phải chịu thiệt hại về tài chính do hậu quả của chúng. “Các quốc gia Bắc Bán cầu không có bệnh sốt rét lưu hành, (vì vậy) họ có thể phát triển nền kinh tế thịnh vượng hơn vì không phải chịu đựng bệnh sốt rét liên tục”, Timothy C. Winegard nói.
Con người đã phải chiến đấu với muỗi trong hàng thiên niên kỷ, và giữa thời điểm cao điểm mùa hè ở Bắc Bán cầu, Winegard đã đưa ra một số hiểu biết sâu sắc về cách bạn có thể tránh xa chúng trong mùa hè này.
Theo Timothy C. Winegard, “85% những gì khiến bạn hấp dẫn hoặc kém hấp dẫn đối với muỗi được lập trình sẵn trong bảng mạch di truyền của bạn”. Tuy nhiên, Timothy C. Winegard có một vài cách bạn có thể kiểm soát muỗi.
Tránh xa rượu bia
Rượu bia khiến muỗi dễ dàng nhìn thấy bạn hơn, Timothy C. Winegard nói.
Muỗi săn mồi bằng thị giác, nhưng chúng không nhìn thế giới như con người. Các loài côn trùng săn mồi sử dụng thị giác nhiệt, hay còn gọi là thị giác hồng ngoại. “Chúng nhìn thấy dấu hiệu nhiệt”, Timothy C. Winegard lưu ý.
“Uống rượu làm tăng nhiệt độ cơ thể,” ông giải thích qua email, “điều này khiến bạn trở thành một dấu hiệu nhiệt dễ nhận biết đối với kẻ sắp hành hạ bạn.”
Vì vậy, hãy uống một cốc nước lọc hoặc nước chanh mát lạnh thay vì uống bia.
Giữ cơ thể mát mẻ
Ngoài việc sử dụng thị giác dựa trên nhiệt, muỗi chủ yếu săn đuổi con người bằng khứu giác.
Timothy C. Winegard cho biết muỗi “có thể ngửi thấy mùi carbon dioxide từ khoảng cách hơn 60 mét.”
“Vì vậy, nếu bạn đang tập thể dục hoặc thở mạnh, chúng sẽ ngửi thấy mùi đó và bị thu hút,” Timothy C. Winegard nói với hãng tin CNN.
Và cũng giống như rượu, lượng khí thải CO2 cao giúp muỗi dễ dàng phát hiện dấu hiệu nhiệt hơn, vì vậy tiến này khuyên bạn nên giữ cho mình mát mẻ nhất có thể.
Điều này cũng áp dụng cho tủ quần áo của bạn. “Quần áo tối màu giữ nhiệt tương đối nhiều hơn,” ông nói, vì vậy tốt nhất nên chọn trang phục dài tay, màu sáng hơn để tránh muỗi.
Chuẩn bị một bộ giáp chắc chắn
Thoa thuốc chống côn trùng là tiêu chuẩn vàng để kiểm soát muỗi, nhưng nếu không cẩn thận khi thoa, bạn có thể khiến mình dễ bị muỗi đốt.
“Tôi biết có những người thoa thuốc chống côn trùng, nhưng họ bỏ sót điểm nhỏ này trên bắp chân và muỗi sẽ tìm ra kẽ hở trên bộ giáp của chúng ta,” Timothy C. Winegard nói, ám chỉ đến muỗi cái, loài săn mồi hút máu.
Thuốc chống muỗi không giống như nước hoa, chỉ cần xịt vài lần là có thể bao phủ toàn bộ cơ thể. Nếu bạn xịt, hãy đảm bảo xịt thật kỹ.
“DEET (thuốc chống côn trùng hóa học) vẫn là tiêu chuẩn vàng, trong khi tinh dầu khuynh diệp chanh là một lựa chọn có nguồn gốc từ thực vật,” Timothy C. Winegard nói.
Để tăng cường an toàn, ông lưu ý rằng một số quần áo được xử lý trước bằng thuốc diệt côn trùng diệt muỗi có tên là permethrin.
Hãy chú ý đến nước!
Những ngày bơi lội và uống nước mát ngoài trời giúp con người tránh nóng, nhưng chúng cũng hấp dẫn muỗi không kém. Muỗi cái đẻ trứng trong nước tĩnh và chúng không cần nhiều nước.
“Từ ao hồ hay suối nhỏ đến một ít nước đọng dưới đáy thùng cũ, lốp xe cũ, hay đồ chơi trong sân sau — thậm chí cả nắp chai đầy — bất cứ thứ gì cũng được,” Timothy C. Winegard cho biết. Ông nói thêm, ngay cả đất úng nước cũng đủ để muỗi mẹ đẻ trứng.
Tiến sĩ này khuyến nghị loại bỏ nước đọng quanh nhà và sân để giảm thiểu nơi sinh sản tiềm năng của muỗi.
Nhớ rửa sạch chân
Một cách khác để chống lại đàn muỗi trong mùa hè này là cân nhắc việc không tắm một hoặc hai lần.
“Thà hôi còn hơn!” Timothy C. Winegard nói. “Mùi hôi nồng nặc lại là một điều tốt, vì nó làm tăng lượng vi khuẩn trên da, khiến bạn kém hấp dẫn muỗi hơn.”
Mặc dù điều này có thể khiến người khác khó chịu, Timothy C. Winegard khuyên bạn nên tránh các sản phẩm có mùi thơm: Lăn khử mùi, xà phòng và các loại nước hoa xịt phòng khác đều hấp dẫn muỗi.
Ngoại lệ duy nhất là đôi chân. “Hãy rửa chân,” ông nói với Gupta. “Vi khuẩn trên bàn chân chúng ta là một chất kích thích tình dục đối với muỗi.”
Timothy C. Winegard lưu ý rằng đây là lý do tại sao nhiều người trong chúng ta bị muỗi đốt quanh mắt cá chân và bàn chân.
Người có nhóm O thu hút muỗi hơn các nhóm máu khác
Timothy C. Winegard cho biết “muỗi có thiên vị và thích ăn một số loại hơn những loại khác.”
Điều gì có thể thu hút muỗi? “Nhóm máu O dường như được ưa chuộng hơn nhóm máu A và B,” ông nói. “Những người có nhóm máu O bị muỗi đốt gấp đôi so với những người có nhóm máu A, và nhóm máu B nằm ở giữa.”
