Top 5 chiêu lừa đảo nở rộ vào cuối năm

[404 Not Found]

Cuối năm không chỉ là mùa mua sắm, quà Tết và các chương trình khuyến mãi, mà còn là thời điểm các nhóm lừa đảo “chạy KPI”. Họ tận dụng sự bận rộn, háo hức với quà tặng và mong muốn hoàn tất công việc, biến người dùng trở thành mục tiêu lý tưởng. Theo Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA), tổng thiệt hại do lừa đảo trực tuyến năm 2024 là 18.900 tỷ đồng. Mức độ nguy hiểm càng đáng lưu ý vào cuối năm, khi các chuyên gia ghi nhận xu hướng gia tăng các vụ lừa đảo dịp cao điểm.

Trước mức thiệt hại lớn và số nạn nhân ngày càng gia tăng vào dịp cuối năm, người dùng cần nhận biết những chiêu thức lừa đảo phổ biến nhất hiện nay để tự bảo vệ mình. Dưới đây là 5 hình thức lừa đảo thường gặp, đặc biệt nhắm vào tâm lý bận rộn và háo hức quà tặng cuối năm.

Khuyến mãi, hoàn tiền giả​

Chiêu thức xuất hiện nhiều nhất trong các mùa mua sắm cuối năm là tạo ra website hoặc fanpage giả mạo thương hiệu lớn. Chúng hứa “giảm sốc”, “mua 1 tặng 3” hoặc hoàn tiền ngay lập tức để dụ người dùng nhập thông tin thẻ hoặc OTP. Chỉ một sơ suất nhỏ, nạn nhân có thể mất toàn bộ quyền kiểm soát tài khoản.

Các trang lừa đảo thường có tên miền lạ, đường dẫn phức tạp, fanpage thiếu dấu xác thực hoặc yêu cầu thông tin ngay khi truy cập. Nhiều người bị cuốn vào cảm giác “săn sale trước người khác” và chính tâm lý háo hức này khiến họ trở thành mục tiêu dễ dàng.

Đơn hàng và “phí giao hàng” giả​

Từ tin nhắn “Đơn hàng của bạn chưa thanh toán phí ship” đến email kèm đường dẫn tra cứu đơn, chiêu lừa liên quan vận chuyển tăng mạnh dịp Tết. Người dùng chỉ cần nhấp vào liên kết giả mạo, mã độc sẽ được cài vào điện thoại, hoặc thông tin ngân hàng bị đánh cắp.

Nhiều tin nhắn sử dụng tên thương hiệu thật, khiến người dùng khó phân biệt. Khi mua sắm online gia tăng, chiêu này tận dụng sự vội vàng và lo lắng để kiểm tra đơn hàng, từ đó chiếm lợi thế với những nạn nhân chưa kịp nhận ra nguy cơ.

Giả mạo ngân hàng, chiếm đoạt tài sản​

Một trong những chiêu cũ nhưng vẫn hiệu quả là giả mạo tổng đài ngân hàng. Kẻ gian gọi điện, thông báo tài khoản bị khóa và yêu cầu cung cấp OTP hoặc mật khẩu để “xác thực giao dịch”. Thậm chí, chúng có thể gửi tin nhắn song song để tăng độ tin cậy.

Chiêu thức khai thác cảm giác hoang mang và áp lực thời gian. Dù nhiều người biết rằng ngân hàng không bao giờ yêu cầu cung cấp OTP, nhưng trong tình huống căng thẳng, việc phản ứng vội vàng khiến họ dễ mắc bẫy.

Gần đây xuất hiện biến thể tinh vi: kẻ gian mạo danh chương trình khuyến mãi của ngân hàng hoặc mạo danh tuyển dụng dưới tên các ngân hàng lớn, sử dụng email gần giống, website nhái hoặc tin tuyển dụng “việc nhẹ, lương cao” để dẫn người dùng vào trang đăng nhập giả mạo. Thủ đoạn thường kết hợp nhiều chi tiết nhằm tăng tính thuyết phục, như số gọi hiện đúng đầu số quen thuộc và tin nhắn kèm link xuất hiện đúng lúc, khiến nạn nhân dễ hoang mang và khó phân biệt thật giả.

Trúng thưởng, quà Tết giả​

Thông báo trúng thưởng lớn, từ phiếu mua hàng đến điện thoại hay xe máy, vẫn là mồi câu kinh điển dịp Tết. Nạn nhân nhận được tin nhắn hoặc cuộc gọi từ chương trình “tri ân khách hàng”, nhưng để nhận giải phải đóng “phí xác minh”, cung cấp thông tin cá nhân hoặc cài ứng dụng lạ.

Những ứng dụng này thường là phần mềm gián điệp, thu thập dữ liệu, danh bạ hoặc kiểm soát thiết bị. Lợi dụng tâm lý mong may mắn và niềm vui ngày lễ, chiêu trúng thưởng ảo vẫn khiến nhiều người sập bẫy dù đã được cảnh báo trước.

Giả mạo công an “bắt cóc online”​

Chiêu thức này tác động trực tiếp vào nỗi sợ và tâm lý hoảng loạn. Các đối tượng giả danh công an, viện kiểm sát hoặc ngân hàng gọi điện đe dọa nạn nhân “liên quan đến đường dây rửa tiền, ma túy” và yêu cầu “hợp tác điều tra”. Sau đó, họ hướng dẫn nạn nhân cài phần mềm họp trực tuyến, bật camera và chia sẻ màn hình để giám sát và khống chế.

Một số nạn nhân, đặc biệt là học sinh, sinh viên, bị buộc phải thuê phòng riêng, không liên lạc với ai, trong khi kẻ gian dùng chính tài khoản mạng xã hội của họ nhắn tin cho người thân, dựng kịch bản “bắt cóc” và yêu cầu tiền chuộc. Chỉ trong hai tháng gần đây, lực lượng Công an Đồng Nai đã giải cứu nhiều nạn nhân khỏi tình huống này.

Từ “sale ảo” đến “bắt cóc online”, điểm chung của các chiêu lừa dịp cuối năm là khai thác tâm lý: vội vàng, tin tưởng và sợ hãi. Các chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người dùng luôn xác minh thông tin qua kênh chính thức, không chia sẻ OTP hay dữ liệu cá nhân và giữ bình tĩnh khi gặp tình huống khẩn cấp. Khi bạn cẩn trọng, nỗi sợ và lòng tham không còn là cơ hội để kẻ gian lợi dụng. Trong mùa Tết nhộn nhịp, cảnh giác chính là cách bảo vệ bản thân và gia đình khỏi những chiêu trò tinh vi của tội phạm mạng.

 

Được phối hợp thực hiện bởi các chuyên gia của Bkav, cộng đồng An ninh mạng Việt Nam WhiteHat và cộng đồng Khoa học công nghệ VnReview