Thảo Nông
Writer
Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng thâm nhập vào lĩnh vực nghệ thuật, một phát ngôn mạnh mẽ từ Hayao Miyazaki, nhà làm phim hoạt hình huyền thoại và "cha đẻ" của Studio Ghibli, lại được nhắc lại, đặt ra những câu hỏi sâu sắc về bản chất của sáng tạo và vai trò của con người.
Những điểm chính:
Sự việc diễn ra vào năm 2016, trong một tập phim tài liệu của đài NHK (Nhật Bản). Một nhóm nhà thiết kế và nhà làm phim hoạt hình đã trình bày một dự án AI của họ trước Miyazaki và nhà sản xuất Toshio Suzuki. Họ giới thiệu một đoạn video mô tả một thực thể kỳ dị, di chuyển một cách kỳ quái, phi tự nhiên bằng cách kéo lê cơ thể trên sàn.
Nhóm nghiên cứu tự hào gọi đây là bước đột phá, mô tả rằng sinh vật này "di chuyển bằng đầu" và "không cảm thấy đau đớn". Họ thậm chí gợi ý dùng những chuyển động này cho game về xác sống.
Sau một lúc im lặng, Miyazaki đã đưa ra lời nhận xét thẳng thắn và đầy sức nặng: "Mỗi buổi sáng, tôi gặp người bạn khuyết tật của mình. Anh ấy rất khó khăn khi thực hiện một cú đập tay... Khi nghĩ về anh ấy, tôi không thể xem những thứ này và thấy chúng thú vị. Bất cứ ai tạo ra những thứ này đều không biết nỗi đau là gì."
Căn phòng chìm trong im lặng. Miyazaki tiếp tục, giọng nói càng thêm phần sắc bén: "Tôi thực sự ghê tởm. Nếu các bạn muốn tạo ra những thứ rùng rợn, hãy cứ làm, nhưng tôi sẽ không bao giờ sử dụng công nghệ này trong tác phẩm của mình. Tôi cảm thấy mạnh mẽ rằng đây là sự xúc phạm đến cuộc sống."
Khi nhóm nghiên cứu cố gắng giải thích đây chỉ là thử nghiệm và mục tiêu cuối cùng là tạo ra cỗ máy có thể "vẽ tranh như con người", Miyazaki đáp lại một cách lạnh lùng: "Tôi cảm thấy như chúng ta đang đến gần hơn với ngày tận thế. Con người chúng ta đang mất niềm tin vào chính mình."
AI và nghệ thuật: Công cụ hay kẻ thay thế?
Sự lo lắng của Miyazaki không phải là không có cơ sở. Ngày nay, AI đang len lỏi vào mọi lĩnh vực, bao gồm cả nghệ thuật. Các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT (với khả năng tạo ảnh mới) có thể bắt chước phong cách nghệ thuật, tạo ra hình ảnh, thậm chí cả video, với tốc độ và quy mô đáng kinh ngạc.
Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu AI có thực sự đang "sáng tạo" nghệ thuật, hay chỉ đơn thuần là sao chép và tái tổ hợp những gì đã có?
Bản chất của nghệ thuật: Cảm xúc và kết nối con người
Nghệ thuật, về bản chất, không chỉ là sự sắp xếp đẹp mắt về hình ảnh hay âm thanh. Nó là sự biểu đạt cảm xúc, là sự kết nối sâu sắc giữa người nghệ sĩ và người thưởng thức. Đó là cách một khoảnh khắc, một cảm giác, một trải nghiệm sống được chắt lọc và truyền tải, tạo nên sự đồng cảm và rung động.
Khi AI tham gia vào quá trình này, yếu tố "con người" – với những khiếm khuyết, những đấu tranh nội tâm, những cảm xúc chân thật và sự sáng tạo đôi khi thô sơ – có nguy cơ bị loại bỏ. AI có thể tạo ra những sản phẩm hoàn hảo về mặt kỹ thuật, nhưng lại thiếu đi chiều sâu cảm xúc và dấu ấn cá nhân.
Liệu AI có thể tạo ra nghệ thuật thực sự?
Nhiều người cho rằng AI vẫn chưa thể (và có lẽ sẽ không bao giờ) tạo ra được một tác phẩm nghệ thuật thực sự như con người. Ngay cả chính AI, khi được hỏi, cũng thừa nhận mình thiếu "trải nghiệm sống" – thứ cốt lõi tạo nên cảm xúc cá nhân, ký ức và sự thấu hiểu trực giác. AI có thể phân tích, bắt chước phong cách, nhưng không thể thực sự "cảm" được như con người.
Quan điểm của Miyazaki, dù có thể bị xem là bảo thủ, nhưng cũng là một lời cảnh báo đáng suy ngẫm. Liệu nghệ thuật có đang mất đi sự tự do, khi ngày càng bị chi phối bởi các thuật toán, xu hướng thị trường và mục tiêu thương mại hóa? Liệu chúng ta có đang quá vội vàng tôn vinh những sản phẩm do AI tạo ra mà quên đi giá trị của sự sáng tạo thực sự từ con người?
Phát ngôn của Hayao Miyazaki từ năm 2016 vẫn còn nguyên giá trị trong bối cảnh AI đang phát triển vũ bão. Nó nhắc nhở chúng ta về bản chất sâu sắc của nghệ thuật và vai trò không thể thay thế của con người trong quá trình sáng tạo. Có lẽ, thay vì cố gắng tạo ra những cỗ máy "vẽ tranh như người", chúng ta nên tập trung vào việc sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ, đồng thời trân trọng và nuôi dưỡng sự sáng tạo độc đáo của chính con người.
#cơnsốtGhiblitrênChatGPT
Những điểm chính:
- Năm 2016, Hayao Miyazaki đã bày tỏ sự ghê tởm khi xem một đoạn phim hoạt hình do AI tạo ra với chuyển động kỳ dị.
- Ông so sánh nó với sự khó khăn của người bạn khuyết tật và cho rằng AI "không biết nỗi đau là gì".
- Miyazaki gọi công nghệ này là "sự xúc phạm đến cuộc sống" và khẳng định không bao giờ dùng nó trong tác phẩm của mình.
- Ông lo ngại con người đang "mất niềm tin vào chính mình" khi dựa dẫm vào AI.
- Bài viết đặt ra câu hỏi về bản chất của nghệ thuật: liệu AI có thể thay thế cảm xúc và trải nghiệm sống của con người?
Sự việc diễn ra vào năm 2016, trong một tập phim tài liệu của đài NHK (Nhật Bản). Một nhóm nhà thiết kế và nhà làm phim hoạt hình đã trình bày một dự án AI của họ trước Miyazaki và nhà sản xuất Toshio Suzuki. Họ giới thiệu một đoạn video mô tả một thực thể kỳ dị, di chuyển một cách kỳ quái, phi tự nhiên bằng cách kéo lê cơ thể trên sàn.
Nhóm nghiên cứu tự hào gọi đây là bước đột phá, mô tả rằng sinh vật này "di chuyển bằng đầu" và "không cảm thấy đau đớn". Họ thậm chí gợi ý dùng những chuyển động này cho game về xác sống.
Sau một lúc im lặng, Miyazaki đã đưa ra lời nhận xét thẳng thắn và đầy sức nặng: "Mỗi buổi sáng, tôi gặp người bạn khuyết tật của mình. Anh ấy rất khó khăn khi thực hiện một cú đập tay... Khi nghĩ về anh ấy, tôi không thể xem những thứ này và thấy chúng thú vị. Bất cứ ai tạo ra những thứ này đều không biết nỗi đau là gì."
Căn phòng chìm trong im lặng. Miyazaki tiếp tục, giọng nói càng thêm phần sắc bén: "Tôi thực sự ghê tởm. Nếu các bạn muốn tạo ra những thứ rùng rợn, hãy cứ làm, nhưng tôi sẽ không bao giờ sử dụng công nghệ này trong tác phẩm của mình. Tôi cảm thấy mạnh mẽ rằng đây là sự xúc phạm đến cuộc sống."
Khi nhóm nghiên cứu cố gắng giải thích đây chỉ là thử nghiệm và mục tiêu cuối cùng là tạo ra cỗ máy có thể "vẽ tranh như con người", Miyazaki đáp lại một cách lạnh lùng: "Tôi cảm thấy như chúng ta đang đến gần hơn với ngày tận thế. Con người chúng ta đang mất niềm tin vào chính mình."
AI và nghệ thuật: Công cụ hay kẻ thay thế?
Sự lo lắng của Miyazaki không phải là không có cơ sở. Ngày nay, AI đang len lỏi vào mọi lĩnh vực, bao gồm cả nghệ thuật. Các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT (với khả năng tạo ảnh mới) có thể bắt chước phong cách nghệ thuật, tạo ra hình ảnh, thậm chí cả video, với tốc độ và quy mô đáng kinh ngạc.
Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu AI có thực sự đang "sáng tạo" nghệ thuật, hay chỉ đơn thuần là sao chép và tái tổ hợp những gì đã có?
Bản chất của nghệ thuật: Cảm xúc và kết nối con người
Nghệ thuật, về bản chất, không chỉ là sự sắp xếp đẹp mắt về hình ảnh hay âm thanh. Nó là sự biểu đạt cảm xúc, là sự kết nối sâu sắc giữa người nghệ sĩ và người thưởng thức. Đó là cách một khoảnh khắc, một cảm giác, một trải nghiệm sống được chắt lọc và truyền tải, tạo nên sự đồng cảm và rung động.
Khi AI tham gia vào quá trình này, yếu tố "con người" – với những khiếm khuyết, những đấu tranh nội tâm, những cảm xúc chân thật và sự sáng tạo đôi khi thô sơ – có nguy cơ bị loại bỏ. AI có thể tạo ra những sản phẩm hoàn hảo về mặt kỹ thuật, nhưng lại thiếu đi chiều sâu cảm xúc và dấu ấn cá nhân.
Liệu AI có thể tạo ra nghệ thuật thực sự?
Nhiều người cho rằng AI vẫn chưa thể (và có lẽ sẽ không bao giờ) tạo ra được một tác phẩm nghệ thuật thực sự như con người. Ngay cả chính AI, khi được hỏi, cũng thừa nhận mình thiếu "trải nghiệm sống" – thứ cốt lõi tạo nên cảm xúc cá nhân, ký ức và sự thấu hiểu trực giác. AI có thể phân tích, bắt chước phong cách, nhưng không thể thực sự "cảm" được như con người.
Quan điểm của Miyazaki, dù có thể bị xem là bảo thủ, nhưng cũng là một lời cảnh báo đáng suy ngẫm. Liệu nghệ thuật có đang mất đi sự tự do, khi ngày càng bị chi phối bởi các thuật toán, xu hướng thị trường và mục tiêu thương mại hóa? Liệu chúng ta có đang quá vội vàng tôn vinh những sản phẩm do AI tạo ra mà quên đi giá trị của sự sáng tạo thực sự từ con người?
Phát ngôn của Hayao Miyazaki từ năm 2016 vẫn còn nguyên giá trị trong bối cảnh AI đang phát triển vũ bão. Nó nhắc nhở chúng ta về bản chất sâu sắc của nghệ thuật và vai trò không thể thay thế của con người trong quá trình sáng tạo. Có lẽ, thay vì cố gắng tạo ra những cỗ máy "vẽ tranh như người", chúng ta nên tập trung vào việc sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ, đồng thời trân trọng và nuôi dưỡng sự sáng tạo độc đáo của chính con người.
#cơnsốtGhiblitrênChatGPT
