Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Nhà thầu quốc phòng chính của Ukraine đang trả tới 1 triệu đô la cho các phi công Nga sẵn sàng đào tẩu.
Công ty quốc phòng nhà nước Ukroboronprom của Ukraine đã đưa ra một đề xuất hấp dẫn, có thể được chính phủ nước này ủng hộ: trả tiền thưởng lớn cho các phi công Nga nếu họ mang máy bay quân sự sang đầu hàng Ukraine. Cụ thể, công ty hứa trả 1 triệu đô la Mỹ cho mỗi máy bay chiến đấu và 500.000 đô la cho mỗi trực thăng chiến đấu, miễn là chúng còn khả năng hoạt động.
Ý tưởng dùng tiền để lôi kéo phi công đối phương không phải là mới. Trong lịch sử, nhiều chính phủ, kể cả Mỹ, từng treo thưởng cho các chiến binh nước ngoài, nhưng kết quả không phải lúc nào cũng như mong đợi. Với Ukraine, Ukroboronprom nhắm đến những phi công Nga có thể không hài lòng với chính phủ hoặc đang gặp khó khăn tài chính – một lời mời gọi khó cưỡng đối với người lương thấp mà lại bất mãn.
Vệt khói từ cuộc không chiến giữa máy bay Ukraine và Nga trên khu vực Kyiv, ngày 26 tháng 2 năm 2022.
Đầu tháng 3, CEO Yuri Gusev của Ukroboronprom đăng lời đề nghị này lên Facebook, kêu gọi mọi người lan truyền thông tin. Dù bài đăng đó giờ đã biến mất (chưa rõ lý do), lời hứa vẫn được giữ nguyên trong một thông báo ngày 8/3 trên website công ty. Ngoài tiền thưởng, Ukroboronprom còn yêu cầu phi công Nga phải giao nộp máy bay và đầu hàng chính quyền Ukraine. Thậm chí, Gusev từng nói trên Facebook rằng họ sẽ cấp quốc tịch của “một quốc gia tự do” (ám chỉ Ukraine) cho phi công nào tham gia, nhưng chi tiết này không xuất hiện trong thông báo chính thức trên website.
Vậy Ukraine được gì từ chuyện này? Thứ nhất, đây là một đòn tâm lý. Việc treo thưởng thế này gửi thông điệp rằng phi công Nga có thể không ủng hộ cuộc chiến, làm lung lay tinh thần đối phương. Điều này không hẳn là vô căn cứ: hệ thống phòng không Ukraine vẫn hoạt động tốt, và theo blog quốc phòng Oryx, họ đã phá hủy ít nhất 24 máy bay Nga. Nhiều phi công Nga có thể đang phân vân về đạo đức chiến tranh hay lo lắng trước nền kinh tế suy sụp của nước mình.
Thứ hai, nếu một phi công Nga thực sự đào tẩu cùng máy bay, Ukraine sẽ có thêm khí tài giá trị. Vì Nga và Ukraine đều từng thuộc Liên Xô, thiết bị quân sự của họ tương thích, nên máy bay Nga có thể được Ukraine sử dụng ngay. Thậm chí, những mẫu tiên tiến như Sukhoi Su-35 hay Su-34 còn có thể được bán cho phương Tây để nghiên cứu kỹ thuật – một việc Mỹ từng làm trong Chiến tranh Lạnh qua chương trình Constant Peg, thử nghiệm máy bay đối phương tại Khu vực 51.
Một máy bay chiến đấu có hai phi công, như Su-30SM, sẽ cần cả hai phi công đồng ý đào ngũ.
Tuy nhiên, phi công Nga khó mà chấp nhận lời mời này. Đào tẩu đồng nghĩa với việc họ không thể trở về nhà, gia đình mất người trụ cột và có thể bị chính phủ Nga trừng phạt. Đó là lý do Ukraine thêm quyền công dân vào “gói đề nghị”, như một lối thoát cho phi công.
Lịch sử từng ghi nhận những vụ treo thưởng tương tự. Trong Chiến tranh Triều Tiên, Mỹ mở “Chiến dịch Moolah”, trả 100.000 đô la để lấy máy bay MiG-15 từ phi công Triều Tiên. Một người tên No Kum Sok đã đào tẩu mà không biết thưởng, nhưng vẫn nhận tiền. Năm 1966, phi công Iraq Munir Redfa mang MiG-21 sang Israel dưới áp lực của tình báo, kiếm được 1 triệu đô la. Dù vậy, những trường hợp thành công không nhiều.
Tóm lại, lời đề nghị của Ukroboronprom không chỉ là chuyện tiền, mà còn là cách Ukraine chơi đòn tâm lý, làm suy yếu tinh thần Nga và tìm cơ hội tăng cường sức mạnh quân sự. Nhưng liệu có phi công nào dám đánh cược cả cuộc đời mình không, thì đó lại là câu hỏi khác. (popularmechanics)
