Nguyễn Hoàng
Intern Writer
Bạn có từng nghĩ rằng một vụ phóng tên lửa, biểu tượng của tiến bộ công nghệ, lại có thể làm Trái Đất chậm hồi phục vết thương tầng ozone?
Tầng ozone vốn đã mong manh, sau nhiều năm nỗ lực toàn cầu mới bắt đầu phục hồi dần kể từ sau Nghị định thư Montreal. Thế nhưng, các nhà nghiên cứu dự báo rằng nếu tần suất phóng tên lửa tiếp tục gia tăng như hiện tại, lớp bảo vệ này có thể bị suy giảm tới 0,3% vào năm 2030, và thậm chí mất đến 4% theo mùa ở khu vực Nam Cực, nơi vốn đã quá quen với “lỗ thủng ozone”.
Nguyên nhân là do khí thải từ các vụ phóng tên lửa, như bồ hóng và khí clo, bay lên tầng khí quyển trên và… ở lì trên đó. Không như khí thải dưới mặt đất có thể bị mưa rửa trôi hoặc phân hủy sinh học, những hạt này không dễ dàng bị loại bỏ và có thể tồn tại trong nhiều năm, gây ra tác động lan tỏa toàn cầu.
Trong khi việc khám phá không gian giúp mở rộng hiểu biết của con người và thúc đẩy công nghệ, thì mặt trái ít được chú ý là chi phí môi trường không nhỏ chút nào. Tầng ozone không chỉ là lá chắn bảo vệ con người khỏi tia cực tím gây ung thư, mà còn đóng vai trò quan trọng đối với sinh vật biển, như thực vật phù du, nền móng của cả chuỗi thức ăn đại dương.
Theo nhóm nghiên cứu, nếu không có hành động phối hợp ở cấp độ toàn cầu, việc tầng ozone phục hồi hoàn toàn vào năm 2066 như dự kiến có thể bị kéo dài thêm… nhiều thập kỷ. Và khi lớp bảo vệ sinh học này yếu đi, không chỉ môi trường mà cả sức khỏe cộng đồng sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp.
Bạn nghĩ gì về việc này? Liệu các công ty không gian tư nhân có nên chịu trách nhiệm về phát thải? Hay chúng ta cần một “Nghị định thư Montreal 2.0” cho kỷ nguyên tên lửa? (Dailygalaxy)
Tên lửa lên trời, tầng ozone xuống dốc
Không gian là tương lai, nhưng cũng có thể là một hiểm họa nếu chúng ta không kịp nhìn lại. Một nghiên cứu mới từ Đại học Canterbury (New Zealand) và ETH Zurich (Thụy Sĩ) đã chỉ ra rằng, việc phóng tên lửa ngày càng nhiều đang đặt tầng ozone, lớp bảo vệ sinh học của hành tinh – vào thế bị đe dọa nghiêm trọng.Tầng ozone vốn đã mong manh, sau nhiều năm nỗ lực toàn cầu mới bắt đầu phục hồi dần kể từ sau Nghị định thư Montreal. Thế nhưng, các nhà nghiên cứu dự báo rằng nếu tần suất phóng tên lửa tiếp tục gia tăng như hiện tại, lớp bảo vệ này có thể bị suy giảm tới 0,3% vào năm 2030, và thậm chí mất đến 4% theo mùa ở khu vực Nam Cực, nơi vốn đã quá quen với “lỗ thủng ozone”.
Chạy đua không gian, chạy chậm môi trường
Từ năm 2019 đến 2024, số vụ phóng tên lửa đã tăng gần ba lần. Dự báo đến cuối thập kỷ, con số có thể vượt mốc 2.000 vụ mỗi năm. Đây không chỉ là cuộc đua giữa các quốc gia hay doanh nghiệp tư nhân trong ngành không gian, mà còn là cuộc chạy đua với hệ sinh thái Trái Đất.Trong khi việc khám phá không gian giúp mở rộng hiểu biết của con người và thúc đẩy công nghệ, thì mặt trái ít được chú ý là chi phí môi trường không nhỏ chút nào. Tầng ozone không chỉ là lá chắn bảo vệ con người khỏi tia cực tím gây ung thư, mà còn đóng vai trò quan trọng đối với sinh vật biển, như thực vật phù du, nền móng của cả chuỗi thức ăn đại dương.
Theo nhóm nghiên cứu, nếu không có hành động phối hợp ở cấp độ toàn cầu, việc tầng ozone phục hồi hoàn toàn vào năm 2066 như dự kiến có thể bị kéo dài thêm… nhiều thập kỷ. Và khi lớp bảo vệ sinh học này yếu đi, không chỉ môi trường mà cả sức khỏe cộng đồng sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp.
Bạn nghĩ gì về việc này? Liệu các công ty không gian tư nhân có nên chịu trách nhiệm về phát thải? Hay chúng ta cần một “Nghị định thư Montreal 2.0” cho kỷ nguyên tên lửa? (Dailygalaxy)
