Hoàng Khang
Writer
Những điểm chính:
Chuyến đi định mệnh đến Dallas
Cuối tháng 11/1963, Tổng thống John F. Kennedy, cùng Đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy và Phó Tổng thống Lyndon B. Johnson, thực hiện chuyến đi vận động gây quỹ kéo dài hai ngày, đến 5 thành phố của bang Texas. Chuyến đi này cũng được xem là một nỗ lực để hàn gắn những chia rẽ trong nội bộ Đảng Dân chủ tại Texas, một bang quan trọng đối với cơ hội tái đắc cử của Kennedy vào năm 1964.
Tổng thống Kennedy đã được chào đón nồng nhiệt tại San Antonio, Houston và Fort Worth.
Sáng ngày 22/11, sau bài phát biểu tại bãi đậu xe của khách sạn, Tổng thống Kennedy và đoàn tùy tùng đã đáp chuyến bay ngắn đến sân bay Love Field ở Dallas. Theo lịch trình, sau Dallas, điểm dừng chân cuối cùng của chuyến đi sẽ là Austin.
Tại sân bay Love Field, Tổng thống và Đệ nhất phu nhân đã bắt tay, giao lưu với đám đông chào đón, trước khi lên chiếc xe mui trần để di chuyển đến Trade Mart, nơi ông dự kiến có một bài phát biểu. Khoảng 200.000 người đã xếp hàng dọc theo tuyến đường dài 16km để chào đón Tổng thống.
Khoảnh khắc kinh hoàng tại Dealey Plaza
Khoảng 12h30 trưa, khi đoàn xe hộ tống rẽ vào phố Elm và đi qua Dealey Plaza, nhiều tiếng súng vang lên. Một viên đạn xuyên qua cổ Tổng thống Kennedy, trúng Thống đốc Texas John Connally (ngồi ở ghế trước). Một viên đạn khác găm vào đầu Kennedy.
Đoàn xe lập tức tăng tốc, đưa Tổng thống đến Bệnh viện Parkland Memorial gần đó. Tuy nhiên, mọi nỗ lực cứu chữa của các bác sĩ đều không thành công. Tổng thống Kennedy được tuyên bố qua đời vào lúc 13h.
Cuộc truy lùng và cái chết của nghi phạm
Chỉ một giờ sau khi Tổng thống Kennedy qua đời, cả nước Mỹ và thế giới chìm trong bàng hoàng. Cảnh sát nhanh chóng truy lùng kẻ ám sát.
Vỏ đạn và một khẩu súng trường được tìm thấy gần cửa sổ trên tầng 6 của tòa nhà Kho lưu trữ Sách giáo khoa Texas, nơi nhìn ra quảng trường.
Theo báo cáo, chỉ có hai người rời khỏi tòa nhà sau vụ nổ súng: một người đàn ông ra ngoài để xem đoàn xe và bị cảnh sát cấm vào lại, người còn lại là Lee Harvey Oswald, một nhân viên đã làm việc tại đây khoảng một tháng.
Một số nhân chứng cho biết đã nhìn thấy Oswald xuất hiện trên tầng 6 khoảng nửa giờ trước khi vụ nổ súng xảy ra. Cảnh sát đã phác thảo và công bố bản mô tả về Oswald.
Trong khi đó, Oswald tìm cách trở về khu nhà trọ. Khoảng 15 phút sau khi rời nhà trọ, Oswald chạm trán cảnh sát Dallas J.D. Tippit. Oswald đã bắn chết Tippit trước mặt một số nhân chứng, sau đó đi vào Nhà hát Texas, và bị cảnh sát bắt giữ tại đây vào khoảng 13h50.
Cái chết của Oswald và nghi vấn về âm mưu
Phó Tổng thống Johnson, lo sợ vụ ám sát có thể là một phần của âm mưu lớn hơn, đã nhanh chóng rời Dallas trên chuyên cơ Không lực Một.
Vào lúc 14h38, trước khi máy bay cất cánh, với thi hài của Tổng thống Kennedy trên máy bay, Johnson đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống. Phu nhân Jacqueline Kennedy, vẫn mặc bộ trang phục dính máu, đứng bên cạnh ông.
Oswald ban đầu không nhận tội. Tuy nhiên, chỉ hai ngày sau khi bị bắt, Oswald đã bị Jack Ruby, một chủ hộp đêm, bắn chết khi đang được cảnh sát áp giải từ Tòa thị chính Dallas (nơi có trụ sở và nhà tù của Sở Cảnh sát Dallas) đến nhà tù hạt. Vụ nổ súng này được truyền hình trực tiếp, gây chấn động dư luận.
Ruby sau đó khai rằng anh ta ra tay để giúp bà Jacqueline Kennedy không phải làm chứng tại phiên tòa xét xử Oswald. Ruby bị kết án tử hình vào tháng 3/1964, nhưng bản án đã bị đảo ngược vào tháng 10/1966. Tuy nhiên, Ruby đã chết vào tháng 1/1967, trước khi phiên tòa mới có thể diễn ra.
Ủy ban Warren và những tranh cãi
Sau cái chết của Tổng thống Kennedy, Ủy ban Warren được thành lập để điều tra vụ ám sát. Sau khoảng 10 tháng điều tra, dựa trên báo cáo của FBI, lời khai của nhân chứng, chuyên gia, và các bằng chứng, kết quả khám nghiệm tử thi, Ủy ban Warren kết luận Oswald đã hành động một mình.
Báo cáo dài 888 trang của Ủy ban Warren cho biết, Oswald đã được rèn luyện kỹ năng bắn súng và trở thành một tay súng thiện xạ trong thời gian phục vụ trong lực lượng thủy quân lục chiến. Vào ngày xảy ra vụ ám sát, Oswald đã bắn ba phát súng: một phát xuyên qua cổ, một phát chí mạng vào đầu Kennedy, và một phát bắn trượt.
Tuy nhiên, kết luận của Ủy ban Warren đã gây ra nhiều tranh cãi và không thể dập tắt được những thuyết âm mưu về một âm mưu lớn hơn đứng sau vụ ám sát.
Nhiều người nghi ngờ có một tay súng thứ hai trên bãi cỏ ở gò đất tại Dealey Plaza. Một số nhân chứng cho biết họ đã nghe thấy tiếng súng phát ra từ hướng này. Tuy nhiên, Ủy ban Warren khẳng định đây là những thông tin không chính xác.
Giải mật hồ sơ và những bí ẩn còn lại
Trong những thập kỷ qua, hàng triệu trang tài liệu liên quan đến vụ ám sát Kennedy đã được công bố. Tuy nhiên, hàng nghìn tài liệu vẫn bị giữ kín vì lý do an ninh quốc gia.
Năm 1992, Quốc hội Mỹ đã thông qua luật yêu cầu công bố toàn bộ hồ sơ vào tháng 10/2017, trừ khi có lý do đặc biệt. Cả Tổng thống Trump và cựu Tổng thống Biden đều đã gia hạn luật này để giữ kín một số tài liệu.
Gần đây nhất, tổng thống đương nhiệm Donald Trump đã ra lệnh công bố toàn bộ.
Các học giả nghiên cứu về Kennedy cho rằng, những tài liệu cuối cùng được công bố khó có thể chứa đựng những tiết lộ gây chấn động. Phần lớn thông tin bị kiểm duyệt là để bảo vệ danh tính các đặc vụ, nguồn tin, địa điểm và kỹ thuật thu thập thông tin tình báo của CIA.
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu, như Jefferson Morley (biên tập viên trang tin JFK Facts), cho rằng những tài liệu được công bố trong giai đoạn 2018-2023 cho thấy có một số nhân viên CIA không tin rằng Oswald hành động một mình, và một quan chức phản gián đã cố gắng "trì hoãn" cuộc điều tra của Ủy ban Warren.
Morley và Posner (tác giả cuốn sách "Khép lại Vụ án") tin rằng các tài liệu còn lại có thể hé lộ việc CIA đã biết về Oswald trước vụ ám sát.
Một phát ngôn viên của CIA từng khẳng định vào năm 2022 rằng họ không che giấu thông tin về Oswald hay vụ ám sát, và tất cả thông tin quan trọng liên quan trực tiếp đến Oswald đã được công bố.
Tuy nhiên, ngay cả khi tất cả tài liệu được công bố, Posner không tin rằng các thuyết âm mưu sẽ chấm dứt.
Vụ ám sát Tổng thống Kennedy vẫn là một trong những sự kiện gây tranh cãi nhất trong lịch sử nước Mỹ. Dù Ủy ban Warren đã kết luận Oswald hành động một mình, nhiều người vẫn tin vào các thuyết âm mưu, cho rằng có một âm mưu lớn hơn đứng sau vụ việc. Việc công bố toàn bộ hồ sơ mật có thể giúp làm sáng tỏ một số khía cạnh của vụ án, nhưng có lẽ sẽ không thể chấm dứt hoàn toàn những tranh cãi và nghi ngờ.
#AiámsátKennedy
- Tổng thống John F. Kennedy bị ám sát vào ngày 22/11/1963 tại Dallas, Texas.
- Nghi phạm Lee Harvey Oswald bị bắt, nhưng bị Jack Ruby bắn chết hai ngày sau đó.
- Ủy ban Warren kết luận Oswald hành động một mình, nhưng nhiều người vẫn tin vào các thuyết âm mưu.
- Hàng triệu trang tài liệu đã được công bố, nhưng nhiều tài liệu vẫn bị kiểm duyệt vì lý do an ninh quốc gia.
- Vụ ám sát vẫn là một trong những sự kiện gây tranh cãi nhất trong lịch sử nước Mỹ.
Chuyến đi định mệnh đến Dallas
Cuối tháng 11/1963, Tổng thống John F. Kennedy, cùng Đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy và Phó Tổng thống Lyndon B. Johnson, thực hiện chuyến đi vận động gây quỹ kéo dài hai ngày, đến 5 thành phố của bang Texas. Chuyến đi này cũng được xem là một nỗ lực để hàn gắn những chia rẽ trong nội bộ Đảng Dân chủ tại Texas, một bang quan trọng đối với cơ hội tái đắc cử của Kennedy vào năm 1964.
Tổng thống Kennedy đã được chào đón nồng nhiệt tại San Antonio, Houston và Fort Worth.
Sáng ngày 22/11, sau bài phát biểu tại bãi đậu xe của khách sạn, Tổng thống Kennedy và đoàn tùy tùng đã đáp chuyến bay ngắn đến sân bay Love Field ở Dallas. Theo lịch trình, sau Dallas, điểm dừng chân cuối cùng của chuyến đi sẽ là Austin.
Tại sân bay Love Field, Tổng thống và Đệ nhất phu nhân đã bắt tay, giao lưu với đám đông chào đón, trước khi lên chiếc xe mui trần để di chuyển đến Trade Mart, nơi ông dự kiến có một bài phát biểu. Khoảng 200.000 người đã xếp hàng dọc theo tuyến đường dài 16km để chào đón Tổng thống.
Khoảnh khắc kinh hoàng tại Dealey Plaza
Khoảng 12h30 trưa, khi đoàn xe hộ tống rẽ vào phố Elm và đi qua Dealey Plaza, nhiều tiếng súng vang lên. Một viên đạn xuyên qua cổ Tổng thống Kennedy, trúng Thống đốc Texas John Connally (ngồi ở ghế trước). Một viên đạn khác găm vào đầu Kennedy.
Đoàn xe lập tức tăng tốc, đưa Tổng thống đến Bệnh viện Parkland Memorial gần đó. Tuy nhiên, mọi nỗ lực cứu chữa của các bác sĩ đều không thành công. Tổng thống Kennedy được tuyên bố qua đời vào lúc 13h.
Cuộc truy lùng và cái chết của nghi phạm
Chỉ một giờ sau khi Tổng thống Kennedy qua đời, cả nước Mỹ và thế giới chìm trong bàng hoàng. Cảnh sát nhanh chóng truy lùng kẻ ám sát.
Vỏ đạn và một khẩu súng trường được tìm thấy gần cửa sổ trên tầng 6 của tòa nhà Kho lưu trữ Sách giáo khoa Texas, nơi nhìn ra quảng trường.
Theo báo cáo, chỉ có hai người rời khỏi tòa nhà sau vụ nổ súng: một người đàn ông ra ngoài để xem đoàn xe và bị cảnh sát cấm vào lại, người còn lại là Lee Harvey Oswald, một nhân viên đã làm việc tại đây khoảng một tháng.
Một số nhân chứng cho biết đã nhìn thấy Oswald xuất hiện trên tầng 6 khoảng nửa giờ trước khi vụ nổ súng xảy ra. Cảnh sát đã phác thảo và công bố bản mô tả về Oswald.
Trong khi đó, Oswald tìm cách trở về khu nhà trọ. Khoảng 15 phút sau khi rời nhà trọ, Oswald chạm trán cảnh sát Dallas J.D. Tippit. Oswald đã bắn chết Tippit trước mặt một số nhân chứng, sau đó đi vào Nhà hát Texas, và bị cảnh sát bắt giữ tại đây vào khoảng 13h50.
Cái chết của Oswald và nghi vấn về âm mưu
Phó Tổng thống Johnson, lo sợ vụ ám sát có thể là một phần của âm mưu lớn hơn, đã nhanh chóng rời Dallas trên chuyên cơ Không lực Một.
Vào lúc 14h38, trước khi máy bay cất cánh, với thi hài của Tổng thống Kennedy trên máy bay, Johnson đã tuyên thệ nhậm chức Tổng thống. Phu nhân Jacqueline Kennedy, vẫn mặc bộ trang phục dính máu, đứng bên cạnh ông.
Oswald ban đầu không nhận tội. Tuy nhiên, chỉ hai ngày sau khi bị bắt, Oswald đã bị Jack Ruby, một chủ hộp đêm, bắn chết khi đang được cảnh sát áp giải từ Tòa thị chính Dallas (nơi có trụ sở và nhà tù của Sở Cảnh sát Dallas) đến nhà tù hạt. Vụ nổ súng này được truyền hình trực tiếp, gây chấn động dư luận.
Ruby sau đó khai rằng anh ta ra tay để giúp bà Jacqueline Kennedy không phải làm chứng tại phiên tòa xét xử Oswald. Ruby bị kết án tử hình vào tháng 3/1964, nhưng bản án đã bị đảo ngược vào tháng 10/1966. Tuy nhiên, Ruby đã chết vào tháng 1/1967, trước khi phiên tòa mới có thể diễn ra.
Ủy ban Warren và những tranh cãi
Sau cái chết của Tổng thống Kennedy, Ủy ban Warren được thành lập để điều tra vụ ám sát. Sau khoảng 10 tháng điều tra, dựa trên báo cáo của FBI, lời khai của nhân chứng, chuyên gia, và các bằng chứng, kết quả khám nghiệm tử thi, Ủy ban Warren kết luận Oswald đã hành động một mình.
Báo cáo dài 888 trang của Ủy ban Warren cho biết, Oswald đã được rèn luyện kỹ năng bắn súng và trở thành một tay súng thiện xạ trong thời gian phục vụ trong lực lượng thủy quân lục chiến. Vào ngày xảy ra vụ ám sát, Oswald đã bắn ba phát súng: một phát xuyên qua cổ, một phát chí mạng vào đầu Kennedy, và một phát bắn trượt.
Tuy nhiên, kết luận của Ủy ban Warren đã gây ra nhiều tranh cãi và không thể dập tắt được những thuyết âm mưu về một âm mưu lớn hơn đứng sau vụ ám sát.
Nhiều người nghi ngờ có một tay súng thứ hai trên bãi cỏ ở gò đất tại Dealey Plaza. Một số nhân chứng cho biết họ đã nghe thấy tiếng súng phát ra từ hướng này. Tuy nhiên, Ủy ban Warren khẳng định đây là những thông tin không chính xác.
Giải mật hồ sơ và những bí ẩn còn lại
Trong những thập kỷ qua, hàng triệu trang tài liệu liên quan đến vụ ám sát Kennedy đã được công bố. Tuy nhiên, hàng nghìn tài liệu vẫn bị giữ kín vì lý do an ninh quốc gia.
Năm 1992, Quốc hội Mỹ đã thông qua luật yêu cầu công bố toàn bộ hồ sơ vào tháng 10/2017, trừ khi có lý do đặc biệt. Cả Tổng thống Trump và cựu Tổng thống Biden đều đã gia hạn luật này để giữ kín một số tài liệu.
Gần đây nhất, tổng thống đương nhiệm Donald Trump đã ra lệnh công bố toàn bộ.
Các học giả nghiên cứu về Kennedy cho rằng, những tài liệu cuối cùng được công bố khó có thể chứa đựng những tiết lộ gây chấn động. Phần lớn thông tin bị kiểm duyệt là để bảo vệ danh tính các đặc vụ, nguồn tin, địa điểm và kỹ thuật thu thập thông tin tình báo của CIA.
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu, như Jefferson Morley (biên tập viên trang tin JFK Facts), cho rằng những tài liệu được công bố trong giai đoạn 2018-2023 cho thấy có một số nhân viên CIA không tin rằng Oswald hành động một mình, và một quan chức phản gián đã cố gắng "trì hoãn" cuộc điều tra của Ủy ban Warren.
Morley và Posner (tác giả cuốn sách "Khép lại Vụ án") tin rằng các tài liệu còn lại có thể hé lộ việc CIA đã biết về Oswald trước vụ ám sát.
Một phát ngôn viên của CIA từng khẳng định vào năm 2022 rằng họ không che giấu thông tin về Oswald hay vụ ám sát, và tất cả thông tin quan trọng liên quan trực tiếp đến Oswald đã được công bố.
Tuy nhiên, ngay cả khi tất cả tài liệu được công bố, Posner không tin rằng các thuyết âm mưu sẽ chấm dứt.
Vụ ám sát Tổng thống Kennedy vẫn là một trong những sự kiện gây tranh cãi nhất trong lịch sử nước Mỹ. Dù Ủy ban Warren đã kết luận Oswald hành động một mình, nhiều người vẫn tin vào các thuyết âm mưu, cho rằng có một âm mưu lớn hơn đứng sau vụ việc. Việc công bố toàn bộ hồ sơ mật có thể giúp làm sáng tỏ một số khía cạnh của vụ án, nhưng có lẽ sẽ không thể chấm dứt hoàn toàn những tranh cãi và nghi ngờ.
#AiámsátKennedy
