Ủy ban Châu Âu (EC) đã thông qua quyết định buộc các hãng sản xuất điện thoại mà chủ yếu là smartphone phải trang bị cổng sạc thống nhất USB-C trên thiết bị trước năm 2024. Dư luận cho rằng, quyết định mới này của EC chủ yếu là “đánh” vào Apple bởi các hãng Android Phone từ lâu đã chuyển sang cổng USB-C.
Apple “một mình một chợ”
Vài năm trở lại đây, các hãng smartphone Android hầu như đều đã chuyển sang cổng sạc thống nhất USB-C, nhưng riêng Apple vẫn duy trì cổng sạc Lightning.
Thói tật “một mình một chợ” của Apple về bản chất chính là sự ăn dày. Cần biết rằng, Apple trước đây bán ra iPhone có kèm củ sạc. Nhưng hai đời iPhone trở lại đây, sản phẩm bán ra không còn kèm củ sạc nữa. Apple cắt giảm củ sạc, nhưng thực chất là lấy bớt ra để bán riêng với mức giá vài chục USD nhằm gia tăng lợi nhuận ẩn dưới chiêu bài “bảo vệ môi trường”.
Hơn thế nữa, người dùng iPhone cũng bị ép tới mức không thể tận dụng củ sạc của các hãng khác cho chiếc iPhone của mình chỉ vì cổng sạc khác nhau. Còn nếu người dùng muốn chuyển từ cổng USB-C hay USB-A sang cổng Lightning, làm ơn hãy móc hầu bao ra 19 USD để mua sợi cáp chuyển đổi dài chưa tới 1 mét được Apple bán ra.
Bản chất của thành ngữ “một mình một chợ” là sự độc quyền. Apple độc quyền với cổng sạc Lightning trên iPhone bao năm qua chính là nhằm bảo vệ lợi ích riêng của mình mặc gây ra phiền phức, tốn kém cho người dùng iPhone. Và xét trên bình diện chung, Apple chẳng góp phần gì trong việc bảo vệ môi trường cả.
Thậm chí ngược lại, Apple không hề bảo vệ môi trường, vì vẫn độc quyền và ép buộc người dùng phải bỏ tiền ra mua củ sạc hay dây cáp chuyển đổi của mình thay vì trổ cổng sạc USB-C để người dùng iPhone có thể tận dụng củ sạc của những hãng Android Phone để vừa giúp họ tiết kiệm chi phí vừa giúp giảm thiểu lượng củ sạc phải sản xuất gây hao tốn thêm nguyên liệu, năng lượng ảnh hưởng đến môi trường.
Căn cứ để nhận định như vậy chính từ những con số do EC đưa ra. Theo đó, quyết định thống nhất một cổng sạc USB-C trên điện thoại di động sẽ giúp cắt giảm hơn 12.000 tấn rác thải điện tử mỗi năm. Đồng thời, người tiêu dùng khu vực Liên minh Châu Âu (EU) sẽ tiết kiệm được khoảng 268 triệu USD chi phí nhờ vào việc không cần mua thêm củ sạc.
“Cú đấm” phá thế độc quyền của Apple
Như đã đề cập ở trên, các hãng smartphone Android đã trang bị cổng USB-C trên thiết bị điện thoại từ lâu cho nên quyết định của EC trên thực tế là “cú đấm” vào Apple.
“Cú đấm” trước hết phá thế độc quyền “một mình một chợ” của Apple, uốn nắn hãng này bước vào sân chơi chung. Thứ nữa, quyết định của EC đã giúp gỡ bỏ chiếc mặt nạ “bảo vệ môi trường” của Apple để lộ ra bộ mặt thật ăn dày của “táo khuyết” từng bị dư luận phản ứng mạnh mẽ.
Ngay sau quyết định của EC cũng có dư luận rộ lên rằng, Apple có thể sẽ nghĩ ra chiêu trò để đối phó chứ không dễ dàng mà chấp hành. Đơn cử là “táo khuyết” đã quen ăn dày có thể nghĩ cách lách luật, như bỏ cổng Lightning và chuyển hẳn lên sạc không dây để tiếp tục tận thu; hay dùng rào cản kỹ thuật trong cổng USB-C của mình khiến các củ sạc của những hãng khác không thể phát huy hiệu quả sạc nhanh.
Tuy nhiên theo tôi, Apple khó có thể lách bằng cách không triển khai cổng USB-C mà chuyển sang sạc không dây cho iPhone để tiếp tục thúc đẩy bán hàng. Còn về chiêu trò dùng rào cản kỹ thuật có vẻ phức tạp hơn, cần có trải nghiệm thực tế mới có thể khẳng định được, chính vì thế vấn đề này vẫn còn ở phía trước.
Trong khi vẫn còn những ý kiến khác nhau cho rằng Apple có thể sẽ chọn phương án sản xuất iPhone trang bị cổng sạc USB-C cho thị trường Châu Âu, lại thêm thông tin “rò rỉ” rằng “táo khuyết” đã có kế hoạch ra lò iPhone có cổng sạc USB-C từ năm 2023.
Dư luận trên thực tế cũng có thể xuất phát từ lời đồn hay những nguồn tin chưa thể xác thực. Tuy nhiên dưới góc nhìn của người viết bài này, trong trường hợp Apple tiến hành phân chia hai tuyến iPhone – cổng Lightning và iPhone – cổng USB-C thì cũng đồng thời tạo ra sự rối rắm, gây bất tiện cho chuỗi cung ứng, và đặc biệt là càng cho thấy không chịu từ bỏ thói ăn dày của hãng này khi vẫn khư khư thủ lợi tại những thị trường chưa bị buộc trang bị cổng sạc USB-C cho iPhone.
Còn trong trường hợp Apple thống nhất một cổng sạc USB-C cho iPhone từ năm 2023 hay 2024 trở đi, tất nhiên là rất đáng hoan nghênh. Song theo tôi, với thói ăn dày đã trở thành DNA của Apple, người dùng iPhone cũng khó thoát được việc sẽ bị Apple moi hầu bao bằng những cách khác.
Có một điều cũng rất lạ là, ít có khách hàng của hãng sản xuất nào lại dễ chấp nhận để bị moi tiền như những khách hàng của Apple. Đó có lẽ cũng là một phần nguyên nhân khiến Apple cứ muốn ăn dày từ khách hàng của mình.
Dạ Thảo
