Cuối cùng tôi cũng hiểu được ý nghĩa thực sự của Ngũ hành trong sách Dịch

[Con voi còi]

Trong Kinh dịch, khí tượng trưng cho sức mạnh có thể di chuyển vạn vật. Sức mạnh của khí có các hướng, và ngũ hành là năm hướng mà khí chuyển động. Khi một người đi lên nơi cao, nước chảy về nơi thấp, và hướng của dòng nước luôn luôn hướng xuống. Vì vậy nước tượng trưng cho lực của dòng khí đi xuống; lửa hướng lên, vì vậy lửa có nghĩa là Khí tăng lên, giống như một dòng chảy hướng lên. Sức mạnh đó di chuyển; Mộc (cây) phát triển theo mọi hướng, vì vậy mộc tượng trưng cho sức mạnh của khí. Kim được thu thập từ mọi hướng và nó đại diện cho sức mạnh tập hợp lại.

Bảng tương sinh tương khắc ngũ hành

Ngũ hành: Cách hiểu kim, mộc, thủy, hỏa, thổ​

Một cái hướng vào trong, một cái hướng ra ngoài, một cái hướng lên, và một cái hướng xuống, nên có 4 lực: thổ (đất) là lực song song và không nghiêng, lực nào chạy thuận thì gọi là thổ. Đây không phải là nói tùy tiện, sự chuyển động của khí không thể không có phương hướng. 5 hướng đông, tây, nam, bắc, trung và năm hướng lên, xuống, trái, phải, trung tâm đều là 5, nên gọi là ngũ hành. Đừng hiểu ngũ hành là nguyên tố cơ bản tạo nên ngũ hành. Các chất cơ bản tạo nên ngũ hành cũng không đúng, chúng là hướng vận động của khí. Hướng của năng lượng này luôn cần được thể hiện bằng các biểu tượng, vì vậy người ta sử dụng 5 yếu tố cơ bản là kim, mộc, thủy, hỏa, thổ để thể hiện nó một cách hợp lý nhất.

Nguồn gốc của ngũ hành​

Sự ra đời của Thuyết Ngũ hành vẫn còn đang gây tranh cãi trong giới học thuật. Các nhà sử học Trung Quốc tin rằng: "Người sáng lập ra thuyết Ngũ hành là Mạnh Tử. Zou Yan (Trâu Diễn), người sau Mạnh Tử, đã mở rộng Thuyết Ngũ hành và trở thành một bậc thầy âm dương ngũ hành: Thuyết ngũ hành ra đời đồng thời với thuyết âm dương. Và đến nay người ta đã chấp nhận quan điểm thuyết ngũ hành ra đời như thế nào chúng ta không cần phải nói quá tỉ mỉ, điều cốt yếu là hiểu được ý nghĩa thực sự của nó. Chữ Hán rất rộng và sâu sắc, cả ký tự và ngôn ngữ đều không ngừng phát triển. Một từ có thể có nhiều nghĩa, và cách hiểu nó phụ thuộc vào ngữ cảnh và nền tảng của nó. Lấy “phiếm luận” làm ví dụ, nó đơn giản là bát quái trong “Kinh dịch”, nếu nói một người rất “hám”, chúng ta sẽ nghĩ rằng người này thích đưa ra những nhận xét vô trách nhiệm nhưng trong ngữ cảnh khác là chuyện phiếm và quyền riêng tư.

Sự tương sinh và tương khắc của ngũ hành​

Ngũ hành cũng là một khái niệm vật chất ở Trung Quốc cổ đại. Nó chủ yếu được sử dụng trong triết học, y học cổ truyền Trung Quốc và bói toán. Ngũ hành là kim, mộc, thủy, hỏa, thổ. Người ta tin rằng thiên nhiên là gồm có năm yếu tố, và với sự thăng trầm của 5 yếu tố này, sự thay đổi của tự nhiên sẽ không chỉ ảnh hưởng đến số phận của con người, mà còn làm cho vũ trụ luân chuyển không ngừng. Ngũ hành tạo ra nhau: kim sinh thủy, thủy sinh mộc, mộc sinh hỏa, hỏa sinh thổ, thổ sinh kim Ngũ hành khắc: Kim khắc mộc, mộc khắc thổ, thổ khắc nước, nước khắc hỏa, và hỏa khắc kim. Ý nghĩa của năm yếu tố: Mộc sinh ra hỏa, vì mộc có tính ấm, hỏa ẩn trong đó. Hỏa sinh ra thổ, vì hỏa hóng nên có thể đốt cháy mộc, mộc sau khi cháy sẽ thành tro, tro là đất nên hỏa sinh thổ. Kim sinh thổ vì kim cần phải ẩn trong đá, gắn vào núi, ngấm vào mà sinh ra kim, tụ đất tạo thành núi có núi ắt sẽ có đá. Nên kim sinh thổ. Kim tạo ra thủy bởi vì khí của kim loại ấm. Kim phụ thuộc vào thủy, và rèn kim cũng có thể trở thành thủy, nên kim sinh thủy. Thủy sinh mộc, vì nước ấm, cây cối phát triển nên thủy sinh mộc. Tóm lại, chúng ta không nên quá chú ý đến ngũ hành, bởi vì nó không cố định, nó là một loại tác dụng sinh hóa. Ví dụ, nếu có đất, nước có thể hình thành và sau khi lửa đốt cháy mọi thứ sẽ trở thành đất, vàng chôn trong đất, gỗ mọc ra từ đất. Chúng là một loại hiệu ứng sinh hóa. Đừng diễn dịch ý nghĩa của nó quá nhiều, dẫn đến ưu tư, phiền muộn nhiều hơn nếu ta rơi vào trường hợp ngũ hành tương khắc.