VNR Content
Pearl
Nhiếp ảnh gia Jack Latham của CNN đã thực hiện một nhiệm vụ chụp ảnh các trang trại ở Việt Nam — không phải những đồn điền rộng lớn hay ruộng bậc thang của đất nước mà là những "trang trại trồng view", hay "click farm".
Bên trong một "click farm" ở Việt Nam, được dùng để tạo ra những lượt tương tác "ảo" trên mạng xã hội. Ảnh: Jack Latham
Năm ngoái, nhiếp ảnh gia người Anh đã dành một tháng ở thủ đô Hà Nội để ghi lại một số hoạt động mờ ám nhằm giúp khách hàng tăng cường lưu lượng truy cập trực tuyến và tương tác trên mạng xã hội một cách giả tạo, với hy vọng thao túng thuật toán và nhận thức của người dùng. Những hình ảnh kết quả, được giới thiệu trong cuốn sách mới của anh ấy “Beggar’s Honey", cung cấp cái nhìn hiếm hoi về các xưởng thuê những lao động được trả lương thấp để sản xuất lượt thích, bình luận và chia sẻ cho các doanh nghiệp và cá nhân trên toàn cầu.
“Khi hầu hết mọi người sử dụng mạng xã hội, họ không mong gì hơn ngoài sự chú ý — họ giống như đang cầu xin điều đó,” Latham nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, giải thích về tựa đề cuốn sách của mình. “Với mạng xã hội, sự chú ý của chúng ta là một sản phẩm dành cho các nhà quảng cáo và nhà tiếp thị.”
Những chiếc điện thoại chỉ cần vẫn hoạt động được sẽ được đưa vào các "click farm" để sử dụng. Ảnh: Jack Latham
Các "click farm" mà Latham tác nghiệp được vận hành ngay tại nhà hoặc các khách sạn. Ảnh: Jack Latham
Vào những năm 2000, sự phổ biến ngày càng tăng của các trang mạng xã hội — bao gồm Facebook và Twitter, nay được gọi là X — đã tạo ra một thị trường mới cho các hồ sơ kỹ thuật số được quản lý tốt, với các công ty và thương hiệu đang ganh đua để tối đa hóa khả năng hiển thị và sức ảnh hưởng. Mặc dù không rõ khi nào các trang trại nhấp chuột bắt đầu phát triển mạnh mẽ, các chuyên gia công nghệ đã cảnh báo về “những kẻ điều hành băng đảng ảo” vận hành chúng từ các nước có thu nhập thấp ngay từ năm 2007.
Trong những thập kỷ sau đó, các trang trại nhấp chuột đã bùng nổ về số lượng — đặc biệt là ở Châu Á, nơi chúng có thể được tìm thấy ở Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia, Philippines và nhiều quốc gia khác. Các quy định thường không theo kịp: Trong khi một số quốc gia, như Trung Quốc, đã cố gắng trấn áp các hoạt động này (Hiệp hội Quảng cáo Trung Quốc đã cấm sử dụng trang trại nhấp chuột cho mục đích lợi nhuận thương mại vào năm 2020), chúng vẫn tiếp tục phát triển mạnh trên khắp lục địa, đặc biệt là ở những nơi chi phí nhân công và điện năng thấp giúp vận hành hàng trăm, hàng nghìn thiết bị cùng một lúc trở nên hợp lý.
Dự án của Latham đã đưa anh đến năm "click farm" ở Việt Nam. (Anh ấy nói rằng những người làm click farm mà anh ấy hy vọng chụp ảnh ở Hồng Kông đã "chùn bước", và các hạn chế đi lại do đại dịch đã phá hỏng kế hoạch ghi lại hoạt động này ở Trung Quốc đại lục). Ở ngoại ô Hà Nội, Latham đã đến thăm các xưởng hoạt động trong các khu dân cư và khách sạn.
Một số có thiết lập truyền thống với hàng trăm điện thoại được vận hành thủ công, trong khi những nơi khác sử dụng một phương pháp nhỏ gọn hơn, mới hơn được gọi là "box farming" — một cụm từ được sử dụng bởi những người làm click farm mà Latham đã đến thăm — trong đó một số điện thoại, không có màn hình và pin, được nối dây với nhau và liên kết với một máy tính.
Hàng trăm chiếc điện thoại được kết nối với nhau và vận hành bởi máy tính. Ảnh: Jack Latham
Latham cho biết một trong những trang trại nhấp chuột mà anh đến thăm là một doanh nghiệp do gia đình điều hành, trong khi những trang trại khác trông giống như các công ty công nghệ. Hầu hết công nhân đều ở độ tuổi 20 và 30, anh nói thêm. "Tất cả đều trông giống như những công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon," anh nói. “Có một lượng lớn phần cứng… và những chiếc điện thoại được xếp dày đặc như những bức tường.”
Một số bức ảnh của Latham mô tả — dù ẩn danh — những người làm công việc thu thập nhấp chuột. Trong một bức ảnh, một người đàn ông được nhìn thấy đang ngồi giữa một biển các thiết bị điện tử trong một công việc có vẻ đơn độc và đơn điệu. Latham nói: “Chỉ cần một người là có thể điều khiển một lượng lớn điện thoại. “Một người có thể rất nhanh chóng (làm công việc của) 10.000 người. Vừa cô đơn vừa đông đúc.”
Tại các trang trại mà Lathan đến thăm, các cá nhân thường phụ trách một nền tảng mạng xã hội cụ thể. Ví dụ, một “farmer” sẽ chịu trách nhiệm đăng bài và bình luận hàng loạt trên tài khoản Facebook, hoặc thiết lập các nền tảng YouTube nơi họ đăng và xem video lặp lại. Nhiếp ảnh gia nói thêm rằng TikTok hiện là nền tảng phổ biến nhất tại các trang trại trồng view mà anh ấy đã đến thăm.
Phần cứng, linh phụ kiện điện thoại vương vãi ở khắp nơi
Những người làm click farm mà Latham nói chuyện hầu hết đều quảng cáo dịch vụ của họ trực tuyến với giá chưa đến một xu cho mỗi lần nhấp chuột, lượt xem hoặc tương tác. Và bất chấp bản chất gian lận của công việc, dường như họ coi đó chỉ là một công việc bình thường, nhiếp ảnh gia cho biết. Anh ấy nói thêm: “Họ hiểu rõ rằng họ chỉ đang cung cấp một dịch vụ. “Không có một sự mờ ám nào. Những gì họ cung cấp là các lối tắt."
Trong 134 trang, “Beggar's Honey” bao gồm một bộ sưu tập các bức ảnh trừu tượng mô tả các video xuất hiện trên nguồn cấp dữ liệu TikTok của Latham. Anh ấy đưa chúng vào cuốn sách để thể hiện loại nội dung mà anh ấy thấy được các trang trại trồng view thúc đẩy.
Nhưng nhiều bức ảnh của anh ấy tập trung vào phần cứng được sử dụng để thao túng mạng xã hội — mạng nhện dây điện, điện thoại và máy tính. Latham nói: “Nhiều tác phẩm của tôi nói về các thuyết âm mưu. “Cố gắng 'ghi lại những cỗ máy được sử dụng để truyền bá thông tin sai lệch' là khẩu hiệu của dự án. Bức tranh lớn hơn thường là thứ chúng ta không nhìn thấy.”
Một "box farm", thiết bị nhỏ gọn chứa những chiếc điện thoại được kết nối với nhau. Ảnh: Jack Latham
Các trang trại trồng view trên khắp thế giới cũng được sử dụng để khuếch đại các thông điệp chính trị và truyền bá thông tin sai lệch trong các cuộc bầu cử. Vào năm 2016, thủ tướng Campuchia khi đó là Hun Sen bị cáo buộc mua bạn bè và lượt thích trên Facebook, điều mà theo BBC, ông đã phủ nhận, trong khi các hoạt động ngầm ở Bắc Macedonia bị phát hiện đã lan truyền các bài đăng và bài báo ủng hộ Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm đó.
Trong khi nghiên cứu, Latham cho biết anh ấy phát hiện ra rằng các thuật toán — một chủ đề trong cuốn sách trước đây của anh ấy, “Latent Bloom” — thường đề xuất các video mà anh ấy nói ngày càng trở nên “cực đoan” hơn với mỗi lần nhấp chuột. Ông nói: “Nếu bạn chỉ tiêu hóa một chế độ ăn như vậy, thì đó chỉ là vấn đề thời gian trước khi bạn trở thành kẻ bị tiểu đường. “Việc truyền bá thông tin sai lệch là điều tồi tệ nhất. Nó xảy ra trong túi của bạn, không phải trên báo chí, và thật đáng sợ khi nó được điều chỉnh phù hợp với chứng loạn thần kinh của bạn.”
Với hy vọng nâng cao nhận thức về hiện tượng này và những nguy hiểm của nó, Latham đang lên kế hoạch triển lãm phiên bản tự chế tại nhà của mình về một trang trại trồng view — một chiếc hộp nhỏ có nhiều điện thoại được gắn vào giao diện máy tính — tại Lễ hội Hình ảnh Vevey 2024 ở Thụy Sĩ. Anh ấy đã mua thiết bị này ở Việt Nam với giá tương đương khoảng 1.000 USD và thỉnh thoảng thử nghiệm nó trên các tài khoản mạng xã hội của mình.
Trên Instagram, ảnh của Latham thường thu hút từ vài chục đến vài trăm lượt thích. Nhưng khi anh ấy triển khai trang trại nhấp chuột cá nhân của mình để thông báo về cuốn sách mới nhất của mình, bài đăng đã tạo ra hơn 6.600 lượt thích. Nhiếp ảnh gia muốn mọi người nhận ra rằng những gì họ thấy trên mạng xã hội còn nhiều điều hơn thế — và số liệu không phải là thước đo tính xác thực. “Khi mọi người được trang bị tốt hơn kiến thức về cách mọi thứ hoạt động, họ có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn,” anh nói.
Năm ngoái, nhiếp ảnh gia người Anh đã dành một tháng ở thủ đô Hà Nội để ghi lại một số hoạt động mờ ám nhằm giúp khách hàng tăng cường lưu lượng truy cập trực tuyến và tương tác trên mạng xã hội một cách giả tạo, với hy vọng thao túng thuật toán và nhận thức của người dùng. Những hình ảnh kết quả, được giới thiệu trong cuốn sách mới của anh ấy “Beggar’s Honey", cung cấp cái nhìn hiếm hoi về các xưởng thuê những lao động được trả lương thấp để sản xuất lượt thích, bình luận và chia sẻ cho các doanh nghiệp và cá nhân trên toàn cầu.
“Khi hầu hết mọi người sử dụng mạng xã hội, họ không mong gì hơn ngoài sự chú ý — họ giống như đang cầu xin điều đó,” Latham nói trong một cuộc phỏng vấn qua điện thoại, giải thích về tựa đề cuốn sách của mình. “Với mạng xã hội, sự chú ý của chúng ta là một sản phẩm dành cho các nhà quảng cáo và nhà tiếp thị.”
Vào những năm 2000, sự phổ biến ngày càng tăng của các trang mạng xã hội — bao gồm Facebook và Twitter, nay được gọi là X — đã tạo ra một thị trường mới cho các hồ sơ kỹ thuật số được quản lý tốt, với các công ty và thương hiệu đang ganh đua để tối đa hóa khả năng hiển thị và sức ảnh hưởng. Mặc dù không rõ khi nào các trang trại nhấp chuột bắt đầu phát triển mạnh mẽ, các chuyên gia công nghệ đã cảnh báo về “những kẻ điều hành băng đảng ảo” vận hành chúng từ các nước có thu nhập thấp ngay từ năm 2007.
Trong những thập kỷ sau đó, các trang trại nhấp chuột đã bùng nổ về số lượng — đặc biệt là ở Châu Á, nơi chúng có thể được tìm thấy ở Ấn Độ, Bangladesh, Indonesia, Philippines và nhiều quốc gia khác. Các quy định thường không theo kịp: Trong khi một số quốc gia, như Trung Quốc, đã cố gắng trấn áp các hoạt động này (Hiệp hội Quảng cáo Trung Quốc đã cấm sử dụng trang trại nhấp chuột cho mục đích lợi nhuận thương mại vào năm 2020), chúng vẫn tiếp tục phát triển mạnh trên khắp lục địa, đặc biệt là ở những nơi chi phí nhân công và điện năng thấp giúp vận hành hàng trăm, hàng nghìn thiết bị cùng một lúc trở nên hợp lý.
Dự án của Latham đã đưa anh đến năm "click farm" ở Việt Nam. (Anh ấy nói rằng những người làm click farm mà anh ấy hy vọng chụp ảnh ở Hồng Kông đã "chùn bước", và các hạn chế đi lại do đại dịch đã phá hỏng kế hoạch ghi lại hoạt động này ở Trung Quốc đại lục). Ở ngoại ô Hà Nội, Latham đã đến thăm các xưởng hoạt động trong các khu dân cư và khách sạn.
Một số có thiết lập truyền thống với hàng trăm điện thoại được vận hành thủ công, trong khi những nơi khác sử dụng một phương pháp nhỏ gọn hơn, mới hơn được gọi là "box farming" — một cụm từ được sử dụng bởi những người làm click farm mà Latham đã đến thăm — trong đó một số điện thoại, không có màn hình và pin, được nối dây với nhau và liên kết với một máy tính.
Latham cho biết một trong những trang trại nhấp chuột mà anh đến thăm là một doanh nghiệp do gia đình điều hành, trong khi những trang trại khác trông giống như các công ty công nghệ. Hầu hết công nhân đều ở độ tuổi 20 và 30, anh nói thêm. "Tất cả đều trông giống như những công ty khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon," anh nói. “Có một lượng lớn phần cứng… và những chiếc điện thoại được xếp dày đặc như những bức tường.”
Một số bức ảnh của Latham mô tả — dù ẩn danh — những người làm công việc thu thập nhấp chuột. Trong một bức ảnh, một người đàn ông được nhìn thấy đang ngồi giữa một biển các thiết bị điện tử trong một công việc có vẻ đơn độc và đơn điệu. Latham nói: “Chỉ cần một người là có thể điều khiển một lượng lớn điện thoại. “Một người có thể rất nhanh chóng (làm công việc của) 10.000 người. Vừa cô đơn vừa đông đúc.”
Tại các trang trại mà Lathan đến thăm, các cá nhân thường phụ trách một nền tảng mạng xã hội cụ thể. Ví dụ, một “farmer” sẽ chịu trách nhiệm đăng bài và bình luận hàng loạt trên tài khoản Facebook, hoặc thiết lập các nền tảng YouTube nơi họ đăng và xem video lặp lại. Nhiếp ảnh gia nói thêm rằng TikTok hiện là nền tảng phổ biến nhất tại các trang trại trồng view mà anh ấy đã đến thăm.
Những người làm click farm mà Latham nói chuyện hầu hết đều quảng cáo dịch vụ của họ trực tuyến với giá chưa đến một xu cho mỗi lần nhấp chuột, lượt xem hoặc tương tác. Và bất chấp bản chất gian lận của công việc, dường như họ coi đó chỉ là một công việc bình thường, nhiếp ảnh gia cho biết. Anh ấy nói thêm: “Họ hiểu rõ rằng họ chỉ đang cung cấp một dịch vụ. “Không có một sự mờ ám nào. Những gì họ cung cấp là các lối tắt."
Trong 134 trang, “Beggar's Honey” bao gồm một bộ sưu tập các bức ảnh trừu tượng mô tả các video xuất hiện trên nguồn cấp dữ liệu TikTok của Latham. Anh ấy đưa chúng vào cuốn sách để thể hiện loại nội dung mà anh ấy thấy được các trang trại trồng view thúc đẩy.
Nhưng nhiều bức ảnh của anh ấy tập trung vào phần cứng được sử dụng để thao túng mạng xã hội — mạng nhện dây điện, điện thoại và máy tính. Latham nói: “Nhiều tác phẩm của tôi nói về các thuyết âm mưu. “Cố gắng 'ghi lại những cỗ máy được sử dụng để truyền bá thông tin sai lệch' là khẩu hiệu của dự án. Bức tranh lớn hơn thường là thứ chúng ta không nhìn thấy.”
Các trang trại trồng view trên khắp thế giới cũng được sử dụng để khuếch đại các thông điệp chính trị và truyền bá thông tin sai lệch trong các cuộc bầu cử. Vào năm 2016, thủ tướng Campuchia khi đó là Hun Sen bị cáo buộc mua bạn bè và lượt thích trên Facebook, điều mà theo BBC, ông đã phủ nhận, trong khi các hoạt động ngầm ở Bắc Macedonia bị phát hiện đã lan truyền các bài đăng và bài báo ủng hộ Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm đó.
Trong khi nghiên cứu, Latham cho biết anh ấy phát hiện ra rằng các thuật toán — một chủ đề trong cuốn sách trước đây của anh ấy, “Latent Bloom” — thường đề xuất các video mà anh ấy nói ngày càng trở nên “cực đoan” hơn với mỗi lần nhấp chuột. Ông nói: “Nếu bạn chỉ tiêu hóa một chế độ ăn như vậy, thì đó chỉ là vấn đề thời gian trước khi bạn trở thành kẻ bị tiểu đường. “Việc truyền bá thông tin sai lệch là điều tồi tệ nhất. Nó xảy ra trong túi của bạn, không phải trên báo chí, và thật đáng sợ khi nó được điều chỉnh phù hợp với chứng loạn thần kinh của bạn.”
Với hy vọng nâng cao nhận thức về hiện tượng này và những nguy hiểm của nó, Latham đang lên kế hoạch triển lãm phiên bản tự chế tại nhà của mình về một trang trại trồng view — một chiếc hộp nhỏ có nhiều điện thoại được gắn vào giao diện máy tính — tại Lễ hội Hình ảnh Vevey 2024 ở Thụy Sĩ. Anh ấy đã mua thiết bị này ở Việt Nam với giá tương đương khoảng 1.000 USD và thỉnh thoảng thử nghiệm nó trên các tài khoản mạng xã hội của mình.
Trên Instagram, ảnh của Latham thường thu hút từ vài chục đến vài trăm lượt thích. Nhưng khi anh ấy triển khai trang trại nhấp chuột cá nhân của mình để thông báo về cuốn sách mới nhất của mình, bài đăng đã tạo ra hơn 6.600 lượt thích. Nhiếp ảnh gia muốn mọi người nhận ra rằng những gì họ thấy trên mạng xã hội còn nhiều điều hơn thế — và số liệu không phải là thước đo tính xác thực. “Khi mọi người được trang bị tốt hơn kiến thức về cách mọi thứ hoạt động, họ có thể đưa ra quyết định sáng suốt hơn,” anh nói.
