Đã là con người thì không tránh khỏi những suy nghĩ không mong muốn đến trong đầu chúng ta mọi lúc mọi nơi, và kiểm soát điều đó cũng không hề dễ dàng. Tuy nhiên một nghiên cứu mới đã chỉ ra cách tiếp cận mà bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể áp dụng để hạn chế số lượng suy nghĩ xuất hiện trong đầu.
Nghiên cứu này xem xét sự khác biệt giữa kiểm soát phản ứng và sự chủ động. Kiểm soát phản ứng là khi chúng ta có một ý nghĩ không mong muốn và cố gắng chối bỏ hoặc ngăn chặn nó, còn chủ động kiểm soát là khi chúng ta cố gắng và ngăn chặn ý nghĩ không mong muốn đến ngay từ đầu.
Cố gắng đừng lặp lại các suy nghĩ tiêu cực trong đầu
Bạn hãy nghĩ về điều này theo dòng "white bear problem" - vấn đề gấu trắng cổ điển. Nếu ai đó bảo bạn đừng nghĩ về gấu Bắc Cực, nghịch lý là bạn sẽ chỉ nghĩ về gấu Bắc Cực. Kiểm soát phản ứng ở đây có nghĩa là bạn sẽ cố gắng và đánh lạc hướng bản thân khỏi suy nghĩ về gấu Bắc Cực bất cứ khi nào nó xuất hiện trong tâm trí bạn. Tuy nhiên, các chuyên gia đã gợi ý rằng bộ não của con người có khả năng ngăn một ý nghĩ đến với tâm trí có ý thức trước khi bạn cần phải phân tâm khỏi nó, hoặc chủ động kiểm soát.
Cách mà bộ não con người tham gia vào việc kiểm soát chủ động thì vẫn chưa rõ ràng và khó điều tra. Trong nghiên cứu mới này, các nhà khoa học đã quyết định đơn giản hóa quy trình bằng cách tập trung vào các liên kết từ. Thông qua nhiệm vụ liên kết từ này, họ phát hiện ra rằng hầu hết mọi người dựa vào kiểm soát phản ứng - nhưng dữ liệu cũng tiết lộ rằng có thể làm suy yếu các kết nối với một số suy nghĩ nếu chúng ta dồn tâm trí vào nó.
Loại kiểm soát phản ứng này được cho là có nhiều vấn đề, tuy nhiên các phát hiện của các nhà nghiên cứu cho thấy rằng suy nghĩ có khả năng tự củng cố: nghĩa là suy nghĩ về một ý nghĩ nào đó làm tăng sức mạnh trí nhớ của nó và xác suất nó sẽ tái diễn.
Nói cách khác, mỗi khi bạn phải phản ứng với một liên kết không mong muốn, nó dường như trở nên mạnh mẽ hơn. Đứng về mặt phê bình, chuyên gia thấy rằng mọi người có thể vượt qua một phần quá trình này nếu họ muốn đảm bảo rằng suy nghĩ này xuất hiện trong đầu, càng ít càng tốt.
Trong nghiên cứu này, 80 tình nguyện viên đưa ra các liên tưởng mới với 60 từ thông dụng khi chúng được hiển thị từng từ một trên màn hình. Mỗi từ được trình bày ngẫu nhiên khoảng 5 lần. Những người tham gia được chia làm 2 nhóm gồm 1 nhóm được thông báo trước rằng họ sẽ không được trả phần thưởng bằng tiền nếu lặp lại bất kỳ liên kết nào, còn nhóm kia không được hướng dẫn theo cách này.
Đối với trường hợp của nhóm đầu tiên, yêu cầu người tham gia phải nhập liên kết theo các từ không cùng trường nghĩa. Bằng cách sử dụng mô hình tính toán để phân tích thời gian phản ứng, các nhà nghiên cứu kết luận rằng những tình nguyện viên đang cố gắng tránh lặp lại những khái niệm đã sử dụng trước đó và sau đó từ chối chúng.
Sự khác biệt giữa hai nhóm chỉ ra rằng những người cố gắng không lặp lại những từ giống nhau đã đạt được một số thành công khi làm như vậy, giống như một kiểu kiểm soát tiêu cực chủ động. Những người tham gia này không bị mắc kẹt trong một vòng lặp đi lặp lại các từ giống nhau.
Nghiên cứu mở ra những ý tưởng mới cho các phương pháp điều trị
Theo nhà tâm lý học Isaac Fradkin từ Đại học Hebrew của Jerusalem ở Israel, mặc dù con người không thể tránh khỏi những suy nghĩ không mong muốn, nhưng họ có thể đảm bảo rằng sẽ không làm tăng khả năng nó xuất hiện trở lại.
Những từ lặp lại trong thí nghiệm nói trên có thể được hiểu là những suy nghĩ được lặp lại một cách tổng quát. Chẳng hạn khi nghĩ về những ký ức đau buồn về sự tan vỡ của một mối quan hệ, mỗi người có thể chủ động rèn luyện bản thân để ít nhất ngăn những suy nghĩ này xuất hiện nhiều và khó chữa trị hơn mỗi khi chúng quay trở lại.
Hiện tại nghiên cứu chưa đưa ra bất kỳ một gợi ý nào về cách huấn luyện bộ não của chúng ta chuyển từ kiểm soát suy nghĩ phản ứng sang chủ động, nhưng nó có nói đến phương pháp để hạn chế suy nghĩ tiêu cực xảy ra ở một mức độ nào đó.
>>> Lo âu có thể di truyền từ bố mẹ sang con.
Nguồn sciencealert
