Bài kiểm tra IQ gây sốc, cho thấy loài ong không chỉ thông minh mà còn có cảm xúc

[thuha19051234]

Con người từ lâu đã biết rằng những con ong bận rộn đều mang đến nhiều lợi ích cho mùa màng và làm nên sự đa dạng sinh học. Tuy nhiên những bằng chứng mới từ các nhà khoa học cũng cho thấy rằng chúng là những loài cực kỳ thông minh, có tri giác và sự độc đáo riêng.

Ong đã được biết đến là những loài vật xã hội khác biệt​

Loài ong vốn đã được những người cổ đại hết sức tôn kính, được những người nổi tiếng ca ngợi. Gần đây chúng còn xuất hiện trong trận chiến với Rowan Atkinson trong bộ phim Man vs Bee mới của Netflix. Dù yêu hay ghét, bạn hẳn sẽ ngạc nhiên khi phát hiện rằng loài ong có nhiều tri thức hơn tất cả những gì bạn biết.
Giờ đây, khoa học đã có những bằng chứng gợi ý rằng loài ong có nhận thức có ý thức ở một mức độ nào đó - rằng chúng có khả năng phục tùng, rằng chúng có các trạng thái giống như cảm xúc. Lars Chittka, giáo sư sinh thái học hành vi và giác quan tại Đại học Queen Mary, London đã nghiên cứu về loài ong trong 30 năm và được coi là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về hệ thống cảm giác và nhận thức của loài côn trùng này.

Trong cuốn sách mới nhất của mình có tên "Tâm trí của một con ong " - xuất bản vào ngày 19 tháng 7, ông lập luận rằng loài ong cần sự bảo vệ của chúng ta. Không chỉ vì chúng có ích cho việc thụ phấn cây trồng và đa dạng sinh học, mà vì chúng có thể được xếp vào hàng "chúng sinh", con người nên có nghĩa vụ đạo đức để đảm bảo sự sống còn của chúng.
Công việc của các nhà nghiên cứu như Chittka đã chỉ ra rằng loài ong thực sự là những cá thể rất thông minh. Chúng có khả năng đếm, nhận dạng hình ảnh khuôn mặt người và học cách sử dụng công cụ đơn giản và các khái niệm trừu tượng khác. Ông cho rằng loài ong có cảm xúc, có thể lập kế hoạch và cả trí tưởng tượng. Những kết luận này được rút ra từ các thí nghiệm trong phòng thí nghiệm của mình với những con ong thợ cái. Bất cứ khi nào một con ong làm được điều gì đó theo đúng hướng dẫn, nó sẽ nhận được một phần thưởng. Đó cũng là cách họ huấn luyện ong, chẳng hạn như để cho chúng nhận dạng khuôn mặt người.

Những thí nghiệm cho thấy khả năng độc đáo của loài ong​

Trong phòng thí nghiệm, những con ong sẽ được cho thấy một số hình ảnh đơn sắc của khuôn mặt người và biết rằng một hình ảnh đó có liên quan đến phần thưởng, hay chúng cũng được lựa chọn các khuôn mặt khác nhau và không có phần thưởng để xem chúng chọn cái nào. Thực sự, chúng có thể nhận ra một loạt các khuôn mặt khác nhau. Chỉ mất 10 đến 20 buổi để chúng có thể thành thạo kỹ năng này.
Còn trong thí nghiệm về khả năng đếm số lượng, ong sẽ được huấn luyện bay qua ba điểm mốc giống hệt nhau để đến nguồn thức ăn. Sau khi chúng đã bay đến điểm đó, các nhà nghiên cứu đã tăng hoặc giảm số lượng các điểm mốc trên cùng một khoảng cách. Khi các mốc được đặt gần nhau hơn, những con ong có xu hướng hạ cánh sớm hơn trước hoặc ngược lại, hạ cánh muộn hơn khi các mốc được đặt cách xa nhau hơn. Vì các điểm mốc giống hệt nhau, nên Chittka chắc chắn rằng những con ong không xác định được một điểm cụ thể khi quyết định bay bao xa. Vì thế giải pháp là đếm số lượng các điểm mốc.
Những con ong cũng có khả năng tưởng tượng mọi thứ sẽ trông như thế nào hoặc cảm thấy như thế nào. Chẳng hạn chúng có thể xác định một hình cầu bằng mắt thường mà trước đây chúng chỉ cảm nhận được trong bóng tối, thậm chí hiểu được những khái niệm trừu tượng như “giống nhau” hoặc “khác nhau”. Các thí nghiệm cũng nhận ra một số con ong tò mò và tự tin hơn những con khác, hay nhưng "con ong thiên tài" làm được điều gì đó tốt hơn tất cả các cá thể khác trong đàn.

Không những có trí thông minh, ong còn có cảm xúc​

Theo quan sát của Chittka, loài ong học tốt nhất bằng cách quan sát những con ong khác hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, có nghĩa là một khi bạn huấn luyện một cá thể duy nhất trong đàn, kỹ năng sẽ nhanh chóng lan truyền cho tất cả các con ong”. Tuy nhiên, Chittka cố tình huấn luyện một "con ong trình diễn" để thực hiện một nhiệm vụ theo cách không tối ưu, còn "con ong quan sát" sẽ không chỉ sao chép hành động mà nó thấy, mà còn cải thiện một cách tự nhiên kỹ thuật của nó. Chính khả năng này sẽ giải quyết nhiệm vụ hiệu quả hơn "mà không có bất kỳ loại thử nghiệm và sai sót nào".
Điều này cho thấy rằng của mình, mà còn có "một dạng suy nghĩ" bên trong đầu của chính nó. Đó là một mô hình nội bộ về 'làm thế nào tôi sẽ đạt được kết quả mong muốn, thay vì chỉ là thử. Chittka lại tiếp tục những thí nghiệm để trả lời cho câu hỏi liệu rằng những sinh vật thông minh như vậy có cảm xúc không. Ông đã đặt những con ong vào một mô phỏng bị nhện cua tấn công khi chúng đậu trên một bông hoa. Kết quả là những con ong rất do dự khi hạ cánh trên những bông hoa, và kiểm tra kỹ lưỡng từng chiếc trước khi quyết định hạ cánh trên đó. Chúng tiếp tục thể hiện hành vi lo lắng này nhiều ngày sau khi chúng bị tấn công và đôi khi chúng còn cư xử kiểu như đang nhìn thấy một vật thể lạ. Chúng kiểm tra một bông hoa, và từ chối nó ngay cả khi họ thấy không có con nhện nào.

Hành vi của những con ong thể hiện như chúng đang mắc phải một loại rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý. Chú có vẻ lo lắng hơn, cho thấy những tác động tâm lý kỳ lạ khi từ chối những bông hoa hoàn toàn tươi tốt mà không có mối đe dọa ăn thịt nào đối với chúng. Sau khi kiểm tra, chúng sẽ bay đi, nó giống như một trạng thái cảm xúc tiêu cực.
Tiến sĩ Jonathan Birch đang dẫn đầu một dự án về động vật nói rằng nhiều khả năng ong là loài có tri giác. Mức độ nhận thức tinh vi của những con ong thể hiện cho thấy những cảm xúc ít nhiều ở chúng. Các nhà nghiên cứu vẫn đang đặt loài ong trước những thách thức mà chưa từng có loài ong nào gặp phải trong lịch sử tiến hóa của chúng, và từng bước giải quyết nó.
Nguồn theguardian