Bạn có đang nằm trong 8-10% người Việt mang virus “thầm lặng” này?

[Nguyễn Hoàng]

Bạn có chắc mình không nằm trong số 8-10% người Việt đang mang virus này?

Viêm gan B không phải là bệnh ồn ào. Nó lặng lẽ, không đau, không báo trước, nhưng có thể âm thầm hủy gan của một người suốt nhiều năm mà họ không hề hay biết. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ghi nhận khoảng 296 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với viêm gan B mạn tính. Riêng năm 2022, căn bệnh này đã khiến 1,1 triệu người tử vong và nếu không có biện pháp kiểm soát hiệu quả, con số đó có thể tăng thành 1,14 triệu vào năm 2034.

Việt Nam nằm trong nhóm nguy cơ rất cao​

BSCK2 Đào Bách Khoa, Trưởng khoa Nhiễm A, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM cho biết viêm gan siêu vi B là vấn đề sức khỏe toàn cầu và Việt Nam thuộc nhóm có tỷ lệ lưu hành rất cao. Thống kê hiện nay cho thấy khoảng 8-10% dân số, tương đương 8-10 triệu người Việt, đang mang virus viêm gan B. Đây là con số đủ tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế và khiến việc quản lý, điều trị gặp nhiều thách thức.

Virus HBV có thể gây bệnh ở dạng cấp tính hoặc mạn tính. Khoảng 60% ca xơ gan có liên quan đến loại virus này và nếu không kiểm soát, bệnh có thể tiến triển thành ung thư gan. Con đường lây nhiễm phổ biến nhất là từ mẹ sang con khi sinh. Ngoài ra còn có lây qua đường máu do dùng chung kim tiêm hoặc dụng cụ y tế không tiệt trùng và qua quan hệ tình dục không an toàn.

Vì người nhiễm hầu như không có triệu chứng rõ ràng, bệnh được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”. Phần lớn chỉ phát hiện khi gan đã tổn thương đáng kể hoặc được kiểm tra tình cờ trong lúc khám sức khỏe.

Vì sao tỉ lệ mắc vẫn cao?​

Dù chương trình Tiêm chủng mở rộng đã triển khai vaccine viêm gan B cho trẻ sơ sinh, vẫn còn những khu vực chưa được bao phủ đầy đủ. Nhận thức cộng đồng về mức độ nguy hiểm của bệnh chưa cao, nhiều người không chủ động tầm soát, dẫn đến phát hiện muộn, điều trị trễ.

Viêm gan B thường không gây triệu chứng trong nhiều năm, khiến không ít người đến bệnh viện khi đã xơ gan hoặc ung thư gan. Điều trị cũng là cuộc chiến lâu dài, đòi hỏi tuân thủ thuốc nghiêm ngặt. Nếu ngừng thuốc hoặc uống không đều, virus có thể tái bùng phát, gây suy gan cấp hoặc kháng thuốc. Dù chi phí đã giảm và có bảo hiểm chi trả, điều trị vẫn là gánh nặng với nhiều gia đình.

Hệ thống y tế, nhất là tuyến cơ sở, phải chịu áp lực lớn do số lượng bệnh nhân đông trong khi nhân lực và trang thiết bị chưa đồng đều.

Những ai cần tầm soát ung thư gan?​

Ung thư gan thuộc nhóm bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất vì đa số phát hiện khi đã muộn. Việc tầm soát định kỳ đặc biệt quan trọng ở những người có nguy cơ cao.

Những nhóm cần được theo dõi bao gồm: người bị viêm gan virus B, C mạn tính, xơ gan, gan nhiễm mỡ. Đây là nhóm có nguy cơ trực tiếp tiến triển thành ung thư gan ngay cả khi không có triệu chứng.

Người có người thân từng mắc ung thư gan cũng cần chú ý vì yếu tố di truyền và môi trường sống chung có thể tác động. Rối loạn chuyển hóa như béo phì, thừa cân, tiểu đường type 2 cũng làm tăng nguy cơ. Gan nhiễm mỡ không do rượu đang ngày càng phổ biến ở giới văn phòng Việt Nam và có thể âm thầm chuyển thành xơ gan hoặc ung thư nếu không theo dõi.

Rượu bia là yếu tố nguy hiểm khác. Uống rượu kéo dài gây viêm gan do rượu, xơ gan rồi dẫn đến ung thư. Bên cạnh đó, những người ăn gỏi cá, rau sống thường xuyên hoặc từng nhiễm sán lá gan cũng nằm trong nhóm cần tầm soát vì ký sinh trùng có thể gây viêm mạn tính và phá hủy mô gan.

Các chuyên gia khuyến cáo người thuộc nhóm nguy cơ cao nên siêu âm gan và xét nghiệm máu mỗi 6 tháng để phát hiện thay đổi bất thường khi cơ hội điều trị vẫn còn lớn.

Nếu phát hiện sớm, bệnh không còn “giết người thầm lặng”. Câu hỏi là: bạn đã từng đi tầm soát gan lần nào chưa?

Nguồn Dân Trí: https://dantri.com.vn/suc-khoe/can-...-10-nguoi-viet-mac-phai-20251004115818506.htm