Kim Dung là tác giả của 15 bộ tiểu thuyết võ hiệp nổi tiếng, trong đó Xạ Điêu Tam Khúc là bộ truyện khiến độc giả nhớ mãi không quên. Xạ Điêu Tam Khúc gồm Anh Hùng Xạ Điêu, Thần Điêu Hiệp Lữ và Ỷ Thiên Đồ Long Ký, kể về những ân oán tình thù giữa các môn phái võ lâm Trung Nguyên và cuộc chiến chống giặc ngoại xâm đầy cam go, thử thách.
Bên cạnh đó, nhân vật chính của thời kỳ Anh Hùng Xạ Điêu – Quách Tĩnh cũng xuất hiện trong Thần Điêu Hiệp Lữ với câu nói bất hủ "Hiệp chi đại giả, vi quốc vi dân" (Người có tinh thần nghĩa hiệp là người vì nước vì dân) đã thức tỉnh Dương Quá. Chính nghĩa khí của Quách Tĩnh đã cảm hóa Dương Quá, giúp chàng từ bỏ lòng thù hận để trở thành một đại hiệp trừ gian diệt bạo.
Sau khi Kim Luân Pháp Vương bị đánh bại, Mông Kha tử trận, quân Mông Nguyên không còn người chỉ huy đành phải rút lui, 13 năm sau mới dám quay trở lại xâm phạm Trung Nguyên. Lúc bấy giờ, thành Tương Dương đã trở lại yên bình, Dương Quá cùng Tiểu Long Nữ từ biệt mọi người, lui về ở ẩn.
Kim Dung không hề nhắc thêm gì về Dương Quá và Tiểu Long Nữ nữa, tất cả chỉ được gói gọn trong câu nói của Hoàng Sam nữ tử: "Thần điêu hiệp lữ, tuyệt tích giang hồ".
Như chúng ta đã biết, Kim Dung thường dựa trên những sự kiện có thật trong lịch sử để xây dựng nên tác phẩm của mình. Cái chết của Mông Kha và việc thành Tương Dương thất thủ 13 năm sau là những sự kiện tất yếu phải xảy ra. Chính vì vậy, Kim Dung buộc phải để Dương Quá và Tiểu Long Nữ lui về ở ẩn, hơn nữa sau khi rời đi, hai người họ hoàn toàn biến mất khỏi giang hồ, đến mức Quách Tương suốt 24 năm tìm kiếm cũng không thấy bất kỳ tung tích nào. Ngược lại, nếu Quách Tương thực sự tìm được Dương Quá, với tính cách của mình, khi biết được quân Mông Nguyên xâm lược Trung Nguyên, biết Quách Tĩnh gặp nguy hiểm, Dương Quá chắc chắn sẽ cùng Tiểu Long Nữ tái xuất giang hồ.
Và lúc này, nhờ được Thần Điêu chỉ điểm ăn nhiều mật rắn, lại trải qua 16 năm khổ luyện võ công trong dòng nước xiết, Dương Quá sở hữu nội lực thâm hậu kinh người. Chính Dương Quá là người đã dùng 3 viên đá bắn chết Mông Kha, giải vây cho thành Tương Dương.
Điều này đã được miêu tả rõ qua đoạn: "Dương Quá cầm hai hòn đá, vận lực ném ra ngoài. Chỉ nghe thấy tiếng 'vèo vèo', hai hòn đá đều đánh trúng vào mông ngựa Phi Vân Truy. Con ngựa đau, hí vang một tiếng, hai chân trước nhấc lên, người cưỡi ngựa đứng bật dậy. Mông Kha cả đời sống trên lưng ngựa, quen với đao thương, lúc này gặp phải biến cố, nhưng cũng không hề hoảng loạn, giương cung lắp tên, hai chân kẹp chặt bụng ngựa, quay người lại bắn về phía Dương Quá một phát tên. Dương Quá cúi đầu tránh né, phi thân tới, tay đã nhặt một hòn đá to bằng nắm tay, hét lớn một tiếng ném ra, trúng ngay tim Mông Kha. Lực ném của Dương Quá mạnh đến mức Mông Kha gãy xương, đứt gân, ngã lăn xuống ngựa, chết ngay lập tức."
Theo những phân tích trên Sohu và Sina, thực chất, việc để Dương Quá sớm lui về ở ẩn chính là một cách sắp đặt đầy tinh tế của Kim Dung. Bởi nếu Dương Quá không rời đi, 2 "thế lực" này sẽ không thể dễ dàng xuất hiện. Họ là những nhân vật nào?
Thấy Trương Vô Kỵ thoi thóp, Trương Tam Phong dùng hết nội công của mình, cố gắng dùng Cửu Dương Thần Công để loại bỏ hàn độc trong cơ thể Trương Vô Kỵ. Điều khiến Trương Tam Phong không ngờ tới chính là Huyền Minh hàn độc vô cùng lợi hại, ông phải cho người đốt lửa than sưởi ấm cho Trương Vô Kỵ, đồng thời cho Tống Viễn Kiều, Du Liên Châu thay phiên truyền nội lực, lúc này mới giữ được tính mạng cho Trương Vô Kỵ.
Tuy nhiên, mỗi khi nhắc đến Bách Tổn đạo nhân, Trương Tam Phong đều nhíu mày: "Ta cứ tưởng 30 năm trước Bách Tổn đạo nhân chết đi, thì môn võ công Huyền Minh Thần Chưởng âm độc này cũng thất truyền theo, nào ngờ trên đời này vẫn còn người biết sử dụng môn võ công này. Trương Thúy Sơn à Trương Thúy Sơn, con bái ta làm sư phụ, lúc sắp đi còn giao phó con trai cho ta, vậy mà ta lại không bảo vệ nổi con trai duy nhất của con, ta sống đến trăm tuổi thì có ích gì? Võ Đang phái vang danh thiên hạ thì có ích gì? Ta còn không bằng chết đi cho xong!"
Có ý kiến cho rằng, cái chết đột ngột của Quách Tương có liên quan đến Bách Tổn đạo nhân. Để trừ gian diệt bạo, Quách Tương đã giết chết Bách Tổn đạo nhân, nhưng bản thân nàng cũng bị thương, sau đó lâm bệnh mà qua đời. Nếu Dương Quá không sớm lui về ở ẩn, có lẽ đã không đến lượt Bách Tổn đạo nhân hoành hành.
Tóm lại, Kim Dung đã khéo léo mượn việc Dương Quá, Tiểu Long Nữ lui về ở ẩn để khiến Quách Tĩnh tử trận dưới tay Hốt Tất Liệt, từ đó tạo tiền đề cho sự xuất hiện của Bách Tổn đạo nhân. Vậy rốt cuộc Dương Quá đã đi đâu? Liệu chàng có biết những biến động lớn lao trên giang hồ hay không? Liệu vị đại hiệp này có biết Hốt Tất Liệt đã quay trở lại xâm lược Trung Nguyên hay không?
Trên thực tế, cho dù Dương Quá có biết tất cả mọi chuyện, chàng cũng chưa chắc đã tái xuất giang hồ. Kim Dung xây dựng hình tượng Dương Quá là một người kiêu ngạo, bất cần đời. Ngay từ khi ở Tuyệt Tình cốc, Dương Quá đã từng nói với Tiểu Long Nữ rằng: "Qua mấy tháng nữa, khi nào thân thể nàng khỏe lại, chúng ta sẽ cùng nhau về phương Nam. Ta nghe nói vùng đất phương Nam quanh năm ấm áp như mùa xuân, hoa nở quanh năm, cây cối xanh tươi, chúng ta sẽ không động đến kiếm đao nữa, mua một mảnh đất, nuôi gà nuôi vịt, cùng nhau sống những ngày tháng an nhàn, nàng thấy có được không?"
Tiểu Long Nữ mơ màng tưởng tượng, khẽ nói: "Không bao giờ phải động đến kiếm đao nữa, vậy thì tốt biết mấy! Sẽ không còn ai tấn công chúng ta, chúng ta cũng không cần phải đánh ai nữa, mua một mảnh đất, nuôi gà nuôi vịt… Haizz, giá như ta có thể trường sinh bất lão…"
Mặc dù Kim Dung đã đưa ra lý do hợp tình hợp lý cho việc Dương Quá rời đi, bởi vì chàng và Tiểu Long Nữ đã phải chịu đựng 16 năm xa cách, cả hai đều có quyền được tiếp tục tận hưởng tình yêu mà mình vất vả lắm mới có được. Thế nhưng, sự sắp xếp này lại khiến Quách Tương chịu nhiều khổ cực, dù nàng có lặn lội đến đâu, nàng cũng không tìm được Dương Quá, bởi vì Dương Quá sẽ không bao giờ xuất hiện nữa, nếu không sẽ phá hỏng mạch truyện của những tác phẩm sau này.
Bên cạnh đó, nhân vật chính của thời kỳ Anh Hùng Xạ Điêu – Quách Tĩnh cũng xuất hiện trong Thần Điêu Hiệp Lữ với câu nói bất hủ "Hiệp chi đại giả, vi quốc vi dân" (Người có tinh thần nghĩa hiệp là người vì nước vì dân) đã thức tỉnh Dương Quá. Chính nghĩa khí của Quách Tĩnh đã cảm hóa Dương Quá, giúp chàng từ bỏ lòng thù hận để trở thành một đại hiệp trừ gian diệt bạo.
Sau khi Kim Luân Pháp Vương bị đánh bại, Mông Kha tử trận, quân Mông Nguyên không còn người chỉ huy đành phải rút lui, 13 năm sau mới dám quay trở lại xâm phạm Trung Nguyên. Lúc bấy giờ, thành Tương Dương đã trở lại yên bình, Dương Quá cùng Tiểu Long Nữ từ biệt mọi người, lui về ở ẩn.
Kim Dung không hề nhắc thêm gì về Dương Quá và Tiểu Long Nữ nữa, tất cả chỉ được gói gọn trong câu nói của Hoàng Sam nữ tử: "Thần điêu hiệp lữ, tuyệt tích giang hồ".
Sự vắng mặt của Dương Quá và sự trỗi dậy của những thế lực mới
Liệu có ẩn tình nào phía sau cái kết viên mãn cho cặp đôi Dương Quá – Tiểu Long Nữ hay đây là một toan tính đầy ẩn ý của nhà văn Kim Dung nhằm tạo nên những diễn biến kịch tính cho các tác phẩm sau này?Như chúng ta đã biết, Kim Dung thường dựa trên những sự kiện có thật trong lịch sử để xây dựng nên tác phẩm của mình. Cái chết của Mông Kha và việc thành Tương Dương thất thủ 13 năm sau là những sự kiện tất yếu phải xảy ra. Chính vì vậy, Kim Dung buộc phải để Dương Quá và Tiểu Long Nữ lui về ở ẩn, hơn nữa sau khi rời đi, hai người họ hoàn toàn biến mất khỏi giang hồ, đến mức Quách Tương suốt 24 năm tìm kiếm cũng không thấy bất kỳ tung tích nào. Ngược lại, nếu Quách Tương thực sự tìm được Dương Quá, với tính cách của mình, khi biết được quân Mông Nguyên xâm lược Trung Nguyên, biết Quách Tĩnh gặp nguy hiểm, Dương Quá chắc chắn sẽ cùng Tiểu Long Nữ tái xuất giang hồ.
Và lúc này, nhờ được Thần Điêu chỉ điểm ăn nhiều mật rắn, lại trải qua 16 năm khổ luyện võ công trong dòng nước xiết, Dương Quá sở hữu nội lực thâm hậu kinh người. Chính Dương Quá là người đã dùng 3 viên đá bắn chết Mông Kha, giải vây cho thành Tương Dương.
Điều này đã được miêu tả rõ qua đoạn: "Dương Quá cầm hai hòn đá, vận lực ném ra ngoài. Chỉ nghe thấy tiếng 'vèo vèo', hai hòn đá đều đánh trúng vào mông ngựa Phi Vân Truy. Con ngựa đau, hí vang một tiếng, hai chân trước nhấc lên, người cưỡi ngựa đứng bật dậy. Mông Kha cả đời sống trên lưng ngựa, quen với đao thương, lúc này gặp phải biến cố, nhưng cũng không hề hoảng loạn, giương cung lắp tên, hai chân kẹp chặt bụng ngựa, quay người lại bắn về phía Dương Quá một phát tên. Dương Quá cúi đầu tránh né, phi thân tới, tay đã nhặt một hòn đá to bằng nắm tay, hét lớn một tiếng ném ra, trúng ngay tim Mông Kha. Lực ném của Dương Quá mạnh đến mức Mông Kha gãy xương, đứt gân, ngã lăn xuống ngựa, chết ngay lập tức."
Theo những phân tích trên Sohu và Sina, thực chất, việc để Dương Quá sớm lui về ở ẩn chính là một cách sắp đặt đầy tinh tế của Kim Dung. Bởi nếu Dương Quá không rời đi, 2 "thế lực" này sẽ không thể dễ dàng xuất hiện. Họ là những nhân vật nào?
Hốt Tất Liệt
Như đã nêu ở trên, nếu có thể một mình một ngựa xông pha trận mạc, bắn chết Mông Kha giữa hàng vạn quân, thì Dương Quá cũng hoàn toàn có thể tiêu diệt Hốt Tất Liệt. Tuy nhiên, việc Hốt Tất Liệt san bằng thành Tương Dương là một sự thật lịch sử không thể thay đổi, vì vậy, Kim Dung chỉ có thể để Dương Quá lui về ở ẩn, từ đó biệt tích giang hồ.Bách Tổn đạo nhân
Sang đến thời đại Ỷ Thiên Đồ Long Ký, xuất hiện một loại võ công cực kỳ âm độc gọi là Huyền Minh Thần Chưởng. Trương Vô Kỵ lúc 10 tuổi đã bị người ta đánh lén trong lúc hỗn loạn, trúng phải chưởng lực của Huyền Minh Thần Chưởng vốn đã thất truyền từ lâu.Thấy Trương Vô Kỵ thoi thóp, Trương Tam Phong dùng hết nội công của mình, cố gắng dùng Cửu Dương Thần Công để loại bỏ hàn độc trong cơ thể Trương Vô Kỵ. Điều khiến Trương Tam Phong không ngờ tới chính là Huyền Minh hàn độc vô cùng lợi hại, ông phải cho người đốt lửa than sưởi ấm cho Trương Vô Kỵ, đồng thời cho Tống Viễn Kiều, Du Liên Châu thay phiên truyền nội lực, lúc này mới giữ được tính mạng cho Trương Vô Kỵ.
Tuy nhiên, mỗi khi nhắc đến Bách Tổn đạo nhân, Trương Tam Phong đều nhíu mày: "Ta cứ tưởng 30 năm trước Bách Tổn đạo nhân chết đi, thì môn võ công Huyền Minh Thần Chưởng âm độc này cũng thất truyền theo, nào ngờ trên đời này vẫn còn người biết sử dụng môn võ công này. Trương Thúy Sơn à Trương Thúy Sơn, con bái ta làm sư phụ, lúc sắp đi còn giao phó con trai cho ta, vậy mà ta lại không bảo vệ nổi con trai duy nhất của con, ta sống đến trăm tuổi thì có ích gì? Võ Đang phái vang danh thiên hạ thì có ích gì? Ta còn không bằng chết đi cho xong!"
Có ý kiến cho rằng, cái chết đột ngột của Quách Tương có liên quan đến Bách Tổn đạo nhân. Để trừ gian diệt bạo, Quách Tương đã giết chết Bách Tổn đạo nhân, nhưng bản thân nàng cũng bị thương, sau đó lâm bệnh mà qua đời. Nếu Dương Quá không sớm lui về ở ẩn, có lẽ đã không đến lượt Bách Tổn đạo nhân hoành hành.
Tóm lại, Kim Dung đã khéo léo mượn việc Dương Quá, Tiểu Long Nữ lui về ở ẩn để khiến Quách Tĩnh tử trận dưới tay Hốt Tất Liệt, từ đó tạo tiền đề cho sự xuất hiện của Bách Tổn đạo nhân. Vậy rốt cuộc Dương Quá đã đi đâu? Liệu chàng có biết những biến động lớn lao trên giang hồ hay không? Liệu vị đại hiệp này có biết Hốt Tất Liệt đã quay trở lại xâm lược Trung Nguyên hay không?
Lý giải cho quyết định lui về ở ẩn của Dương Quá
Trên thực tế, cho dù Dương Quá có biết tất cả mọi chuyện, chàng cũng chưa chắc đã tái xuất giang hồ. Kim Dung xây dựng hình tượng Dương Quá là một người kiêu ngạo, bất cần đời. Ngay từ khi ở Tuyệt Tình cốc, Dương Quá đã từng nói với Tiểu Long Nữ rằng: "Qua mấy tháng nữa, khi nào thân thể nàng khỏe lại, chúng ta sẽ cùng nhau về phương Nam. Ta nghe nói vùng đất phương Nam quanh năm ấm áp như mùa xuân, hoa nở quanh năm, cây cối xanh tươi, chúng ta sẽ không động đến kiếm đao nữa, mua một mảnh đất, nuôi gà nuôi vịt, cùng nhau sống những ngày tháng an nhàn, nàng thấy có được không?"
Tiểu Long Nữ mơ màng tưởng tượng, khẽ nói: "Không bao giờ phải động đến kiếm đao nữa, vậy thì tốt biết mấy! Sẽ không còn ai tấn công chúng ta, chúng ta cũng không cần phải đánh ai nữa, mua một mảnh đất, nuôi gà nuôi vịt… Haizz, giá như ta có thể trường sinh bất lão…"
Mặc dù Kim Dung đã đưa ra lý do hợp tình hợp lý cho việc Dương Quá rời đi, bởi vì chàng và Tiểu Long Nữ đã phải chịu đựng 16 năm xa cách, cả hai đều có quyền được tiếp tục tận hưởng tình yêu mà mình vất vả lắm mới có được. Thế nhưng, sự sắp xếp này lại khiến Quách Tương chịu nhiều khổ cực, dù nàng có lặn lội đến đâu, nàng cũng không tìm được Dương Quá, bởi vì Dương Quá sẽ không bao giờ xuất hiện nữa, nếu không sẽ phá hỏng mạch truyện của những tác phẩm sau này.
