Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Một công ty khởi nghiệp về phản ứng tổng hợp hạt nhân ở San Francisco, Marathon Fusion, vừa công bố ý tưởng táo bạo: biến đồng vị thủy ngân thành vàng ổn định nhờ công nghệ nhiệt hạch. Nghe giống chuyện giả kim thời xưa, nhưng lần này, câu chuyện dựa trên khoa học hiện đại. Tuy nhiên, kết quả mới chỉ xuất hiện trong một bài báo trên arXiv và chưa được giới khoa học bình duyệt, nên vẫn cần sự thận trọng.
Thuật giả kim từng khiến nhiều nhà khoa học vĩ đại như Newton say mê, với hy vọng biến “kim loại cơ bản” như chì thành “kim loại quý” như vàng. Dù thất bại, những nghiên cứu này đã đặt nền móng cho hóa học và phương pháp khoa học hiện đại. Ngày nay, vật lý hạt cho thấy việc biến đổi nguyên tố thật sự khả thi nhưng thông qua những cơ chế phức tạp mà người xưa không thể hình dung.
Công nghệ nhiệt hạch và thách thức biến thủy ngân thành vàng
Theo kế hoạch, Marathon Fusion sẽ bắn phá thủy ngân-198 bằng neutron năng lượng cao, biến nó thành thủy ngân-197, rồi để đồng vị này phân rã thành vàng-197. Công ty ước tính mỗi gigawatt điện từ lò phản ứng có thể tạo ra hàng tấn vàng con số vượt xa kết quả của CERN, nơi từng tạo ra vàng trong máy gia tốc hạt nhưng với lượng cực nhỏ.
Vấn đề là các điều kiện để thực hiện quá trình này cực kỳ khắc nghiệt. Giáo sư vật lý Adrian Bevan cho biết cần neutron trên 6 triệu electron-volt để phản ứng xảy ra. Hiện tại, các lò tokamak như ITER vẫn chưa hoàn thiện và có thể mất ít nhất một thập kỷ nữa mới vận hành thương mại, do khó khăn trong việc duy trì plasma siêu nóng ở 100 triệu °C. Marathon Fusion tạm thời sử dụng “bản sao kỹ thuật số” mô hình máy tính mô phỏng lò phản ứng để thử nghiệm lý thuyết.
Nếu thành công, quy trình này vẫn chưa cho ra vàng “sẵn dùng” vì đồng vị vàng sẽ còn phóng xạ và cần khoảng 17,7 năm để an toàn xử lý. Dù vậy, các chuyên gia như Tiến sĩ Ahmed Diallo từ Bộ Năng lượng Mỹ cho rằng kết quả mô phỏng đầy hứa hẹn và có thể mở ra hướng đi mới.
Giấc mơ biến kim loại thường thành vàng đã tồn tại hàng ngàn năm. Có thể lần này, với sự hỗ trợ của công nghệ nhiệt hạch, nhân loại sẽ tiến gần hơn bao giờ hết đến việc biến ảo mộng giả kim thành hiện thực. (popsci)
Thuật giả kim từng khiến nhiều nhà khoa học vĩ đại như Newton say mê, với hy vọng biến “kim loại cơ bản” như chì thành “kim loại quý” như vàng. Dù thất bại, những nghiên cứu này đã đặt nền móng cho hóa học và phương pháp khoa học hiện đại. Ngày nay, vật lý hạt cho thấy việc biến đổi nguyên tố thật sự khả thi nhưng thông qua những cơ chế phức tạp mà người xưa không thể hình dung.
Công nghệ nhiệt hạch và thách thức biến thủy ngân thành vàng
Theo kế hoạch, Marathon Fusion sẽ bắn phá thủy ngân-198 bằng neutron năng lượng cao, biến nó thành thủy ngân-197, rồi để đồng vị này phân rã thành vàng-197. Công ty ước tính mỗi gigawatt điện từ lò phản ứng có thể tạo ra hàng tấn vàng con số vượt xa kết quả của CERN, nơi từng tạo ra vàng trong máy gia tốc hạt nhưng với lượng cực nhỏ.
Vấn đề là các điều kiện để thực hiện quá trình này cực kỳ khắc nghiệt. Giáo sư vật lý Adrian Bevan cho biết cần neutron trên 6 triệu electron-volt để phản ứng xảy ra. Hiện tại, các lò tokamak như ITER vẫn chưa hoàn thiện và có thể mất ít nhất một thập kỷ nữa mới vận hành thương mại, do khó khăn trong việc duy trì plasma siêu nóng ở 100 triệu °C. Marathon Fusion tạm thời sử dụng “bản sao kỹ thuật số” mô hình máy tính mô phỏng lò phản ứng để thử nghiệm lý thuyết.
Nếu thành công, quy trình này vẫn chưa cho ra vàng “sẵn dùng” vì đồng vị vàng sẽ còn phóng xạ và cần khoảng 17,7 năm để an toàn xử lý. Dù vậy, các chuyên gia như Tiến sĩ Ahmed Diallo từ Bộ Năng lượng Mỹ cho rằng kết quả mô phỏng đầy hứa hẹn và có thể mở ra hướng đi mới.
Giấc mơ biến kim loại thường thành vàng đã tồn tại hàng ngàn năm. Có thể lần này, với sự hỗ trợ của công nghệ nhiệt hạch, nhân loại sẽ tiến gần hơn bao giờ hết đến việc biến ảo mộng giả kim thành hiện thực. (popsci)
