Phạm Thanh Bình
Writer
Bill Gates cho rằng trong thập kỷ tới, nhờ những bước tiến vượt bậc của trí tuệ nhân tạo (AI), con người sẽ không còn cần thiết cho hầu hết mọi thứ trên thế giới nữa.
Hồi tháng Hai, trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình "Tonight Show" của NBC với diễn viên hài Jimmy Fallon, nhà đồng sáng lập Microsoft kiêm tỷ phú từ thiện này đã chia sẻ quan điểm trên. Gates giải thích rằng hiện tại, chúng ta vẫn phụ thuộc vào các chuyên gia con người trong nhiều lĩnh vực, như một bác sĩ giỏi hay một giáo viên xuất sắc, vì nguồn lực chuyên môn vẫn còn khan hiếm. Tuy nhiên, ông dự đoán: "Với AI, trong 10 năm tới, những thứ này sẽ trở nên miễn phí và phổ biến – từ lời khuyên y tế chất lượng cao đến sự hỗ trợ huấn luyện tuyệt vời."
Nói một cách đơn giản, Gates tin rằng thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi AI sẽ len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống. Trong cuộc trò chuyện với Arthur Brooks – một giáo sư tại Đại học Harvard kiêm chuyên gia về hạnh phúc – vào tháng trước, ông gọi đó là "trí tuệ tự do". Theo Gates, AI sẽ mang lại những cải tiến vượt trội, từ thuốc men, chẩn đoán bệnh tốt hơn, đến việc ai cũng có thể tiếp cận các cố vấn AI hay trợ lý ảo. Ông nói với Brooks: "Nó thật sự sâu rộng, thậm chí hơi đáng sợ, vì mọi thứ diễn ra quá nhanh và không có giới hạn."
Tuy nhiên, vẫn còn tranh cãi về vai trò của con người trong tương lai được định hình bởi AI. Một số chuyên gia cho rằng AI sẽ hỗ trợ con người làm việc hiệu quả hơn, thúc đẩy kinh tế phát triển và tạo thêm việc làm, thay vì thay thế hoàn toàn. Nhưng Mustafa Suleyman, giám đốc AI của Microsoft, lại có quan điểm khác. Trong cuốn sách "The Coming Wave" xuất bản năm 2023, ông viết rằng các công nghệ AI sẽ thay đổi gần như mọi công việc trong mọi ngành nghề, gây ra những biến động lớn cho lực lượng lao động. Suleyman cho rằng: "Những công cụ này chỉ tạm thời nâng cao trí tuệ con người, giúp chúng ta thông minh và hiệu quả hơn trong một thời gian, nhưng cuối cùng, chúng sẽ thay thế lao động."
Dù vậy, Gates vẫn lạc quan về những lợi ích mà AI có thể mang lại, như các phương pháp chữa trị bệnh hiểm nghèo, giải pháp sáng tạo cho biến đổi khí hậu, hay giáo dục chất lượng cao cho mọi người. Khi trò chuyện với Fallon, ông nhấn mạnh rằng một số công việc nhất định có thể không bao giờ bị AI thay thế. Chẳng hạn, ông đùa rằng chẳng ai muốn xem một cỗ máy chơi bóng chày cả. "Có những thứ chúng ta vẫn muốn tự mình làm. Nhưng về sản xuất, vận chuyển hay trồng trọt thực phẩm, AI sẽ dần giải quyết chúng theo thời gian," Gates nói.
Trong một bài blog năm 2023, Gates thừa nhận rằng sự phát triển của AI khiến nhiều người lo lắng, đặc biệt khi các chương trình AI hiện nay còn nhiều lỗi và có thể làm lan truyền thông tin sai lệch. Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn với CNBC Make It vào tháng 9 năm 2024, ông chia sẻ nếu được làm lại từ đầu, ông sẽ chọn khởi nghiệp trong lĩnh vực AI. "Ngày nay, ai đó có thể huy động hàng tỷ đô la chỉ với một ý tưởng AI sơ khai. Tôi luôn khuyến khích những người trẻ ở Microsoft, OpenAI hay bất cứ đâu: ‘Đây là lĩnh vực tiên phong, hãy nắm bắt cơ hội này,’" ông nói.
Gates đã nhìn thấy tiềm năng của AI từ gần một thập kỷ trước. Khi được hỏi ông sẽ chọn ngành nào nếu bắt đầu lại, ông không ngần ngại chọn AI. Năm 2017, trong một sự kiện tại Đại học Columbia, ông cùng Warren Buffett – CEO của Berkshire Hathaway – đã nhận định rằng nghiên cứu AI đang đạt đến những bước tiến đáng kinh ngạc. Buffett nhắc đến việc chương trình của DeepMind (Google) đánh bại con người trong cờ vây là một cột mốc quan trọng.
Vào thời điểm đó, công nghệ tạo văn bản như ChatGPT vẫn còn xa vời. Nhưng đến năm 2023, ngay cả Gates cũng bất ngờ trước tốc độ phát triển của AI. Trong một bài blog, ông kể rằng mình từng thách thức OpenAI tạo ra một mô hình đạt điểm tối đa trong kỳ thi sinh học AP, dự kiến mất 2-3 năm. Kết quả? Họ làm được chỉ trong vài tháng. Gates gọi đây là bước tiến công nghệ lớn nhất kể từ giao diện đồ họa năm 1980.
Hồi tháng Hai, trong một cuộc phỏng vấn trên chương trình "Tonight Show" của NBC với diễn viên hài Jimmy Fallon, nhà đồng sáng lập Microsoft kiêm tỷ phú từ thiện này đã chia sẻ quan điểm trên. Gates giải thích rằng hiện tại, chúng ta vẫn phụ thuộc vào các chuyên gia con người trong nhiều lĩnh vực, như một bác sĩ giỏi hay một giáo viên xuất sắc, vì nguồn lực chuyên môn vẫn còn khan hiếm. Tuy nhiên, ông dự đoán: "Với AI, trong 10 năm tới, những thứ này sẽ trở nên miễn phí và phổ biến – từ lời khuyên y tế chất lượng cao đến sự hỗ trợ huấn luyện tuyệt vời."

Nói một cách đơn giản, Gates tin rằng thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi AI sẽ len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống. Trong cuộc trò chuyện với Arthur Brooks – một giáo sư tại Đại học Harvard kiêm chuyên gia về hạnh phúc – vào tháng trước, ông gọi đó là "trí tuệ tự do". Theo Gates, AI sẽ mang lại những cải tiến vượt trội, từ thuốc men, chẩn đoán bệnh tốt hơn, đến việc ai cũng có thể tiếp cận các cố vấn AI hay trợ lý ảo. Ông nói với Brooks: "Nó thật sự sâu rộng, thậm chí hơi đáng sợ, vì mọi thứ diễn ra quá nhanh và không có giới hạn."
Tuy nhiên, vẫn còn tranh cãi về vai trò của con người trong tương lai được định hình bởi AI. Một số chuyên gia cho rằng AI sẽ hỗ trợ con người làm việc hiệu quả hơn, thúc đẩy kinh tế phát triển và tạo thêm việc làm, thay vì thay thế hoàn toàn. Nhưng Mustafa Suleyman, giám đốc AI của Microsoft, lại có quan điểm khác. Trong cuốn sách "The Coming Wave" xuất bản năm 2023, ông viết rằng các công nghệ AI sẽ thay đổi gần như mọi công việc trong mọi ngành nghề, gây ra những biến động lớn cho lực lượng lao động. Suleyman cho rằng: "Những công cụ này chỉ tạm thời nâng cao trí tuệ con người, giúp chúng ta thông minh và hiệu quả hơn trong một thời gian, nhưng cuối cùng, chúng sẽ thay thế lao động."
Dù vậy, Gates vẫn lạc quan về những lợi ích mà AI có thể mang lại, như các phương pháp chữa trị bệnh hiểm nghèo, giải pháp sáng tạo cho biến đổi khí hậu, hay giáo dục chất lượng cao cho mọi người. Khi trò chuyện với Fallon, ông nhấn mạnh rằng một số công việc nhất định có thể không bao giờ bị AI thay thế. Chẳng hạn, ông đùa rằng chẳng ai muốn xem một cỗ máy chơi bóng chày cả. "Có những thứ chúng ta vẫn muốn tự mình làm. Nhưng về sản xuất, vận chuyển hay trồng trọt thực phẩm, AI sẽ dần giải quyết chúng theo thời gian," Gates nói.
Trong một bài blog năm 2023, Gates thừa nhận rằng sự phát triển của AI khiến nhiều người lo lắng, đặc biệt khi các chương trình AI hiện nay còn nhiều lỗi và có thể làm lan truyền thông tin sai lệch. Tuy nhiên, trong cuộc phỏng vấn với CNBC Make It vào tháng 9 năm 2024, ông chia sẻ nếu được làm lại từ đầu, ông sẽ chọn khởi nghiệp trong lĩnh vực AI. "Ngày nay, ai đó có thể huy động hàng tỷ đô la chỉ với một ý tưởng AI sơ khai. Tôi luôn khuyến khích những người trẻ ở Microsoft, OpenAI hay bất cứ đâu: ‘Đây là lĩnh vực tiên phong, hãy nắm bắt cơ hội này,’" ông nói.
Gates đã nhìn thấy tiềm năng của AI từ gần một thập kỷ trước. Khi được hỏi ông sẽ chọn ngành nào nếu bắt đầu lại, ông không ngần ngại chọn AI. Năm 2017, trong một sự kiện tại Đại học Columbia, ông cùng Warren Buffett – CEO của Berkshire Hathaway – đã nhận định rằng nghiên cứu AI đang đạt đến những bước tiến đáng kinh ngạc. Buffett nhắc đến việc chương trình của DeepMind (Google) đánh bại con người trong cờ vây là một cột mốc quan trọng.
Vào thời điểm đó, công nghệ tạo văn bản như ChatGPT vẫn còn xa vời. Nhưng đến năm 2023, ngay cả Gates cũng bất ngờ trước tốc độ phát triển của AI. Trong một bài blog, ông kể rằng mình từng thách thức OpenAI tạo ra một mô hình đạt điểm tối đa trong kỳ thi sinh học AP, dự kiến mất 2-3 năm. Kết quả? Họ làm được chỉ trong vài tháng. Gates gọi đây là bước tiến công nghệ lớn nhất kể từ giao diện đồ họa năm 1980.