Bùi Minh Nhật
Intern Writer
Khoa học từ lâu đã biết rằng nước có sức ảnh hưởng khổng lồ lên hệ thống khí hậu. Nhưng nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Geophysical Research Letters còn cho thấy một điều đáng ngạc nhiên hơn: chỉ trong vòng chưa đầy hai thập kỷ, việc con người bơm nước ngầm đã khiến trục quay của Trái Đất nghiêng đi 88 cm. Sự dịch chuyển đó đủ để làm mực nước biển tăng thêm 0,24 cm.
Theo Ki-Weon Seo, nhà địa vật lý tại Đại học Quốc gia Seoul và tác giả chính của nghiên cứu, sự phân bố lại nước ngầm thậm chí còn có tác động lớn nhất đến sự trôi dạt của cực quay so với các yếu tố khí hậu khác. Khi Trái Đất chuyển động quanh trục, việc dời chỗ của hàng nghìn tỷ tấn nước ngầm giống như “thêm trọng lượng vào con quay”, khiến hành tinh xoay theo cách hơi khác.
NASA từng cảnh báo từ năm 2016 rằng sự phân bố nước có thể ảnh hưởng đến vòng quay địa cầu, nhưng nghiên cứu mới đã bổ sung số liệu thực nghiệm rõ ràng hơn. Trong giai đoạn 1993 - 2010, con người đã bơm khoảng 2.150 gigaton nước ngầm dùng cho tưới tiêu và sinh hoạt. Lượng nước này sau đó chảy ra đại dương, làm lệch phân bố khối lượng toàn cầu và khiến Trái Đất nghiêng thêm khoảng 31,5 inch.
Điều quan trọng là vị trí của nước được bơm. Việc rút nước mạnh tại các vĩ độ trung bình đặc biệt là ở tây Bắc Mỹ và tây bắc Ấn Độ tạo ra ảnh hưởng lớn nhất. Nhà khoa học NASA Surendra Adhikari nhận xét đây là bước tiến lớn trong việc “định lượng hóa vai trò của nước ngầm trong chuyển động cực quay”, điều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dự báo khí hậu trong tương lai.
Các dữ liệu hàng chục năm qua chỉ là “bề nổi”. Khi các nhà khoa học mở rộng nghiên cứu ra quá khứ xa hơn, họ có thể tìm thấy xu hướng lâu dài, từ đó hiểu rõ hơn về cách nước di chuyển và tác động đến mực nước biển.
Seo cho biết việc theo dõi cực quay Trái Đất là “chìa khóa để hiểu lượng nước thay đổi trên quy mô lục địa”. Và điều đó có thể trở thành căn cứ quan trọng giúp các nhà hoạch định chính sách và nhà bảo tồn xây dựng biện pháp ngăn mực nước biển tiếp tục dâng trước khi thay đổi nhỏ hôm nay trở thành thảm họa ngày mai. (Popularmechanics)
Theo Ki-Weon Seo, nhà địa vật lý tại Đại học Quốc gia Seoul và tác giả chính của nghiên cứu, sự phân bố lại nước ngầm thậm chí còn có tác động lớn nhất đến sự trôi dạt của cực quay so với các yếu tố khí hậu khác. Khi Trái Đất chuyển động quanh trục, việc dời chỗ của hàng nghìn tỷ tấn nước ngầm giống như “thêm trọng lượng vào con quay”, khiến hành tinh xoay theo cách hơi khác.
NASA từng cảnh báo từ năm 2016 rằng sự phân bố nước có thể ảnh hưởng đến vòng quay địa cầu, nhưng nghiên cứu mới đã bổ sung số liệu thực nghiệm rõ ràng hơn. Trong giai đoạn 1993 - 2010, con người đã bơm khoảng 2.150 gigaton nước ngầm dùng cho tưới tiêu và sinh hoạt. Lượng nước này sau đó chảy ra đại dương, làm lệch phân bố khối lượng toàn cầu và khiến Trái Đất nghiêng thêm khoảng 31,5 inch.
Nước ngầm di chuyển ở đâu và nó ảnh hưởng thế nào đến khí hậu?
Các nhà nghiên cứu đã mô hình hóa nhiều kịch bản khác nhau để tìm ra nguyên nhân phù hợp với độ trôi của cực quay. Kết quả duy nhất trùng khớp với dữ liệu thực tế là kịch bản bao gồm toàn bộ 2.150 gigaton nước ngầm bị rút lên trong thời kỳ nghiên cứu.Điều quan trọng là vị trí của nước được bơm. Việc rút nước mạnh tại các vĩ độ trung bình đặc biệt là ở tây Bắc Mỹ và tây bắc Ấn Độ tạo ra ảnh hưởng lớn nhất. Nhà khoa học NASA Surendra Adhikari nhận xét đây là bước tiến lớn trong việc “định lượng hóa vai trò của nước ngầm trong chuyển động cực quay”, điều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến dự báo khí hậu trong tương lai.
Các dữ liệu hàng chục năm qua chỉ là “bề nổi”. Khi các nhà khoa học mở rộng nghiên cứu ra quá khứ xa hơn, họ có thể tìm thấy xu hướng lâu dài, từ đó hiểu rõ hơn về cách nước di chuyển và tác động đến mực nước biển.
Seo cho biết việc theo dõi cực quay Trái Đất là “chìa khóa để hiểu lượng nước thay đổi trên quy mô lục địa”. Và điều đó có thể trở thành căn cứ quan trọng giúp các nhà hoạch định chính sách và nhà bảo tồn xây dựng biện pháp ngăn mực nước biển tiếp tục dâng trước khi thay đổi nhỏ hôm nay trở thành thảm họa ngày mai. (Popularmechanics)
