Theo tờ Caixin Global, việc Trung Quốc nhanh chóng phổ biến xe năng lượng mới (NEV - new energy vehicle) đang gây ra vấn đề cho nhiều công ty bảo hiểm.Ở Trung Quốc, xe năng lượng mới NEV là thuật ngữ được sử dụng để chỉ những chiếc ô tô được cung cấp năng lượng hoàn toàn hoặc chủ yếu bằng năng lượng điện, bao gồm xe thuần điện và xe lai điện xăng PHEV (plug-in hybrid electric vehicle).
Xe điện SU7 của Xiaomi có giá gần 30.000 USD nhưng phí bảo hiểm đắt ngang xe xăng có giá trên 60.000 USD.
Theo báo cáo của Caixin Global, chủ sở hữu các xe NEV có tỷ lệ yêu cầu bồi thường cao gấp đôi so với những người lái xe xăng dầu truyền thống. Vì vậy, mặc dù đã tính phí bảo hiểm cao hơn nhưng các công ty bảo hiểm vẫn lỗ.
Chiếc SU7, xe thuần điện đầu tay của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Xiaomi, có giá bán lẻ là 215.900 nhân dân tệ (29.735 USD) ở Trung Quốc. Tuy nhiên, chi phí bảo hiểm cho xe này gần bằng chi phí bảo hiểm cho xe động cơ đốt trong có giá đắt hơn gấp đôi.
Theo dữ liệu do LexisNexis Risk Solutions cung cấp, đây gần như là mức tiêu chuẩn về phí bảo hiểm cho xe NEV ở Trung Quốc vì chủ sở hữu xe NEV có tỷ lệ yêu cầu bồi thường cao gấp đôi.
Hoạt động kinh doanh rủi ro
Đánh giá của các công ty bảo hiểm về khả năng rủi ro của xe NEV – tỷ lệ người được bảo hiểm nộp đơn yêu cầu bồi thường trong một năm - cao hơn so với ô tô chạy bằng nhiên liệu hóa thạch truyền thống.
Liu Shulin, chủ tịch Viện Công nghệ Ô tô CIRI, một viện nghiên cứu chuyên về công nghệ ô tô liên quan đến bảo hiểm, đã đưa ra một số lý do khiến khả năng rủi ro cao của NEV trong một bài báo vào tháng 4.
Một lý do là xe NEV có thể tăng tốc nhanh hơn đáng kể so với ô tô truyền thống. Liu Shulin chỉ ra rằng Tesla Model 3 có thể đạt tốc độ 100 km một giờ chỉ trong 4,4 giây, nhanh gần gấp đôi so với một chiếc ô tô chạy bằng động cơ đốt trong của BMW có giá tương đương.
Một lý do khác là xe NEV, đặc biệt là pin của chúng, có chi phí sửa chữa rất tốn kém. Một số xe NEV chỉ có thể được sửa chữa bởi nhà sản xuất thay vì các cửa hàng sửa chữa ô tô bên thứ ba như thông thường. Điều đó đẩy chi phí sửa chữa lên cao.
Bên cạnh đó, theo Liu Shulin, việc phổ biến rộng rãi của xe NEV trong ngành dịch vụ gọi xe (xe dịch vụ đi nhiều) gây thêm rủi ro và hao mòn.
Vì vậy ở Trung Quốc hiện nay có hiện tượng nhiều tài xế xe NEV chạy đường dài cho biết họ không thể gia hạn hợp đồng bảo hiểm cho xe NEV của mình vì xe của họ đã đi được hơn 20.000 km trong năm trước. Con số này tương đương với trung bình hơn 54 km mỗi ngày.
Chi phí bảo hiểm quá cao
Tính đến cuối năm ngoái, khoảng 4,7% số xe trên đường ở Trung Quốc là xe NEV, nhưng chúng chiếm hơn 8% phí bảo hiểm ô tô, theo dữ liệu của ngành.
Số lượng xe NEV được bảo hiểm của Trung Quốc đã tăng vọt từ khoảng 7 triệu xe vào năm 2021 lên hơn 20 triệu xe vào năm 2023, với tổng phí bảo hiểm tăng vọt từ hơn 30 tỷ nhân dân tệ (4,13 tỷ USD) lên gần 100 tỷ nhân dân tệ (13,7 tỷ USD).
Mặc dù vậy, các công ty bảo hiểm thường bị lỗ khi bảo hiểm xe NEV. Tỷ lệ tổn thất của họ - thước đo tỷ lệ tổn thất, bao gồm các yêu cầu bồi thường đã thanh toán và các chi phí liên quan khác so với phí bảo hiểm thu được - cao hơn so với các loại xe truyền thống.
Tỷ lệ kết hợp của xe NEV, được tính bằng cách cộng tỷ lệ tổn thất và tỷ lệ chi phí của một mặt hàng được bảo hiểm, thường cao hơn 100%. Chỉ số này càng cao thì lợi nhuận bảo hiểm một mặt hàng càng thấp. Chỉ số trên 100% có nghĩa là công ty bảo hiểm cung cấp hợp đồng bảo hiểm sẽ lỗ.
Tỷ lệ chi phí bao gồm chi phí hoạt động của công ty bảo hiểm, chẳng hạn như chi phí quản lý và chi phí tiếp thị.
Theo một nguồn tin làm việc trong lĩnh vực bảo hiểm ô tô chia sẻ với tờ Caixin Global, tỷ lệ kết hợp đối với xe NEV của hộ gia đình thường nằm trong khoảng từ 105% đến 110% và tỷ lệ kết hợp đối với NEV làm dịch vụ gọi xe là khoảng từ 120% đến 130%.
Nguồn tin trên cho biết, chỉ số này còn cao hơn nhiều đối với xe tải năng lượng mới, thường nằm trong khoảng từ 140% đến 150% nhưng có thể lên tới trên 200%.
Rào cản về mặt quy định
Thông thường, các công ty bảo hiểm sẽ tránh thực hiện các giao dịch thua lỗ. Tuy nhiên, sự hỗ trợ của chính phủ đối với ngành xe NEV khiến điều này trở thành một thách thức.
Các hướng dẫn về thúc đẩy phát triển bảo hiểm xanh do Cục Quản lý Tài chính Quốc gia (NFRA) của Trung Quốc ban hành vào tháng 4 yêu cầu các công ty bảo hiểm phải chủ động cung cấp dịch vụ bảo hiểm cho xe NEV. Mục tiêu là giúp đất nước đạt được mức phát thải carbon cao nhất vào năm 2030 và đạt mức trung hòa carbon vào năm 2060.
Một giải pháp là các công ty bảo hiểm chỉ cần tăng phí bảo hiểm cho đến khi họ có thể bắt đầu có lãi. Nhưng các quy định bảo hiểm hiện tại của Trung Quốc lại ngăn cản điều này.
Phí bảo hiểm ô tô tại Trung Quốc chịu ảnh hưởng của hệ số định giá tự chủ. Hệ số càng cao thì phí bảo hiểm càng cao.
Về nguyên tắc, hệ số định giá tự chủ do công ty bảo hiểm xác định dựa trên một số yếu tố, bao gồm kiểu xe và quyền mặc cả của công ty bảo hiểm. Nhưng các cơ quan quản lý đã áp đặt mức trần cho hệ số này không đủ cao để các công ty bảo hiểm có thể kiếm lời từ xe NEV.
Một số cải cách gần đây cho phép các công ty bảo hiểm có phạm vi rộng hơn trong việc thiết lập hệ số định giá tự chủ khi định giá các sản phẩm bảo hiểm xe NEV, gần đây được NFRA, cơ quan quản lý tài chính hàng đầu của Trung Quốc, đề xuất có thể là một giải pháp. Các cải cách này sẽ hạ thấp mức sàn của hệ số và tăng mức trần, giúp các công ty bảo hiểm linh hoạt hơn trong việc tính phí cao hơn hoặc thấp hơn.
Nếu được triển khai, điều này có thể dẫn đến phí bảo hiểm thấp hơn cho các loại xe NEV rủi ro thấp và phí bảo hiểm đắt hơn cho các loại xe NEV rủi ro cao, chẳng hạn như các loại xe được sử dụng cho hoạt động dịch vụ gọi xe. Với các thay đổi này, phí bảo hiểm NEV ở Trung Quốc dự kiến sẽ tăng nhẹ.
Một chuyên gia bảo hiểm ô tô tại một công ty bảo hiểm tài sản lớn đã nói với tờ Caixin Global rằng hệ số định giá tự động của các công ty bảo hiểm đối với một số mẫu xe do XPeng và BYD sản xuất có thể tăng theo cơ chế mới. Theo chuyên gia này, đó là do tỷ lệ tổn thất của các phương tiện XPeng cao và một số xe NEV của BYD được sử dụng rộng rãi cho hoạt động gọi xe.
Nhiều ý kiến trong ngành cảnh báo rằng mức trần của hệ số định giá tự động không đủ để bảo hiểm cho tất cả các loại xe có rủi ro cao. Vì vậy, một số người cho rằng nên gỡ bỏ mức trần để các công ty bảo hiểm không tiếp tục mất tiền cho các sản phẩm bảo hiểm NEV và chủ sở hữu NEV sẽ không bị từ chối khi họ muốn gia hạn hợp đồng bảo hiểm.
