Thảo Nông
Writer
Làn sóng livestream bán hàng, từng bùng nổ mạnh mẽ tại nhiều quốc gia châu Á, đang dần hạ nhiệt trước các biện pháp siết chặt quản lý của chính phủ. Các quốc gia, đặc biệt là Trung Quốc, đang mạnh tay xử lý những ngôi sao livestream vi phạm, đặt ra những tiền lệ mới trong việc kiểm soát ngành công nghiệp này.
Trung Quốc: Lệnh Cấm Hơn 600 Năm và Những Biện Pháp Cứng Rắn
Trung Quốc, quốc gia tiên phong và có thị trường livestream bán hàng lớn nhất thế giới, cũng là nước đi đầu trong việc siết chặt quản lý lĩnh vực này. Các biện pháp được đưa ra nhằm đảm bảo tính minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng, ngăn chặn tình trạng trốn thuế, quảng cáo sai sự thật và thao túng thị trường.
Tháng 5/2021, Yin Shihang, một streamer bán hàng nổi tiếng, đã dàn dựng một "lễ đính hôn giả" để thu hút người xem và kích thích mua sắm. Chỉ trong 5 tiếng livestream, Yin đã thu về 46 triệu nhân dân tệ (6 triệu USD). Tuy nhiên, sau khi bị hàng trăm nghìn người tố cáo lừa đảo, tài khoản của Yin đã bị nền tảng Kuaishou cấm hoạt động trong... 630 năm.
Cũng trong năm 2021, "nữ hoàng livestream" Huang Wei (Viya) bị phạt số tiền kỷ lục 210 triệu USD vì hành vi trốn thuế. Viya bị cáo buộc khai báo sai thu nhập từ các hợp đồng quảng cáo và bán hàng.
Những trường hợp này là hồi chuông cảnh tỉnh cho cả ngành livestream và các "ngôi sao" trong lĩnh vực này. Chính quyền Trung Quốc yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử (Taobao, Douyin, Kuaishou...) phải báo cáo chi tiết doanh thu của các nhà bán hàng, đồng thời tăng cường giám sát để phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm.
Kiểm Soát Nội Dung, Chống Thao Túng
Không chỉ tập trung vào vấn đề thuế, Trung Quốc còn kiểm soát chặt chẽ nội dung livestream. Các hành vi quảng cáo sai sự thật, lừa đảo, sử dụng chiêu trò để kích thích mua sắm (như "lễ đính hôn giả" của Yin Shihang), hay tạo hiệu ứng FOMO (sợ bỏ lỡ) đều bị cấm và xử lý nghiêm.
Tháng 8/2023, Bộ Thương mại Trung Quốc ban hành bộ tiêu chuẩn mới cho ngành livestream bán hàng, quy định cụ thể về trang phục, ngôn ngữ và yêu cầu minh bạch về nguồn gốc sản phẩm. Các nền tảng cũng phải triển khai thuật toán để phát hiện và ngăn chặn nội dung vi phạm.
Mục tiêu của Trung Quốc là tạo ra một môi trường thương mại điện tử lành mạnh, công bằng, nơi không chỉ các "ngôi sao" livestream mà cả các nhà bán hàng nhỏ lẻ cũng có cơ hội phát triển.
Các Quốc Gia Châu Á Khác Tăng Cường Quản Lý
Nhiều quốc gia châu Á khác cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự từ sự bùng nổ của thương mại điện tử và livestream bán hàng, và đã có những động thái siết chặt quản lý:
Tương Lai Nào Cho Ngành Livestream Bán Hàng?
Việc các quốc gia siết chặt quản lý livestream bán hàng là một xu hướng tất yếu, nhằm bảo vệ người tiêu dùng, tạo môi trường cạnh tranh công bằng và đảm bảo nguồn thu thuế cho nhà nước. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho các nền tảng, doanh nghiệp và cá nhân tham gia vào lĩnh vực này. Họ sẽ phải thích ứng với các quy định mới, thay đổi chiến lược kinh doanh và tìm kiếm những cách thức sáng tạo để duy trì sự hấp dẫn của livestream bán hàng trong một môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
Trung Quốc: Lệnh Cấm Hơn 600 Năm và Những Biện Pháp Cứng Rắn
Trung Quốc, quốc gia tiên phong và có thị trường livestream bán hàng lớn nhất thế giới, cũng là nước đi đầu trong việc siết chặt quản lý lĩnh vực này. Các biện pháp được đưa ra nhằm đảm bảo tính minh bạch, bảo vệ người tiêu dùng, ngăn chặn tình trạng trốn thuế, quảng cáo sai sự thật và thao túng thị trường.
Tháng 5/2021, Yin Shihang, một streamer bán hàng nổi tiếng, đã dàn dựng một "lễ đính hôn giả" để thu hút người xem và kích thích mua sắm. Chỉ trong 5 tiếng livestream, Yin đã thu về 46 triệu nhân dân tệ (6 triệu USD). Tuy nhiên, sau khi bị hàng trăm nghìn người tố cáo lừa đảo, tài khoản của Yin đã bị nền tảng Kuaishou cấm hoạt động trong... 630 năm.
Cũng trong năm 2021, "nữ hoàng livestream" Huang Wei (Viya) bị phạt số tiền kỷ lục 210 triệu USD vì hành vi trốn thuế. Viya bị cáo buộc khai báo sai thu nhập từ các hợp đồng quảng cáo và bán hàng.
Những trường hợp này là hồi chuông cảnh tỉnh cho cả ngành livestream và các "ngôi sao" trong lĩnh vực này. Chính quyền Trung Quốc yêu cầu các nền tảng thương mại điện tử (Taobao, Douyin, Kuaishou...) phải báo cáo chi tiết doanh thu của các nhà bán hàng, đồng thời tăng cường giám sát để phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm.
Kiểm Soát Nội Dung, Chống Thao Túng
Không chỉ tập trung vào vấn đề thuế, Trung Quốc còn kiểm soát chặt chẽ nội dung livestream. Các hành vi quảng cáo sai sự thật, lừa đảo, sử dụng chiêu trò để kích thích mua sắm (như "lễ đính hôn giả" của Yin Shihang), hay tạo hiệu ứng FOMO (sợ bỏ lỡ) đều bị cấm và xử lý nghiêm.
Tháng 8/2023, Bộ Thương mại Trung Quốc ban hành bộ tiêu chuẩn mới cho ngành livestream bán hàng, quy định cụ thể về trang phục, ngôn ngữ và yêu cầu minh bạch về nguồn gốc sản phẩm. Các nền tảng cũng phải triển khai thuật toán để phát hiện và ngăn chặn nội dung vi phạm.
Mục tiêu của Trung Quốc là tạo ra một môi trường thương mại điện tử lành mạnh, công bằng, nơi không chỉ các "ngôi sao" livestream mà cả các nhà bán hàng nhỏ lẻ cũng có cơ hội phát triển.
Các Quốc Gia Châu Á Khác Tăng Cường Quản Lý
Nhiều quốc gia châu Á khác cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự từ sự bùng nổ của thương mại điện tử và livestream bán hàng, và đã có những động thái siết chặt quản lý:
- Thái Lan: Yêu cầu tất cả các nền tảng thương mại điện tử có doanh thu trên 1 tỷ baht (khoảng 29 triệu USD) phải báo cáo doanh thu của các nhà bán hàng, nhằm kiểm soát thuế và ngăn chặn trốn thuế.
- Indonesia: Ban hành quy định cấm các nền tảng mạng xã hội xử lý thanh toán trực tuyến, buộc TikTok Shop phải tạm dừng hoạt động. Sau đó, TikTok đã hợp tác với Tokopedia để tuân thủ quy định. Indonesia cũng đang xem xét chặn các nền tảng thời trang nhanh như Shein và Temu.
- Ấn Độ: Thắt chặt quản lý đối với hoạt động bán hàng qua livestream và những người có ảnh hưởng (KOLs), yêu cầu KOLs phải công khai rõ ràng mọi lợi ích vật chất nhận được từ thương hiệu khi quảng bá sản phẩm. Ấn Độ cũng đang xem xét quy định toàn diện hơn đối với lĩnh vực live commerce, tham khảo tiêu chuẩn từ Trung Quốc.
Tương Lai Nào Cho Ngành Livestream Bán Hàng?
Việc các quốc gia siết chặt quản lý livestream bán hàng là một xu hướng tất yếu, nhằm bảo vệ người tiêu dùng, tạo môi trường cạnh tranh công bằng và đảm bảo nguồn thu thuế cho nhà nước. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra những thách thức không nhỏ cho các nền tảng, doanh nghiệp và cá nhân tham gia vào lĩnh vực này. Họ sẽ phải thích ứng với các quy định mới, thay đổi chiến lược kinh doanh và tìm kiếm những cách thức sáng tạo để duy trì sự hấp dẫn của livestream bán hàng trong một môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
